ASG Law

Tag: conjugal partnership of gains

  • Pagpapawalang-Bisa ng Kontrata: Kailangan Ba ang Pagpayag ng Asawa?

    Pagpapawalang-Bisa ng Kontrata: Kailangan Ba ang Pagpayag ng Asawa?

    G.R. No. 259469, August 30, 2023

    Maraming mag-asawa ang nagtataka kung kailangan ba ang kanilang pagpayag sa mga transaksyon na pinapasok ng kanilang asawa, lalo na pagdating sa ari-arian. Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa isyung ito, partikular na sa mga kasal na naganap bago pa man ang Family Code.

    Ang kaso ng Buyayo Aliguyon vs. Jeffrey a.k.a. ‘Napadawan’ Dummang, Johnny a.k.a. ‘Bidang’ Dummang, Minda Dummang, and Donato Dummang ay tungkol sa pagbawi ng lupa kung saan sinasabi ng nagdemanda na pinayagan lamang niya ang mga respondent na manirahan doon. Ngunit, iginiit ng mga respondent na ang lupa ay ibinenta sa kanila bilang kabayaran sa utang ng anak ng nagdemanda.

    Ang Batas Tungkol sa Ari-arian ng Mag-asawa

    Mahalagang maunawaan ang mga batas na namamahala sa ari-arian ng mag-asawa. Bago ang Family Code, ang sistema ng conjugal partnership of gains ang umiiral. Sa sistemang ito, ang mga ari-arian na nakuha sa panahon ng kasal ay itinuturing na pag-aari ng mag-asawa, at kailangan ang pagpayag ng parehong partido sa mga transaksyon dito.

    Ayon sa Artikulo 166 ng lumang Civil Code:

    “Unless the wife has been declared a [non compos mentis] or a spendthrift, or is under civil interdiction or is confined in a leprosarium, the husband cannot alienate or encumber any real property of the conjugal partnership without the wife’s consent. If she refuses unreasonably to give her consent, the court may compel her to grant the same.”

    Ngunit, ayon naman sa Artikulo 173, mayroon lamang 10 taon ang asawa upang ipawalang-bisa ang kontrata na ginawa ng kanyang asawa nang walang kanyang pahintulot. Kung hindi niya ito gagawin sa loob ng 10 taon, ang kontrata ay mananatiling may bisa.

    Halimbawa, kung ibinenta ng asawa ang kanilang bahay at lupa nang walang pahintulot ng kanyang misis, mayroon lamang 10 taon ang misis upang ipawalang-bisa ang bentahan. Kung hindi niya ito ginawa sa loob ng panahong iyon, hindi na niya ito maaaring ipawalang-bisa.

    Ang Kwento ng Kaso

    Narito ang mga pangyayari sa kaso:

    • Si Buyayo Aliguyon ang nagmamay-ari ng lupa sa Nueva Vizcaya.
    • Pinayagan niya si Kiligge Dummang na manirahan sa isang bahagi ng lupa noong 1968.
    • Umalis ang mga Dummang, ngunit bumalik at humingi ng pahintulot sa anak ni Buyayo, si Robert, upang manirahan sa isang ektarya ng lupa.
    • Nalaman ni Buyayo na ang lupa ay ibinenta ni Robert bilang kabayaran sa kanyang utang.
    • Kinuwestiyon ito ni Buyayo, ngunit sinabi ng mga Dummang na pumayag si Buyayo na ibigay ang lupa kapalit ng pagbabayad ng utang ni Robert at dagdag na halaga.

    Ayon sa Korte:

    “Reconciling Articles 166 and 173 of the New Civil Code, it is settled that a sale of real property of the conjugal partnership made by the husband without the consent of his wife is voidable and the wife is given the right to have the sale annulled during the marriage within 10 years from the date of the sale.”

    Dahil hindi naghain ng aksyon si Maria, asawa ni Buyayo, upang ipawalang-bisa ang bentahan sa loob ng 10 taon, ang Korte ay nagdesisyon na ang bentahan ay mananatiling may bisa.

    Ano ang Kahalagahan Nito?

    Ang desisyong ito ay nagpapakita na may limitasyon ang karapatan ng asawa na ipawalang-bisa ang mga transaksyon na ginawa ng kanyang asawa nang walang kanyang pahintulot. Mahalagang malaman ang mga batas na ito upang maprotektahan ang iyong karapatan sa ari-arian.

    Mga Aral na Dapat Tandaan:

    • Kung kasal ka bago ang Family Code, alamin ang iyong mga karapatan sa ari-arian.
    • Kung hindi ka sang-ayon sa transaksyon ng iyong asawa, kumilos agad at maghain ng aksyon sa korte sa loob ng 10 taon.
    • Magkonsulta sa abogado upang malaman ang iyong mga opsyon.

    Mga Madalas Itanong (FAQs)

    1. Ano ang conjugal partnership of gains?
    Ito ang sistema ng ari-arian ng mag-asawa kung saan ang mga ari-arian na nakuha sa panahon ng kasal ay pag-aari ng parehong asawa.

    2. Kailan nagsimula ang Family Code?
    August 3, 1988.

    3. Ano ang dapat kong gawin kung hindi ako sang-ayon sa transaksyon ng aking asawa?
    Maghain ng aksyon sa korte upang ipawalang-bisa ang transaksyon sa loob ng 10 taon.

    4. Ano ang mangyayari kung hindi ako kumilos sa loob ng 10 taon?
    Ang transaksyon ay mananatiling may bisa.

    5. Kailangan ko bang magkonsulta sa abogado?
    Oo, upang malaman ang iyong mga karapatan at opsyon.

    Dalubhasa ang ASG Law sa mga usaping may kinalaman sa ari-arian ng mag-asawa. Kung mayroon kayong katanungan o nangangailangan ng legal na tulong, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Maaari kayong mag-email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website sa Contact Us para sa konsultasyon. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa inyo!

  • Pananagutan ng Ari-arian ng Mag-asawa sa Utang: Pag-unawa sa Pana v. Juanite

    Pagkakasala ng Isa, Pasan Ba ng Dalawa? Pananagutan ng Ari-arian ng Mag-asawa sa Utang

    G.R. No. 164201, December 10, 2012

    INTRODUKSYON

    Karamihan sa atin ay nangangarap na bumuo ng pamilya at magkaroon ng masaganang buhay kasama ang ating asawa. Ngunit paano kung ang isa sa mag-asawa ay makagawa ng pagkakamali na magreresulta sa malaking utang o pananagutan? Maaari bang gamitin ang pinaghirapang ari-arian ng mag-asawa para bayaran ang personal na pagkakasala ng isa? Ito ang mahalagang tanong na sinagot ng Korte Suprema sa kaso ng Pana v. Juanite. Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa kung paano at kailan maaaring masingil ang ari-arian ng mag-asawa para sa personal na pananagutan ng isa sa kanila, lalo na pagdating sa mga kasong kriminal.

    Sa kasong ito, si Melecia Pana ay nahatulang guilty sa kasong murder at inutusan na magbayad ng civil indemnity sa mga tagapagmana ng biktima. Ang tanong, maaari bang masingil ang conjugal properties nila ng kanyang asawang si Efren para sa pananagutang ito?

    KONTEKSTONG LEGAL

    Para maintindihan natin ang desisyon ng Korte Suprema, mahalagang alamin muna natin ang sistema ng ari-arian ng mag-asawa sa Pilipinas. Bago pa man ang Family Code, ang umiiral ay ang Civil Code, kung saan karaniwang conjugal partnership of gains ang sistema maliban kung may ibang napagkasunduan ang mag-asawa bago ang kasal. Sa ilalim ng conjugal partnership of gains, ang ari-arian na nakuha bago ang kasal at ang nakuha sa panahon ng kasal sa pamamagitan ng mana o donasyon ay mananatiling sariling ari-arian (paraphernal property para sa asawa at exclusive property para sa lalaki). Samantala, ang fruits o income ng kanilang sariling ari-arian at ang income mula sa kanilang trabaho o negosyo sa panahon ng kasal ang mapupunta sa conjugal partnership.

    Nang ipatupad ang Family Code noong 1988, nagbago ang default na sistema ng ari-arian sa absolute community of property. Maliban na lang kung may pre-nuptial agreement, lahat ng ari-arian ng mag-asawa, maging sariling ari-arian bago ang kasal o nakuha sa panahon ng kasal, ay mapupunta sa absolute community.

    Ngunit mayroon bang retroactive effect ang Family Code? Artikulo 256 ng Family Code ay nagsasaad:

    “This code shall have retroactive effect in so far as it does not prejudice or impair vested or acquired rights in accordance with the Civil Code or other laws.”

    Dahil dito, may argumento na maaaring maging absolute community of property ang sistema ng ari-arian ng mga mag-asawang kasal bago 1988 kahit conjugal partnership of gains ang sistema nila noon. Ito ang naging basehan ng mababang korte sa kasong ito.

    Mahalaga ring tingnan ang Artikulo 122 ng Family Code, na siyang tumatalakay sa pananagutan ng conjugal partnership para sa personal na utang ng isa sa mag-asawa:

    Art. 122. The payment of personal debts contracted by the husband or the wife before or during the marriage shall not be charged to the conjugal properties partnership except insofar as they redounded to the benefit of the family.

    Neither shall the fines and pecuniary indemnities imposed upon them be charged to the partnership.

    However, the payment of personal debts contracted by either spouse before the marriage, that of fines and indemnities imposed upon them, as well as the support of illegitimate children of either spouse, may be enforced against the partnership assets after the responsibilities enumerated in the preceding Article have been covered, if the spouse who is bound should have no exclusive property or if it should be insufficient; but at the time of the liquidation of the partnership, such spouse shall be charged for what has been paid for the purpose above-mentioned.

    PAGLALAHAD NG KASO

    Nagsimula ang kaso nang akusahan si Efren Pana, kasama ang kanyang asawang si Melecia at iba pa, ng murder. Sa desisyon ng Regional Trial Court (RTC), napawalang-sala si Efren dahil sa kakulangan ng ebidensya, ngunit napatunayang guilty si Melecia at hinatulan ng parusang kamatayan (na binago kalaunan sa reclusion perpetua ng Korte Suprema). Bukod pa rito, inutusan si Melecia na magbayad ng civil indemnity, moral damages, at actual damages sa mga tagapagmana ng mga biktima.

    Nang maging pinal at executory na ang desisyon, nag-isyu ang RTC ng writ of execution para masingil ang mga ari-arian ng mag-asawa para mabayaran ang pananagutan ni Melecia. Ikinatwiran ni Efren na ang mga ari-arian nila ay conjugal properties at hindi sariling ari-arian ni Melecia kaya hindi dapat masingil para sa kanyang personal na pananagutan. Ngunit hindi ito pinagbigyan ng RTC at Court of Appeals (CA).

    Ayon sa CA, tama ang RTC na maaaring masingil ang conjugal properties dahil retroactive ang Family Code. Sabi ng CA, “the liabilities imposed on the accused-spouse may properly be charged against the community as heretofore discussed.” Hindi raw nakakasama sa vested rights ang pag-apply ng Family Code dahil wala pang vested right na nakukuha ang mag-asawa sa conjugal property hangga’t hindi pa naliliquidate ang partnership.

    Hindi sumang-ayon ang Korte Suprema sa CA at RTC. Ayon sa Korte, bagamat totoo na walang vested right sa specific conjugal assets hangga’t hindi pa naliliquidate, hindi otomatikong papalitan ng Family Code ang lahat ng conjugal partnership of gains na nauna pa noong 1988. Binigyang-diin ng Korte Suprema ang Artikulo 76 ng Family Code:

    Art. 76. In order that any modification in the marriage settlements may be valid, it must be made before the celebration of the marriage, subject to the provisions of Articles 66, 67, 128, 135 and 136.

    Malinaw na ang marriage settlements, kasama na ang sistema ng ari-arian, ay dapat mapagkasunduan bago ang kasal. Hindi basta-basta mababago ang conjugal partnership of gains na umiiral na bago pa ang Family Code. Dagdag pa ng Korte Suprema, ang pagpapalit sa sistema ng ari-arian mula conjugal partnership of gains patungong absolute community of property ay makakasama sa vested rights sa sariling ari-arian ng mag-asawa.

    Kaya naman, ibinasura ng Korte Suprema ang argumento na absolute community of property ang sistema ng ari-arian ng mag-asawa. Kinilala ng Korte na conjugal partnership of gains ang sistema nila Efren at Melecia dahil kasal sila bago pa ang Family Code at walang pre-nuptial agreement.

    Ngunit hindi nangangahulugan na hindi na masingil ang conjugal properties. Ayon sa Korte Suprema, base sa Artikulo 122 ng Family Code, maaaring masingil ang conjugal assets para sa personal na pananagutan ni Melecia, ngunit may kondisyon. Maaari lang itong gawin kung:

    • Wala o hindi sapat ang sariling ari-arian ni Melecia.
    • Na-cover na muna ang mga responsibilidad ng conjugal partnership na nakasaad sa Artikulo 121 ng Family Code.

    Ayon sa Artikulo 121, ang conjugal partnership ay mananagot para sa:

    1. Suporta sa mag-asawa, kanilang anak, at legitimate children ng bawat isa.
    2. Mga utang na ginawa para sa benepisyo ng conjugal partnership.
    3. Utang na ginawa ng isa na walang pahintulot ng isa, kung nakinabang ang pamilya.
    4. Buwis, liens, charges, at expenses sa conjugal property.
    5. Buwis at expenses para sa preservation ng sariling ari-arian ng bawat isa.
    6. Expenses para sa self-improvement ng bawat isa.
    7. Antenuptial debts kung nakinabang ang pamilya.
    8. Donasyon para sa common legitimate children para sa self-improvement.
    9. Expenses ng litigation sa pagitan ng mag-asawa maliban kung groundless ang kaso.

    Kaya ang naging desisyon ng Korte Suprema ay ibinalik sa RTC ang kaso para tiyakin na nasunod ang proseso. Kailangan munang alamin ng RTC kung natugunan na ang mga responsibilidad ng conjugal partnership sa Artikulo 121 bago masingil ang conjugal properties para sa pananagutan ni Melecia.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong Pana v. Juanite ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral:

    • Sistema ng Ari-arian: Mahalagang malaman ang sistema ng ari-arian ng mag-asawa. Kung kasal bago 1988 at walang pre-nuptial agreement, conjugal partnership of gains ang sistema. Kung kasal 1988 o pagkatapos, absolute community of property ang sistema maliban kung may pre-nuptial agreement.
    • Retroactive Effect ng Family Code: Hindi otomatikong binabago ng Family Code ang sistema ng ari-arian ng mga mag-asawang kasal bago 1988. Mananatiling conjugal partnership of gains ang sistema nila maliban kung may ibang legal na batayan para mabago ito.
    • Pananagutan sa Personal na Utang: Hindi basta-basta masingil ang conjugal properties para sa personal na utang ng isa sa mag-asawa, lalo na kung hindi ito nakinabang ang pamilya. May proteksyon ang conjugal properties para sa kapakanan ng pamilya.
    • Proseso ng Paniningil: Kung sisingilin ang conjugal properties para sa personal na pananagutan, kailangan sundin ang proseso sa Artikulo 122 at 121 ng Family Code. Unahin ang responsibilidad ng conjugal partnership bago masingil para sa personal na utang.

    Mahahalagang Aral:

    • Alamin ang sistema ng ari-arian ninyo ng iyong asawa.
    • Hindi lahat ng personal na utang ng isa ay otomatikong pananagutan ng conjugal properties.
    • May proseso na dapat sundin bago masingil ang conjugal properties para sa personal na utang.

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQs)

    Tanong 1: Kung conjugal partnership of gains ang sistema namin, ano ang sariling ari-arian at ano ang conjugal property?
    Sagot: Sariling ari-arian ang nakuha bago ang kasal at ang nakuha sa panahon ng kasal sa pamamagitan ng mana o donasyon. Conjugal property naman ang income mula sa sariling ari-arian at income mula sa trabaho o negosyo sa panahon ng kasal.

    Tanong 2: Kung absolute community of property ang sistema namin, lahat ba ng ari-arian namin ay community property?
    Sagot: Oo, sa absolute community of property, lahat ng ari-arian ninyo, maging sariling ari-arian bago ang kasal o nakuha sa panahon ng kasal, ay community property maliban sa personal at exclusive na gamit.

    Tanong 3: Maaari bang masingil ang conjugal property namin kung nakasuhan ako ng civil case dahil sa negligence ko sa trabaho?
    Sagot: Depende. Kung ang utang ay nakinabang ang pamilya, maaaring masingil ang conjugal property. Ngunit kung personal na utang mo lang at hindi nakinabang ang pamilya, maaaring hindi masingil ang conjugal property maliban kung wala kang sariling ari-arian at na-cover na ang responsibilidad ng conjugal partnership sa Artikulo 121 ng Family Code.

    Tanong 4: Paano kung may pre-nuptial agreement kami?
    Sagot: Kung may pre-nuptial agreement kayo, ang nakasaad sa agreement ang masusunod tungkol sa sistema ng ari-arian ninyo, basta’t hindi ito labag sa batas.

    Tanong 5: Ano ang dapat kong gawin kung sisingilin ang conjugal property namin para sa personal na utang ng asawa ko?
    Sagot: Kumonsulta agad sa abogado para malaman ang inyong mga karapatan at depensa. Tiyakin na sinusunod ang tamang proseso sa paniningil at protektahan ang kapakanan ng pamilya.

    Napakalalim at komplikado ng batas patungkol sa ari-arian ng mag-asawa. Kung kayo ay may katanungan o nangangailangan ng legal na payo tungkol sa usaping ito, huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto ng ASG Law. Kami sa ASG Law ay may mga abogado na bihasa sa family law at handang tumulong sa inyo. Mag-email sa amin sa <a href=