Sa kasong Atty. Victor Aguinaldo vs. New Bilibid Prison, idineklara ng Korte Suprema na walang basehan ang petisyon ni Atty. Aguinaldo na kumukuwestiyon sa COMELEC Resolution No. 9371, na nagpapahintulot sa mga Person Deprived of Liberty (PDL) na bumoto. Pinagtibay ng Korte na hindi napatunayan ni Atty. Aguinaldo na may direktang pinsala sa kanya ang resolusyon o na nilalabag nito ang kanyang karapatan. Ang desisyong ito ay nagpapatibay sa karapatan ng mga PDL na bumoto, basta’t sila ay kwalipikado ayon sa batas, at nagpapakita ng commitment ng Korte na protektahan ang mga karapatang sibil at politikal ng lahat, kasama na ang mga nasa piitan.
Batas Para sa Lahat: Pagpapatibay sa Karapatan ng PDL na Bumoto
Ang kasong ito ay nag-ugat sa COMELEC Resolution No. 9371, na naglalayong magbigay ng pagkakataon sa mga Persons Deprived of Liberty (PDL) na makapagparehistro at makaboto. Kinuwestiyon ni Atty. Aguinaldo ang bisa ng resolusyon, sa pag-aakusa na ito ay hindi dumaan sa konsultasyon sa publiko at lumalabag sa prinsipyo ng equal protection. Aniya, mas pinapaboran nito ang mga botante na PDL kaysa sa iba pang sektor ng lipunan. Ngunit, hindi kinatigan ng Korte Suprema ang kanyang argumento.
Sinuri ng Korte ang petisyon ni Atty. Aguinaldo at natuklasan na hindi nito naipakita ang mga kinakailangan upang payagan ang judicial review. Ayon sa Korte, kailangan munang mayroong aktwal na kaso o kontrobersya, may personal at substantial interest ang nagrereklamo, isinumite ang reklamo sa pinakamaagang pagkakataon, at ang isyu ay ang lis mota (ang sanhi ng aksyon) ng kaso. Sa madaling salita, dapat may direktang epekto ang resolusyon kay Atty. Aguinaldo o sa kanyang mga karapatan.
Binigyang-diin ng Korte na walang sapat na basehan ang alegasyon ni Atty. Aguinaldo na mayroong paglabag sa kanyang mga karapatan. Sa usapin ng locus standi (karapatang magdemanda), nabanggit lamang niya ang kanyang pagiging isang mamamayan, abogado, at taxpayer, ngunit hindi niya ipinaliwanag kung paano siya maaapektuhan ng pagpapatupad ng COMELEC Resolution No. 9371. Iginigiit ng Korte na ang taxpayer’s suit ay hindi rin angkop dahil ang resolusyon ay hindi tungkol sa paggastos ng pera ng bayan.
Ang COMELEC Resolution No. 9371 ay naglalaman ng mga panuntunan para sa rehistrasyon at pagboto ng mga PDL, ngunit mayroon ding limitasyon. Hindi lahat ng PDL ay pinapayagang bumoto. Ayon sa Rule 1, Section 2(a) ng resolusyon, ang mga kwalipikadong PDL ay ang mga nakakulong na may kasong kriminal, naghihintay ng paglilitis, o nagsisilbi ng sentensya na mas mababa sa isang taon, o ang mga may apela sa kasong may kaugnayan sa pagtataksil sa pamahalaan. Kaya naman, mahalagang malaman kung sino ang kwalipikadong bumoto.
Sa botohan, pansamantalang naglabas ng Temporary Restraining Order (TRO) ang Korte na pumipigil sa pagpapatupad ng resolusyon sa antas lokal noong 2016, ngunit pinayagan pa rin ang mga PDL na bumoto sa antas nasyonal. Dahil dito, naglabas ang COMELEC ng Resolution No. 10113 upang magbigay ng patnubay sa pagbibilang ng mga balota ng mga PDL na bumoto sa mga kandidato sa lokal na posisyon.
Idiniin ng Korte na hindi sapat ang pagiging mamamayan, abogado, o taxpayer para magkaroon ng locus standi. Dapat may personal at substantial interest ang nagrereklamo. Dahil hindi naipakita ni Atty. Aguinaldo ang mga ito, ibinasura ng Korte ang kanyang petisyon. Dahil dito, pinagtibay ng Korte Suprema na maaring bumoto ang mga PDL na kwalipikado ayon sa batas.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung labag sa Saligang Batas ang COMELEC Resolution No. 9371 na nagpapahintulot sa mga Persons Deprived of Liberty (PDL) na bumoto. Kinuwestiyon ni Atty. Aguinaldo ang bisa ng resolusyon, ngunit hindi kinatigan ng Korte Suprema ang kanyang petisyon. |
| Sino ang mga Persons Deprived of Liberty (PDL) na pinapayagang bumoto? | Ayon sa COMELEC Resolution No. 9371, ang mga PDL na kwalipikadong bumoto ay ang mga nakakulong na may kasong kriminal, naghihintay ng paglilitis, o nagsisilbi ng sentensya na mas mababa sa isang taon, o ang mga may apela sa kasong may kaugnayan sa pagtataksil sa pamahalaan. |
| Ano ang locus standi? | Ang locus standi ay tumutukoy sa karapatan ng isang partido na magsampa ng kaso sa korte. Kailangan na may personal at substantial interest ang nagrereklamo sa kinalabasan ng kaso. |
| Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Atty. Aguinaldo? | Ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Atty. Aguinaldo dahil hindi niya naipakita ang mga kinakailangan para sa judicial review, tulad ng aktwal na kaso o kontrobersya at locus standi. |
| Ano ang epekto ng desisyon ng Korte Suprema sa mga PDL? | Pinagtibay ng desisyon ng Korte Suprema ang karapatan ng mga PDL na bumoto, basta’t sila ay kwalipikado ayon sa batas. |
| Ano ang COMELEC Resolution No. 9371? | Ito ang resolusyon ng COMELEC na nagtatakda ng mga panuntunan at regulasyon sa rehistrasyon at pagboto ng mga Persons Deprived of Liberty (PDL). |
| Ano ang kahalagahan ng desisyong ito? | Pinapakita ng desisyon na kinikilala ng Korte ang karapatan ng lahat na bumoto, kasama na ang mga nakakulong na karapat dapat bumoto. Tinitiyak rin ng desisyong ito ang prinsipyo ng equal protection. |
| Ano ang Temporary Restraining Order (TRO)? | TRO ang kautusan na pansamantalang nagbabawal sa isang aksyon o pagpapatupad ng isang batas o regulasyon habang pinag-aaralan pa ng korte ang kaso. |
Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng aktibong pagbabantay sa ating mga karapatan at responsibilidad bilang mamamayan. Sa pamamagitan ng pag-alam sa ating mga karapatan at paggamit nito, aktibo tayong nakikilahok sa paghubog ng ating lipunan.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: ATTY. VICTOR AGUINALDO VS. NEW BILIBID PRISON (BUREAU OF CORRECTIONS), G.R. No. 221201, March 29, 2022