Huwag Sayangin ang Boto: Ibinabalik ng Korte Suprema ang Proteksyon Para sa mga Botante Laban sa ‘Nuisance Candidates’

G.R. No. 192221, November 13, 2012

INTRODUKSYON

Naranasan mo na ba na malito sa napakaraming pangalan ng kandidato sa balota, lalo na kung may magkaparehong apelyido? Isipin mo na lang kung bumoto ka para sa isang kandidato na kalaunan ay idineklara palang ‘nuisance candidate’ – kandidatong sumasali sa eleksyon para lamang magpatawa o lituhin ang mga botante. Noong 2010 elections, sa unang pagkakataon na ginamit ang automated election system, lumitaw ang tanong: ano ang mangyayari sa mga boto na ibinigay sa ‘nuisance candidate’ na ang pangalan ay nakasama pa rin sa balota? Ito ang sentro ng kaso ni Casimira S. Dela Cruz laban sa Commission on Elections (COMELEC) at John Lloyd M. Pacete, kung saan binigyang linaw ng Korte Suprema ang proteksyon ng boto ng mga mamamayan laban sa posibleng kalituhan na likha ng ‘nuisance candidates’.

Sa kasong ito, pinagdedesisyunan kung dapat bang ituring na ‘stray votes’ o bilang na walang saysay ang mga boto para sa isang ‘nuisance candidate’, o dapat bang ibigay ang mga botong ito sa ‘bona fide’ o tunay na kandidato na may parehong apelyido. Mahalaga ang desisyong ito dahil direktang nakaaapekto ito sa resulta ng eleksyon at sa tunay na kagustuhan ng mga botante.

LEGAL NA KONTEKSTO: ANG BATAS TUNGKOL SA ‘NUISANCE CANDIDATES’

Ayon sa Section 69 ng Omnibus Election Code (OEC), maaaring ideklara ng COMELEC ang isang kandidato bilang ‘nuisance candidate’ kung ang kanyang sertipiko ng kandidatura ay inihain para lamang magpatawa, magdulot ng kalituhan sa mga botante dahil sa pagkakahawig ng pangalan sa ibang kandidato, o kung walang tunay na intensyon na tumakbo sa posisyon. Ang layunin ng batas na ito ay protektahan ang integridad ng proseso ng eleksyon at tiyakin na ang tunay na kagustuhan ng mga botante ang manaig.

Para mas maintindihan, narito ang sipi mula sa Section 69 ng Omnibus Election Code: