ASG Law

Tag: COMELEC Jurisdiction

  • Nawalan na ba ng Hurisdiksyon ang COMELEC Kapag Naiproklama na ang Nanalo?: Pagsusuri sa Kaso ng Tañada vs. COMELEC

    Nawalan na ba ng Hurisdiksyon ang COMELEC Kapag Naiproklama na ang Nanalo?

    G.R. Nos. 207199-200, October 22, 2013

    Sa usapin ng eleksyon sa Pilipinas, mahalagang maunawaan kung hanggang saan ang kapangyarihan ng Commission on Elections (COMELEC) at House of Representatives Electoral Tribunal (HRET). Madalas na tanong, ano ang mangyayari kapag naiproklama na ang isang kandidato? Mawawalan na ba ng kapangyarihan ang COMELEC na tingnan ang mga reklamo ukol sa eleksyon? Ang kaso ng Tañada vs. COMELEC ay nagbibigay linaw sa katanungang ito, na nagpapakita na kapag naiproklama na ang isang miyembro ng Kongreso, ang HRET na ang may ganap na hurisdiksyon sa mga usapin ng eleksyon, returns, at qualifications nito.

    Ang Batas na Nagtatakda ng Hurisdiksyon

    Ang pundasyon ng hurisdiksyon ng HRET ay matatagpuan sa Saligang Batas ng Pilipinas. Ayon sa Seksyon 17, Artikulo VI ng 1987 Konstitusyon:

    Sec. 17. The Senate and the House of Representatives shall each have an Electoral Tribunal which shall be the sole judge of all contests relating to the election, returns, and qualifications of their respective Members.

    Malinaw sa probisyong ito na ang HRET ang tanging hukuman na may kapangyarihang humatol sa lahat ng kontestasyon na may kinalaman sa eleksyon, returns, at qualifications ng mga miyembro ng Kongreso. Ang terminong “election” ay sumasaklaw sa buong proseso ng halalan, mula sa paghahanda hanggang sa pagboto. Ang “returns” naman ay tumutukoy sa canvassing at proklamasyon ng mga nanalo. Samantala, ang “qualifications” ay may kinalaman sa mga katangian na dapat taglayin ng isang kandidato upang mahalal.

    Bago pa man ang kasong Tañada, maraming desisyon na ang Korte Suprema na nagpapatibay sa eksklusibong hurisdiksyon ng HRET. Halimbawa, sa kasong Jalosjos, Jr. v. COMELEC, sinabi ng Korte na sa sandaling maiproklama ang isang kandidato sa Kongreso, mawawalan na ng hurisdiksyon ang COMELEC at mapupunta na ito sa HRET. Ito ay upang matiyak na ang mga usapin ukol sa representasyon sa Kongreso ay maayos na madidinig at mareresolba ng isang espesyal na tribunal na binuo mismo para dito.

    Ang Mga Pangyayari sa Kaso ng Tañada vs. COMELEC

    Nagsimula ang kasong ito sa eleksyon para sa ika-4 na Distrito ng Quezon Province noong 2013. Si Wigberto Tañada, Jr., Angelina Tan, at Alvin John Tañada ang mga kandidato. Si Wigberto ay kumandidato sa ilalim ng Liberal Party, si Angelina sa National People’s Coalition, at si Alvin John sa Lapiang Manggagawa.

    Bago ang eleksyon, naghain si Wigberto ng petisyon sa COMELEC upang kanselahin ang Certificate of Candidacy (CoC) ni Alvin John at ideklara itong nuisance candidate. Ayon kay Wigberto, hindi totoong residente ng Quezon Province si Alvin John at wala itong tunay na intensyon na tumakbo. Ibinasura ng COMELEC First Division ang petisyon ni Wigberto. Sa apela, kinatigan ng COMELEC En Banc ang desisyon ng First Division sa usapin ng nuisance candidate, ngunit kinansela naman ang CoC ni Alvin John dahil sa material misrepresentation sa kanyang residency.

    Kahit kinansela ang CoC ni Alvin John, nanatili ang kanyang pangalan sa balota. Pagkatapos ng eleksyon, nanalo si Angelina Tan at naiproklama. Dito na pumasok ang isyu ng hurisdiksyon. Nagdesisyon ang Provincial Board of Canvassers (PBOC) na hindi ibibilang kay Wigberto ang mga boto para kay Alvin John. Kinuwestiyon ni Wigberto ang desisyon ng COMELEC En Banc na hindi ideklara si Alvin John bilang nuisance candidate sa Korte Suprema sa pamamagitan ng petisyon for certiorari.

    Ang pangunahing argumento ni Wigberto ay dapat sanang ideklara ng COMELEC si Alvin John bilang nuisance candidate upang ang mga boto nito ay mapunta sa kanya. Iginiit niya na may mga bagong ebidensya na nagpapatunay na hindi bona fide candidate si Alvin John.

    Ang Desisyon ng Korte Suprema

    Ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Wigberto. Ayon sa Korte, “Case law states that the proclamation of a congressional candidate following the election divests the COMELEC of jurisdiction over disputes relating to the election, returns, and qualifications of the proclaimed representative in favor of the HRET.” Dahil naiproklama na si Angelina Tan bilang kongresista at nanumpa na sa pwesto, nawalan na ng hurisdiksyon ang Korte Suprema at ang COMELEC. Ang HRET na ang may eksklusibong kapangyarihan na humatol sa usapin.

    Binigyang diin ng Korte na ang isyu na kinukuwestiyon ni Wigberto, na may kinalaman sa canvassing at proklamasyon ni Angelina, ay sakop ng terminong “election” at “returns,” na nasa ilalim ng hurisdiksyon ng HRET. Kahit na ang orihinal na petisyon ni Wigberto ay tungkol sa pagiging nuisance candidate ni Alvin John, ang realidad ay ang kinalabasan ng eleksyon at ang proklamasyon na ang nagtulak sa Korte na ideklara na wala na itong hurisdiksyon.

    Ang Korte Suprema ay nagpaliwanag na, “As they stand, the issues concerning the conduct of the canvass and the resulting proclamation of Angelina as herein discussed are matters which fall under the scope of the terms ‘election’ and ‘returns’ as above-stated and hence, properly fall under the HRET’s sole jurisdiction.” Samakatuwid, ang tamang forum para sa reklamo ni Wigberto ay sa HRET, hindi sa COMELEC o sa Korte Suprema.

    Mga Praktikal na Implikasyon ng Desisyon

    Ang kasong Tañada vs. COMELEC ay nagpapatibay sa mahalagang prinsipyo sa batas electoral: ang proklamasyon ay naglilipat ng hurisdiksyon mula sa COMELEC patungo sa HRET pagdating sa mga usapin ng eleksyon ng mga miyembro ng Kongreso. Ito ay may malaking implikasyon para sa mga kandidato at botante.

    Para sa mga Kandidato: Kung may reklamo laban sa isang kandidato sa Kongreso, mahalagang i-file ito sa COMELEC bago pa man ang proklamasyon. Kapag naiproklama na ang nanalo, ang HRET na ang dapat lapitan para sa mga kontestasyon. Ang pagkaantala sa paghahain ng reklamo sa tamang forum ay maaaring magresulta sa pagkawala ng pagkakataong makakuha ng remedyo.

    Para sa mga Botante: Mahalagang maging mapanuri at aktibo sa proseso ng eleksyon. Ang paghahain ng reklamo laban sa mga kandidato na may kwestyonableng qualifications ay dapat gawin sa lalong madaling panahon upang maaksyunan ng COMELEC bago ang proklamasyon.

    Mahahalagang Leksyon Mula sa Kaso

    • Hurisdiksyon ng HRET pagkatapos ng Proklamasyon: Sa sandaling maiproklama ang isang miyembro ng Kongreso, ang HRET na ang may eksklusibong hurisdiksyon sa mga usapin ng eleksyon, returns, at qualifications nito.
    • Importansya ng Timing: Mahalaga ang timing sa paghahain ng mga reklamo sa eleksyon. Dapat i-file ang mga ito sa COMELEC bago ang proklamasyon upang masiguro ang kanilang hurisdiksyon.
    • Tamang Forum: Ang pagpili ng tamang forum para sa reklamo ay kritikal. Ang paghahain ng kaso sa maling hukuman ay maaaring magresulta sa dismissal dahil sa kawalan ng hurisdiksyon.

    Mga Madalas Itanong (FAQs)

    Tanong 1: Ano ang HRET?
    Sagot: Ang HRET ay ang House of Representatives Electoral Tribunal. Ito ay isang espesyal na tribunal na binuo para dinggin at resolbahin ang mga kontestasyon sa eleksyon ng mga miyembro ng House of Representatives.

    Tanong 2: Kailan nawawalan ng hurisdiksyon ang COMELEC sa mga kaso ng eleksyon para sa Kongreso?
    Sagot: Nawawalan ng hurisdiksyon ang COMELEC sa sandaling maiproklama na ang nanalo sa eleksyon para sa Kongreso.

    Tanong 3: Ano ang dapat gawin kung naniniwala akong may anomalya sa eleksyon ng Kongresista pagkatapos ng proklamasyon?
    Sagot: Dapat kang maghain ng election protest sa HRET. Sila ang may hurisdiksyon na dinggin ang iyong reklamo.

    Tanong 4: Sakop ba ng hurisdiksyon ng HRET ang lahat ng uri ng reklamo sa eleksyon ng Kongresista?
    Sagot: Oo, sakop ng hurisdiksyon ng HRET ang lahat ng kontestasyon na may kinalaman sa eleksyon, returns, at qualifications ng mga miyembro ng House of Representatives.

    Tanong 5: Ano ang pagkakaiba ng election protest sa petisyon sa COMELEC?
    Sagot: Ang petisyon sa COMELEC ay karaniwang inihahain bago ang eleksyon o proklamasyon, tulad ng petisyon para sa disqualification o cancellation ng CoC. Ang election protest sa HRET naman ay inihahain pagkatapos ng proklamasyon upang kuwestiyunin ang resulta ng eleksyon.

    Naranasan mo ba ang ganitong sitwasyon o may katanungan ka pa tungkol sa batas electoral? Huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto ng ASG Law. Kami ay handang tumulong at magbigay ng payo legal. Makipag-ugnayan dito o sumulat sa amin sa hello@asglawpartners.com. Ang ASG Law ay iyong maaasahang kasangga sa batas sa Makati at BGC, Pilipinas.

  • Paglutas ng Sigalot sa Partido Politikal: Ano ang Gampanin ng COMELEC?

    Huwag Hayaan ang Sigalot sa Partido na Makahadlang sa Demokrasya

    G.R. No. 203646, April 16, 2013

    INTRODUKSYON

    Sa isang lipunang demokratiko, ang mga partido politikal ay mahalaga. Sila ang nagiging daan para maipahayag ng mga mamamayan ang kanilang mga ideya at mithiin sa pamahalaan. Ngunit paano kung magkaroon ng alitan sa loob mismo ng partido? Sino ang dapat mamagitan at magpasya kung sino ang tunay na liderato? Ito ang sentro ng kasong Samson S. Alcantara, et al. laban sa Commission on Elections, et al., kung saan tinalakay ng Korte Suprema ang kapangyarihan ng Commission on Elections (COMELEC) sa pagresolba ng mga sigalot sa loob ng mga partido politikal.

    Sa kasong ito, ang mga petitioner, na dating mga opisyal ng Abakada Guro Partylist, ay kumukuwestiyon sa legalidad ng isang Supreme Assembly na isinagawa ng ibang grupo sa loob ng partido. Ayon sa kanila, hindi sumusunod sa konstitusyon at by-laws ng Abakada ang pagpupulong na ito at ilegal ang pagpapatalsik sa kanila sa pwesto. Ang COMELEC, sa dalawang resolusyon, ay ibinasura ang petisyon ng mga Alcantara, kaya’t umakyat sila sa Korte Suprema.

    KONTEKSTONG LEGAL

    Ang COMELEC ay may malawak na kapangyarihan pagdating sa eleksyon, kabilang na ang pagrehistro ng mga partido politikal. Ayon sa Seksyon 2(2), Artikulo IX-C ng Konstitusyon, ang COMELEC ay may kapangyarihang “Enforce and administer all laws and regulations relative to the conduct of elections.” Kasama sa kapangyarihang ito ang pagkilala kung sino ang lehitimong mga opisyal ng isang partido, lalo na pagdating sa party-list system kung saan mahalaga ang representasyon sa Kongreso.

    Ang party-list system ay nilikha para bigyan ng boses sa Kongreso ang mga marginalized at underrepresented sectors ng lipunan. Para makasali sa sistemang ito, kailangan magparehistro ang isang grupo sa COMELEC. Kapag rehistrado na, kinikilala na sila bilang juridical entity o legal na persona, na may karapatang kumilos sa ilalim ng batas pang-eleksyon. Kabilang dito ang karapatang maghalal at mahalal, at magkaroon ng representasyon sa Kongreso kung manalo sa eleksyon.

    Mahalaga ring tandaan ang karapatan sa malayang pag-asosasyon, na ginagarantiyahan ng Seksyon 8, Artikulo III ng Konstitusyon. “The right of the people, including those employed in the public and private sectors, to form, join, or assist labor organizations, unions, or associations for purposes not contrary to law shall not be abridged.” Kabilang dito ang karapatan ng mga partido politikal na bumuo ng sariling konstitusyon at by-laws, at magdesisyon sa sariling panuntunan, kasama na ang pagpili ng liderato at mga miyembro.

    Sa madaling salita, may kapangyarihan ang COMELEC na resolbahin ang mga sigalot sa liderato ng partido, ngunit dapat din nilang respetuhin ang karapatan ng partido sa sariling pamamalakad, hangga’t hindi lumalabag sa batas.

    PAGSUSURI NG KASO

    Nagsimula ang kuwento ng kasong ito sa Abakada Guro Partylist, isang partido na naglalayong isulong ang kapakanan ng mga guro. Noong 2007, nanalo sila ng isang pwesto sa Kongreso at si Jonathan de la Cruz ang naging kinatawan. Ngunit noong 2009, naghain ng “irrevocable” resignation si De la Cruz, bagama’t hindi naman siya bumaba sa pwesto. Dahil dito, nagkainitan na ang grupo nina Samson Alcantara at grupo ni De la Cruz.

    Ilang beses hiniling ni De la Cruz kay Alcantara, ang Presidente ng Abakada, na magpatawag ng Supreme Assembly, ang pinakamataas na pagpupulong ng partido. Ayon sa by-laws, dapat itong gawin kada tatlong taon para maghalal ng opisyal at mag-amyenda ng konstitusyon. Ngunit hindi ito ginawa ni Alcantara simula noong 2004.

    Nagdahilan si Alcantara na walang pondo at malayo ang mga miyembro kaya hindi maisagawa ang pagpupulong. Sa halip, iminungkahi niya na sa susunod na taon na lang ito gawin. Dahil dito, nagpatawag ng sariling pagpupulong ang grupo ni De la Cruz, ang All Leaders Assembly noong Disyembre 15, 2009, kung saan napagkasunduan na magkaroon ng Supreme Assembly sa Pebrero 6, 2010.

    Sa pagpupulong na ito noong Pebrero 6, binago ang by-laws ng Abakada, pinatalsik sina Alcantara at iba pang opisyal, at inihalal si De la Cruz bilang bagong Presidente. Dahil dito, naghain ng petisyon sa COMELEC sina Alcantara para ipawalang-bisa ang pagpupulong at pigilan ang grupo ni De la Cruz na kumatawan sa Abakada.

    Desisyon ng COMELEC

    Ibinasura ng COMELEC Second Division ang petisyon ni Alcantara. Ayon sa COMELEC, matagal nang dapat ginawa ang pagpupulong para maghalal ng opisyal at mag-amyenda ng by-laws. Dahil hindi ito ginawa ni Alcantara sa loob ng mahabang panahon, may “good cause” ang grupo ni De la Cruz para magpatawag ng sariling pagpupulong.

    Umapela si Alcantara sa COMELEC En Banc, ngunit ibinasura rin ito. Ayon sa COMELEC En Banc, hindi napatunayan ni Alcantara na hindi lehitimong miyembro ng Abakada ang mga dumalo sa Supreme Assembly. Hindi rin sapat ang listahan ng miyembro noong 2003 para patunayan ang membership noong 2010. Sabi ng COMELEC En Banc:

    “We find this argument unavailing. While we agree with petitioners’ supposition that only legitimate members of a party may move to determine its destiny, we believe that petitioners have failed to prove their allegation that the Supreme Assembly delegates are non-members of the party.”

    Kaya’t umakyat si Alcantara sa Korte Suprema, sa argumentong nagkamali ang COMELEC sa pagbasura ng kanilang petisyon.

    Desisyon ng Korte Suprema

    Ipinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng COMELEC. Ayon sa Korte, hindi nagpakita ng grave abuse of discretion ang COMELEC, na nangangahulugang hindi nila ginamit ang kanilang kapangyarihan sa paraang arbitraryo o mapang-abuso. Sabi ng Korte:

    “By grave abuse of discretion is generally meant the capricious and whimsical exercise of judgment equivalent to lack of jurisdiction. Mere abuse of discretion is not enough. It must be grave, as when it is exercised arbitrarily or despotically by reason of passion or personal hostility. Such abuse must be so patent and so gross as to amount to an evasion of a positive duty or to a virtual refusal to perform the duty enjoined or to act at all in contemplation of law.”

    Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang COMELEC ay may kapangyarihang resolbahin ang sigalot sa liderato ng partido. Tama rin ang obserbasyon ng COMELEC na hindi napatunayan ni Alcantara na hindi lehitimong miyembro ng Abakada ang mga dumalo sa Supreme Assembly. Hindi sapat ang mga dokumento mula 2003 para patunayan ang membership noong 2010.

    Dagdag pa ng Korte, kahit na ipagpalagay na hindi sumunod sa by-laws ang pagpupulong, hindi ito sapat na dahilan para ipawalang-bisa ito. Mahalaga ang prinsipyo ng malayang pag-asosasyon, at hindi dapat maging hadlang ang teknikalidad para maisagawa ang demokratikong proseso sa loob ng partido. Ayon sa Korte:

    “The petitioners’ argument is contrary to these basic tenets. If the validity of the Supreme Assembly would completely depend on the person who calls the meeting and on the person who sends the notice of the meeting – who are petitioners Alcantara and Dabu themselves – then the petitioners would be able to perpetuate themselves in power in violation of the very constitution whose violation they now cite.”

    Sa madaling salita, hindi maaaring gamitin ang teknikalidad ng by-laws para pigilan ang kagustuhan ng nakararaming miyembro ng partido, lalo na kung ang layunin ay para itama ang pagkukulang ng dating liderato na hindi nagpatawag ng kinakailangang pagpupulong sa loob ng mahabang panahon.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

    Ang kasong ito ay nagpapakita ng balanse sa pagitan ng kapangyarihan ng COMELEC na manghimasok sa sigalot ng partido at ang karapatan ng partido sa sariling pamamalakad. Narito ang ilang mahahalagang aral mula sa kasong ito:

    • Huwag baliwalain ang demokratikong proseso sa loob ng partido. Mahalaga ang regular na pagpupulong at halalan para mapanatili ang accountability ng liderato at mabigyan ng boses ang mga miyembro.
    • Hindi maaaring gamitin ang teknikalidad para pigilan ang kagustuhan ng nakararami. Kung ang layunin ng pagpupulong ay para itama ang pagkukulang at isulong ang interes ng partido, hindi dapat maging hadlang ang mga teknikal na depensa.
    • May kapangyarihan ang COMELEC na resolbahin ang sigalot sa liderato ng partido. Ngunit gagamitin lamang ito kung kinakailangan at hindi dapat makialam sa sariling pamamalakad ng partido hangga’t hindi lumalabag sa batas.

    MGA MADALAS ITANONG (FAQ)

    Tanong 1: Ano ang dapat gawin kung may sigalot sa liderato ng aming partido?

    Sagot: Subukang resolbahin ang problema sa internal na proseso ng partido, ayon sa inyong konstitusyon at by-laws. Kung hindi magkasundo, maaaring lumapit sa COMELEC para mamagitan, lalo na kung may kinalaman sa eleksyon o representasyon sa party-list system.

    Tanong 2: Maaari bang makialam ang COMELEC sa lahat ng internal na usapin ng partido?

    Sagot: Hindi. Ang COMELEC ay limitado lamang sa mga usaping may kinalaman sa eleksyon, party-list accreditation, at pagkilala sa lehitimong liderato para sa layuning pang-eleksyon. Hindi sila makikialam sa lahat ng aspeto ng pamamalakad ng partido.

    Tanong 3: Ano ang ibig sabihin ng “grave abuse of discretion” ng COMELEC?

    Sagot: Ito ay nangangahulugang ginamit ng COMELEC ang kanilang kapangyarihan sa paraang arbitraryo, mapang-abuso, o lumalabag sa batas. Hindi sapat ang simpleng pagkakamali; kailangan na ang pag-abuso ay malala at halata.

    Tanong 4: Paano mapapatunayan na lehitimong miyembro ang isang tao sa partido?

    Sagot: Depende sa konstitusyon at by-laws ng partido. Karaniwan, may application form, records ng membership, at iba pang dokumento na nagpapatunay ng membership. Sa kasong ito, hindi sapat ang listahan mula sa nakaraang taon; kailangang patunayan ang membership sa panahon ng pinag-uusapang pagpupulong.

    Tanong 5: Ano ang papel ng konstitusyon at by-laws ng partido sa sigalot ng liderato?

    Sagot: Mahalaga ang konstitusyon at by-laws bilang gabay sa pamamalakad ng partido, kabilang na ang proseso ng pagpupulong, halalan, at pagresolba ng internal na problema. Ngunit hindi dapat gamitin ang teknikalidad ng mga ito para pigilan ang demokratikong proseso at ang kagustuhan ng nakararami.

    Kung kayo ay nahaharap sa mga sigalot sa partido politikal o usaping pang-eleksyon, ang ASG Law ay may mga abogado na eksperto sa mga ganitong sitwasyon. Huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin para sa inyong legal na pangangailangan.

    Makipag-ugnayan sa amin sa pamamagitan ng email: hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming contact page dito.