ASG Law

Tag: Artikulo 19 Civil Code

  • Iwasan ang Basurang Kaso: Pag-aaral sa Paniniktik ng Kaso Para sa Abuso ng Karapatan at Konsolidasyon

    Huwag Magsayang ng Oras at Pera: Ang Aral sa Wastong Paghahain ng Kaso at Pag-iwas sa Pag-aabuso ng Proseso

    G.R. Nos. 175277 & 175285, G.R. No. 192073 (September 11, 2013)

    INTRODUKSYON

    Sa ating sistema ng hustisya, mahalaga na ang bawat reklamo o demanda ay may sapat na basehan at hindi lamang ginagamit para mang-harass o manakot. Isipin na lamang kung ikaw ay patuloy na kinukulit at pinagbabantaan ng isang kumpanya dahil sa isang utang, kahit na ikaw ay kumikilos lamang bilang ahente. Maaari itong magdulot ng labis na stress at perwisyo sa iyong personal at propesyonal na buhay. Sa kaso ng Unicapital, Inc. vs. Rafael Jose Consing, Jr., tinalakay ng Korte Suprema ang limitasyon sa paggamit ng demanda at ang kahalagahan ng sapat na sanhi ng aksyon (cause of action) sa paghahain ng kaso. Ang sentrong tanong dito ay kung tama ba ang ginawa ng mga korte sa ibaba sa pagpabor sa reklamo ni Consing Jr. na nagsasabing siya ay inaabuso sa paghahabol ng utang at kung dapat bang pagsamahin ang magkahiwalay na kaso.

    LEGAL NA KONTEKSTO: SANHI NG AKSYON AT ABUSO NG KARAPATAN

    Para mas maintindihan natin ang kasong ito, mahalagang malaman muna natin ang ibig sabihin ng “sanhi ng aksyon” o cause of action sa legal na termino. Ayon sa Rules of Court, ang sanhi ng aksyon ay ang “act or omission by which a party violates a right of another.” Ibig sabihin, kailangan na mayroong karapatan na nalabag bago ka makapagsampa ng kaso sa korte. Kung walang nalabag na karapatan, walang sanhi ng aksyon, at maaaring ibasura ang kaso.

    Sa kasong ito, umikot ang argumento sa Artikulo 19 at 26 ng Civil Code. Sinasabi sa Artikulo 19: “Every person must, in the exercise of his rights and in the performance of his duties, act with justice, give everyone his due, and observe honesty and good faith.” Ipinapahiwatig nito na kahit may karapatan kang maningil ng utang, hindi mo dapat abusuhin ang karapatang ito. Kung ang paniningil ay ginagawa sa paraang mapang-abuso, mapanlait, o labis na nakakaperwisyo, maaaring magkaroon ng pananagutan ang naniningil.

    Halimbawa, kung palagiang tinatawagan at minumura ng isang kumpanya ang umutang sa harap ng maraming tao, kahit pa may utang talaga, maaaring ituring itong abuso ng karapatan. Ang Artikulo 26 naman ay nagbibigay proteksyon sa dignidad, personalidad, privacy, at kapayapaan ng isip ng bawat tao. Kabilang dito ang mga gawaing tulad ng panghihimasok sa privacy, panghihiya, at paninira ng pangalan. Ayon sa Artikulo 2219(10) ng Civil Code, ang paglabag sa Artikulo 26 ay maaaring maging basehan para sa moral damages.

    Bukod pa rito, tinalakay rin sa kaso ang tungkol sa konsolidasyon ng mga kaso. Ito ay ang pagsasama ng dalawa o higit pang kaso na may magkakaparehong isyu ng batas o katotohanan para sa isang paglilitis lamang. Layunin nito na mapabilis ang pagdinig, makatipid sa gastos, at maiwasan ang magkakasalungat na desisyon ng korte. Ngunit, hindi awtomatiko ang konsolidasyon; nakadepende ito sa diskresyon ng korte.

    PAGBUKLAS SA KASO: UNICAPITAL VS. CONSING JR.

    Ang kwento ay nagsimula nang umutang si Rafael Jose Consing, Jr. at ang kanyang ina kay Unicapital. Bilang seguridad sa utang, isinangla nila ang isang lupa sa Cavite na pagmamay-ari ng ina ni Consing Jr. Nang maglaon, nagkaroon ng interes ang Plus Builders, Inc. (PBI) na i-develop ang lupa. Pumasok ang PBI sa joint venture agreement sa Unicapital. Sa madaling salita, ang utang ay naging bentahan ng lupa. Binili ng Unicapital ang kalahati ng lupa, at ang PBI ang natitirang kalahati.

    Ngunit, dito na nagsimula ang problema. Lumabas ang dalawang tao na nagpakilalang tunay na may-ari ng lupa at sinabing peke ang titulo ng lupa na ibinenta ni Consing Jr. Nag-imbestiga ang PBI at Unicapital at napagtanto nga nila na may problema sa titulo. Dahil dito, nagpadala sila ng demand letter kay Consing Jr. at sa kanyang ina para ibalik ang ibinayad nilang pera.

    Dahil sa sunod-sunod na demand at paniningil, si Consing Jr. naman ang nagsampa ng kaso laban sa Unicapital, PBI, at mga opisyal ng mga kumpanyang ito sa Pasig City RTC. Ang reklamo niya: inaabuso at hinaharass siya sa paniningil, pinipilit siyang mag-isyu ng post-dated check kahit walang pondo, at sinisiraan ang kanyang pangalan sa komunidad ng negosyo. Humingi siya ng injunction para pigilan ang pangha-harass at damages.

    Agad na nag-motion to dismiss ang Unicapital at PBI. Sabi nila, walang sanhi ng aksyon ang reklamo ni Consing Jr. Dahil daw wala naman siyang nilabag na karapatan. Binigyang-diin din nila na hindi raw nasasakupan ng Pasig RTC ang kaso dahil hindi raw wasto ang pagbabayad ng docket fees at dapat daw sa SEC ang reklamo tungkol sa Corporation Code. Tinanggihan ng Pasig RTC ang motion to dismiss. Pumunta sa Court of Appeals ang Unicapital at PBI, ngunit kinatigan din ng CA ang RTC.

    Samantala, nagsampa rin ng hiwalay na kaso ang Unicapital laban kay Consing Jr. at sa kanyang ina sa Makati City RTC para maningil ng utang. Sinubukan ni Consing Jr. na ipa-consolidate ang kasong ito sa kaso niya sa Pasig, ngunit tinanggihan ng Makati RTC. Pumunta ulit sa Court of Appeals si Consing Jr., ngunit kinatigan na naman ang Makati RTC.

    Umabot ang parehong isyu sa Korte Suprema. Pinagsama ang mga kaso dahil pareho naman ang mga partido at isyu. Ang pangunahing tanong: tama ba ang CA na hindi ibinasura ang kaso ni Consing Jr. sa Pasig at tama ba rin ang CA na hindi pinayagan ang konsolidasyon ng mga kaso?

    Sa desisyon ng Korte Suprema, sinang-ayunan nila ang CA. Ayon sa Korte, “If the allegations in the complaint furnish sufficient basis on which it can be maintained, it should not be dismissed regardless of the defense that may be presented by the defendants.” Sapat na raw ang mga alegasyon ni Consing Jr. na inaabuso siya sa paniningil para ituloy ang kaso. Binigyang diin ng Korte na ang reklamo ni Consing Jr. ay hindi lamang tungkol sa paniningil ng utang, kundi sa paraan ng paniningil na maaaring lumabag sa Artikulo 19 at 26 ng Civil Code. Sinabi rin ng Korte na “[W]hen a right is exercised in a manner which does not conform with the norms enshrined in Article 19 and results in damage to another, a legal wrong is thereby committed for which the wrongdoer must be held responsible.”

    Tungkol naman sa konsolidasyon, sinabi ng Korte Suprema na diskresyon ng korte ang pagpayag dito. Dahil magkaiba naman ang sanhi ng aksyon ng dalawang kaso – abuso ng karapatan sa Pasig at paniningil ng utang sa Makati – at dahil na rin nasa advanced stage na ang kaso sa Makati, tama lang na hindi ito ipina-consolidate.

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG MAAARI NATING MATUTUNAN?

    Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral:

    • Hindi lahat ng demanda ay wasto. Kailangan na may sapat na sanhi ng aksyon bago magsampa ng kaso. Hindi dapat ginagamit ang korte para lang manggipit o manakot kung walang basehan.
    • May limitasyon ang paggamit ng karapatan. Kahit may karapatan kang maningil ng utang, dapat gawin ito sa maayos at legal na paraan. Hindi pwedeng abusuhin ang karapatan para manakit ng ibang tao.
    • Diskresyon ng korte ang konsolidasyon. Hindi porke magkaugnay ang mga kaso ay dapat na itong pagsamahin. Tinitingnan ng korte kung makakatulong ba ang konsolidasyon para mapabilis at mapagaan ang proseso.

    SUSING ARAL:

    • Bago magsampa ng kaso, siguraduhing may sapat na sanhi ng aksyon. Tanungin ang sarili: May nalabag bang karapatan?
    • Sa paghahabol ng karapatan, laging isaalang-alang ang Artikulo 19 at 26 ng Civil Code. Kumilos nang may katarungan, respeto, at good faith.
    • Huwag abusuhin ang sistema ng korte para lamang mang-harass o manakot. Ito ay maaaring magresulta sa counter-claim at pagkalugi.

    MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

    Tanong 1: Ano ang mangyayari kung magsampa ako ng kaso na walang sanhi ng aksyon?
    Sagot: Maaaring ibasura ng korte ang iyong kaso base sa motion to dismiss. Maaari ka ring mapagmulta o magbayad ng danyos kung mapatunayang nag-aksaya ka lang ng oras ng korte at nanggipit ng ibang partido.

    Tanong 2: Paano malalaman kung ang paniningil ng utang ay abuso na ng karapatan?
    Sagot: Tingnan kung ang paraan ng paniningil ay labis na mapang-abuso, mapanlait, o nakakaperwisyo na sa dignidad at kapayapaan ng isip ng umutang. Kasama rito ang pananakot, panghihiya sa publiko, at labis na pagkulit.

    Tanong 3: Kailan pwedeng i-consolidate ang mga kaso?
    Sagot: Pwedeng i-consolidate ang mga kaso kung may parehong isyu ng batas o katotohanan, at kung makakatulong ito para mapabilis at mapagaan ang paglilitis. Ngunit, diskresyon pa rin ng korte ang pagpayag sa konsolidasyon.

    Tanong 4: Ano ang moral damages at paano ito nauugnay sa kasong ito?
    Sagot: Ang moral damages ay bayad-danyos para sa emotional distress, sakit ng kalooban, at pagkasira ng reputasyon. Sa kasong ito, kung mapatunayang inaabuso si Consing Jr. sa paniningil at nasira ang kanyang pangalan, maaaring mabigyan siya ng moral damages base sa Artikulo 26 at 2219(10) ng Civil Code.

    Tanong 5: Ano ang dapat kong gawin kung sa tingin ko ay inaabuso ako sa paniningil ng utang?
    Sagot: Kumonsulta agad sa abogado. Maaaring magsampa ng reklamo para mapigilan ang pang-aabuso at makahingi ng danyos. Mahalaga na ma-dokumentuhan ang lahat ng pangyayari.

    Naranasan mo na bang maipit sa ganitong sitwasyon? Huwag mag-alala, ang ASG Law ay eksperto sa mga kasong sibil at komersyal. Kung kailangan mo ng legal na payo o representasyon, huwag mag-atubiling kumontak sa amin. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming contact page dito para sa konsultasyon. Handa kaming tumulong sa iyo!

  • Limitasyon sa Karapatan: Kailan Nagiging Abuso ang Pagputol ng Serbisyo ng Tubig?

    n

    Pag-abuso sa Karapatan: Hindi Lang Basta Legal, Dapat Makatarungan

    n

    JOYCE V. ARDIENTE, PETITIONER, VS. SPOUSES JAVIER AND MA. THERESA PASTORFIDE, CAGAYAN DE ORO WATER DISTRICT AND GASPAR GONZALEZ, JR., RESPONDENTS. G.R. No. 161921, July 17, 2013

    n

    n

    n

    INTRODUKSYON

    n

    Isipin mo na lang, isang araw, bigla na lang nawala ang tubig sa gripo mo. Wala man lang abiso, walang babala. Nakakainis, diba? Pero paano kung ang nagpাপutol ng tubig mo ay dahil lang sa hiniling ito ng dating may-ari ng bahay mo, kahit na ikaw naman ang nagbabayad ng bills? Ito ang sentro ng kaso ni Joyce V. Ardiente v. Spouses Pastorfide. Sa kasong ito, tinalakay ng Korte Suprema kung kailan nagiging abuso ang paggamit ng karapatan, lalo na kung ito ay nagdudulot ng perwisyo sa iba. Ang pangunahing tanong: tama bang ipaputol ang serbisyo ng tubig ng dating may-ari dahil lang hindi pa naililipat sa pangalan ng bagong may-ari ang account, kahit na ang bagong may-ari naman ang gumagamit at nagbabayad?

    nn

    KONTEKSTONG LEGAL: ARTIKULO 19 NG CIVIL CODE AT ANG PRINSIPYO NG ABUSE OF RIGHTS

    n

    Ang legal na batayan sa kasong ito ay ang Artikulo 19 ng Civil Code of the Philippines, na nagsasaad:

    n

    “Every person must, in the exercise of his rights and in the performance of his duties, act with justice, give everyone his due, and observe honesty and good faith.”

    n

    Ito ang prinsipyo ng abuse of rights o pag-abuso sa karapatan. Hindi porke may karapatan ka, pwede mo na itong gamitin sa paraang makakasakit o makakapinsala sa iba. Ang karapatan ay dapat gamitin nang may katarungan, paggalang sa kapwa, at tapat na kalooban.

    n

    Halimbawa, may karapatan kang magpatayo ng bakod sa lupa mo. Pero kung ang bakod na ipapatayo mo ay sobra-sobra ang taas at nakaharang na sa araw at hangin ng kapitbahay mo, pwede itong ituring na abuso sa karapatan. O kaya naman, may karapatan kang maningil ng utang. Pero kung maniningil ka sa paraang nananakot, nambabastos, o sumisira sa reputasyon ng umutang, pwede ka rin managot sa abuso sa karapatan.

    n

    Ayon sa Korte Suprema sa kasong Globe Mackay Cable and Radio Corporation v. Court of Appeals, ang Artikulo 19 ay “nagtatakda ng panuntunan sa asal para sa pamamahala ng ugnayan ng mga tao at para sa pagpapanatili ng kaayusan sa lipunan.” Kahit legal ang isang karapatan, maaari itong maging sanhi ng ilegalidad kung gagamitin ito sa paraang hindi naaayon sa Artikulo 19 at magresulta sa pinsala sa iba.

    nn

    PAGHIMAY SA KASO: ARDIENTE VS. PASTORFIDE

    n

    Ang mag-asawang Ardiente ang dating may-ari ng bahay sa Emily Homes. Ibinenta nila ito kay Ma. Theresa Pastorfide sa pamamagitan ng isang Memorandum of Agreement (MOA). Nakasaad sa MOA na responsibilidad na ni Pastorfide ang bayad sa tubig at kuryente simula June 1, 1994.

    n

    Sa loob ng apat na taon, walang problema sa koneksyon ng tubig ni Pastorfide. Pero noong March 12, 1999, bigla na lang pinutol ang tubig niya. Nang magtanong siya sa Cagayan de Oro Water District (COWD), sinabi sa kanya na may tatlong buwan siyang delinquent. Ipinakita ni Pastorfide na hindi pa naman due ang kanyang bayad. Saka lang niya nalaman na si Joyce Ardiente pala ang nagpাপutol ng kanyang tubig.

    n

    Nagbayad naman si Pastorfide ng kanyang bills at nagpadala ng sulat sa COWD para magpaliwanag. Kinumpirma ng COWD na si Ardiente nga ang nagrequest ng disconnection.

    n

    Kaya naman, nagdemanda si Pastorfide laban kay Ardiente, COWD, at manager nito na si Gaspar Gonzalez, Jr. Nag-isyu ang korte ng writ of preliminary mandatory injunction para maibalik ang koneksyon ng tubig ni Pastorfide.

    n

    Nagdesisyon ang RTC na pabor kay Pastorfide at sinabing nagkasala ang mga respondents ng abuse of rights at negligence. Pinagtibay ito ng Court of Appeals, bagamat binawasan ang halaga ng damages.

    n

    Umapela si Ardiente sa Korte Suprema. Narito ang ilan sa mga puntos ng Korte Suprema:

    n

      n

    • Faktwal ang mga Isyu: Sinabi ng Korte Suprema na ang mga isyu na inangat ni Ardiente ay faktwal, at ang pagresolba ng mga isyung faktwal ay trabaho ng mababang korte. Kapag pinagtibay ng Court of Appeals ang findings ng RTC, mas binibigyan ito ng bigat ng Korte Suprema.

      • n

    • Pag-amin ni Ardiente: Inamin mismo ni Ardiente na siya ang nagrequest sa COWD na putulin ang tubig ni Pastorfide. Kahit COWD ang aktuwal na nagputol, si Ardiente ang nag-udyok nito.

      • n

    • Hindi Tamang Remedyo ang Pagputol ng Tubig: Tama na may karapatan si Ardiente na hilingin kay Pastorfide na ilipat ang account ng tubig sa pangalan nito, ayon sa MOA. Pero hindi tamang paraan para ipatupad ang karapatang ito ang pagputol ng serbisyo ng tubig. Dapat ginamit ni Ardiente ang ibang remedyo, hindi yung makakasakit sa iba.

      • n

    • Abuso sa Karapatan: May intensyon na manakit si Ardiente nang magpa-disconnect siya ng tubig nang walang abiso kay Pastorfide. Hindi rin nagbigay ng abiso ang COWD at hindi agad ibinalik ang tubig kahit nakapagbayad na si Pastorfide. May abuse of rights at bad faith sa panig ni Ardiente at COWD.

      • n

    n

    Binanggit pa ng Korte Suprema ang kasong Yuchengco v. The Manila Chronicle Publishing Corporation, na nagpapaliwanag pa lalo sa prinsipyo ng abuse of rights. Ayon dito, kapag ang paggamit ng karapatan ay hindi naaayon sa Artikulo 19 at nagdulot ng pinsala, may legal na pagkakamali at dapat managot ang gumawa nito.

    n

    Kaya naman, kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals at RTC. Pinanagot si Ardiente, COWD, at Gonzalez nang solidarily, ibig sabihin, pwede silang masingil nang buo para sa damages.

    nn

    PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL DITO?

    n

    Ang kasong Ardiente v. Pastorfide ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa paggamit ng ating mga karapatan. Hindi sapat na legal lang ang ating ginagawa. Dapat din nating isipin kung makatarungan ba ito at kung hindi ba ito makakasakit sa iba.

    n

    Para sa mga may-ari ng property na nagbebenta o nagpaparenta:

    n

      n

    • Kung may mga serbisyo (tubig, kuryente, internet, etc.) na nakapangalan pa sa inyo, siguraduhing maayos na mailipat ito sa pangalan ng bumibili o umuupa.

      • n

    • Kung may problema sa pagbabayad o paglilipat ng account, makipag-usap nang maayos at humanap ng legal at makatarungang solusyon. Huwag agad magpadalos-dalos at gumawa ng aksyon na makakasakit sa iba.

      • n

    n

    Para sa mga kompanya ng serbisyo publiko (tulad ng water districts, electric cooperatives, etc.):

    n

      n

    • Magbigay ng sapat na abiso bago putulin ang serbisyo.

      • n

    • Magsagawa ng maayos na imbestigasyon bago magdesisyon na putulin ang serbisyo, lalo na kung may dispute sa pagitan ng dating at bagong may-ari/umuupa.

      • n

    • Maging maingat at makatarungan sa pagpapatupad ng mga patakaran.

      • n

    nn

    MGA MAHAHALAGANG ARAL (KEY LESSONS)

    n

      n

    • Hindi porke may karapatan ka, pwede mo na itong abusuhin. Ang paggamit ng karapatan ay dapat laging may kaakibat na responsibilidad na huwag makasakit sa iba.

      • n

    • Ang pagputol ng serbisyo ng tubig (o iba pang basic services) ay hindi dapat ginagamit bilang unang remedyo sa mga disputes sa pagitan ng dating at bagong may-ari/umuupa.

      • n

    • Mahalaga ang due process at fairness. Dapat magbigay ng abiso at pagkakataon na magpaliwanag bago putulin ang serbisyo.

      • n

    nn

    FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

    n

    1. Ano ang ibig sabihin ng