Pagpapawalang-Bisa ng Kontrata: Kailangan Ba ang Pagpayag ng Asawa?

G.R. No. 259469, August 30, 2023

Maraming mag-asawa ang nagtataka kung kailangan ba ang kanilang pagpayag sa mga transaksyon na pinapasok ng kanilang asawa, lalo na pagdating sa ari-arian. Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa isyung ito, partikular na sa mga kasal na naganap bago pa man ang Family Code.

Ang kaso ng Buyayo Aliguyon vs. Jeffrey a.k.a. ‘Napadawan’ Dummang, Johnny a.k.a. ‘Bidang’ Dummang, Minda Dummang, and Donato Dummang ay tungkol sa pagbawi ng lupa kung saan sinasabi ng nagdemanda na pinayagan lamang niya ang mga respondent na manirahan doon. Ngunit, iginiit ng mga respondent na ang lupa ay ibinenta sa kanila bilang kabayaran sa utang ng anak ng nagdemanda.

Ang Batas Tungkol sa Ari-arian ng Mag-asawa

Mahalagang maunawaan ang mga batas na namamahala sa ari-arian ng mag-asawa. Bago ang Family Code, ang sistema ng conjugal partnership of gains ang umiiral. Sa sistemang ito, ang mga ari-arian na nakuha sa panahon ng kasal ay itinuturing na pag-aari ng mag-asawa, at kailangan ang pagpayag ng parehong partido sa mga transaksyon dito.

Ayon sa Artikulo 166 ng lumang Civil Code:

“Unless the wife has been declared a [non compos mentis] or a spendthrift, or is under civil interdiction or is confined in a leprosarium, the husband cannot alienate or encumber any real property of the conjugal partnership without the wife’s consent. If she refuses unreasonably to give her consent, the court may compel her to grant the same.”

Ngunit, ayon naman sa Artikulo 173, mayroon lamang 10 taon ang asawa upang ipawalang-bisa ang kontrata na ginawa ng kanyang asawa nang walang kanyang pahintulot. Kung hindi niya ito gagawin sa loob ng 10 taon, ang kontrata ay mananatiling may bisa.

Halimbawa, kung ibinenta ng asawa ang kanilang bahay at lupa nang walang pahintulot ng kanyang misis, mayroon lamang 10 taon ang misis upang ipawalang-bisa ang bentahan. Kung hindi niya ito ginawa sa loob ng panahong iyon, hindi na niya ito maaaring ipawalang-bisa.

Ang Kwento ng Kaso

Narito ang mga pangyayari sa kaso:

• Si Buyayo Aliguyon ang nagmamay-ari ng lupa sa Nueva Vizcaya.
• Pinayagan niya si Kiligge Dummang na manirahan sa isang bahagi ng lupa noong 1968.
• Umalis ang mga Dummang, ngunit bumalik at humingi ng pahintulot sa anak ni Buyayo, si Robert, upang manirahan sa isang ektarya ng lupa.
• Nalaman ni Buyayo na ang lupa ay ibinenta ni Robert bilang kabayaran sa kanyang utang.
• Kinuwestiyon ito ni Buyayo, ngunit sinabi ng mga Dummang na pumayag si Buyayo na ibigay ang lupa kapalit ng pagbabayad ng utang ni Robert at dagdag na halaga.

Ayon sa Korte:

“Reconciling Articles 166 and 173 of the New Civil Code, it is settled that a sale of real property of the conjugal partnership made by the husband without the consent of his wife is voidable and the wife is given the right to have the sale annulled during the marriage within 10 years from the date of the sale.”

Dahil hindi naghain ng aksyon si Maria, asawa ni Buyayo, upang ipawalang-bisa ang bentahan sa loob ng 10 taon, ang Korte ay nagdesisyon na ang bentahan ay mananatiling may bisa.

Ano ang Kahalagahan Nito?

Ang desisyong ito ay nagpapakita na may limitasyon ang karapatan ng asawa na ipawalang-bisa ang mga transaksyon na ginawa ng kanyang asawa nang walang kanyang pahintulot. Mahalagang malaman ang mga batas na ito upang maprotektahan ang iyong karapatan sa ari-arian.

Mga Aral na Dapat Tandaan:

• Kung kasal ka bago ang Family Code, alamin ang iyong mga karapatan sa ari-arian.
• Kung hindi ka sang-ayon sa transaksyon ng iyong asawa, kumilos agad at maghain ng aksyon sa korte sa loob ng 10 taon.
• Magkonsulta sa abogado upang malaman ang iyong mga opsyon.

Mga Madalas Itanong (FAQs)

1. Ano ang conjugal partnership of gains?
Ito ang sistema ng ari-arian ng mag-asawa kung saan ang mga ari-arian na nakuha sa panahon ng kasal ay pag-aari ng parehong asawa.

2. Kailan nagsimula ang Family Code?
August 3, 1988.

3. Ano ang dapat kong gawin kung hindi ako sang-ayon sa transaksyon ng aking asawa?
Maghain ng aksyon sa korte upang ipawalang-bisa ang transaksyon sa loob ng 10 taon.

4. Ano ang mangyayari kung hindi ako kumilos sa loob ng 10 taon?
Ang transaksyon ay mananatiling may bisa.

5. Kailangan ko bang magkonsulta sa abogado?
Oo, upang malaman ang iyong mga karapatan at opsyon.

Dalubhasa ang ASG Law sa mga usaping may kinalaman sa ari-arian ng mag-asawa. Kung mayroon kayong katanungan o nangangailangan ng legal na tulong, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Maaari kayong mag-email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website sa Contact Us para sa konsultasyon. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa inyo!