Sa desisyon ng Korte Suprema, ipinahayag na ang mga opisyal at empleyado ng Baguio Water District (BWD) ay dapat magbalik ng natanggap na Centennial Bonus dahil ito ay labag sa Administrative Order No. 103. Ang mga nag-apruba at nagpatunay ng bonus, kasama ang mga empleyadong tumanggap, ay mananagot sa pagbabalik ng nasabing halaga. Ang pasyang ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga regulasyon sa paggastos ng pondo ng gobyerno at nagtatakda ng pananagutan para sa mga lumalabag dito. Mahalaga ang desisyong ito upang mapangalagaan ang pondo ng gobyerno at itaguyod ang pananagutan sa mga ahensya nito.
Bonus sa Sentenaryo: Sino ang Mananagot?
Nais ng Baguio Water District (BWD) na magbigay ng Centennial Bonus sa kanilang mga empleyado bilang pagdiriwang ng ika-100 anibersaryo ng Lungsod ng Baguio. Ngunit, pinigil ito ng Commission on Audit (COA) dahil labag ito sa Administrative Order No. 103 na nagbabawal sa pagbibigay ng mga bagong benepisyo. Ang pangunahing tanong dito: Tama ba ang COA na pigilan ang bonus, at sino ang dapat managot sa pagbabayad nito?
Ang kasong ito ay tumatalakay sa legalidad ng pagbibigay ng Centennial Bonus ng BWD sa kanilang mga empleyado noong 2009. Ayon sa COA, ang pagbibigay ng bonus ay labag sa Section 3(b) ng Administrative Order (AO) No. 103, na nagbabawal sa pagbibigay ng mga bagong benepisyo maliban kung pinahintulutan ng Collective Negotiation Agreement (CNA) o ng iba pang presidential issuance. Iginiit ng BWD na hindi sila sakop ng AO 103 at ang bonus ay ibinigay nang may mabuting intensyon.
Sinabi ng Korte Suprema na ang BWD ay isang Government-Owned and Controlled Corporation (GOCC), at sakop ng kapangyarihan ng Presidente. Dahil dito, dapat nilang sundin ang AO 103. Ipinunto ng Korte na walang legal na basehan ang Centennial Bonus, at hindi ito kasama sa mga pinapayagang benepisyo sa ilalim ng AO 103. Ang AO 103 ay malinaw na nag-uutos sa lahat ng GOCCs na suspindihin ang pagbibigay ng bagong benepisyo maliban kung ito ay naaayon sa Public Sector Labor Management Council Resolutions o pinahintulutan ng presidential issuance.
Dahil dito, ang mga opisyal ng BWD na nag-apruba at nagpatunay ng pagbibigay ng bonus ay mananagot sa pagbabalik ng halaga. Gayundin, ang mga empleyadong tumanggap ng bonus ay dapat ding magbalik ng kanilang natanggap. Ang pananagutan ng mga opisyal ay nakabatay sa kanilang kapabayaan sa pag-apruba ng bonus na labag sa AO 103. Sa ilalim ng prinsipyo ng solutio indebiti, ang sinumang tumanggap ng bagay na walang karapatang tanggapin, at naibigay dahil sa pagkakamali, ay may obligasyon na ibalik ito.
Ipinaliwanag ng Korte Suprema ang mga panuntunan sa pananagutan sa ganitong mga kaso sa Madera v. COA. Ayon sa Korte, ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng paggastos ay mananagot lamang kung sila ay nagpakita ng masamang intensyon, malisya, o labis na kapabayaan. Ang mga empleyadong tumanggap ay dapat magbalik ng halaga maliban kung mapatunayan nila na ang kanilang natanggap ay tunay na kabayaran sa kanilang serbisyo.
Sa kasong ito, ang Korte ay nagdesisyon na ang mga opisyal ng BWD ay nagpakita ng kapabayaan sa pag-apruba ng bonus na labag sa AO 103. Kaya, sila ay mananagot kasama ng mga empleyadong tumanggap. Ngunit, ang halaga na dapat ibalik ng mga opisyal ay babawasan ng halaga na ibinalik na ng mga empleyado.
Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa lahat ng GOCCs na sundin ang mga regulasyon sa paggastos ng pondo ng gobyerno. Mahalaga na ang mga opisyal ay maging maingat sa pag-apruba ng mga benepisyo upang maiwasan ang mga paglabag. Gayundin, ang mga empleyado ay dapat maging mapanuri sa mga benepisyong kanilang natatanggap upang masiguro na ito ay naaayon sa batas.
FAQs
Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung tama ba ang COA na ipagbawal ang pagbibigay ng Centennial Bonus ng BWD, at sino ang dapat managot sa pagbabayad nito. |
Ano ang Administrative Order No. 103? | Ang AO 103 ay isang kautusan na nagbabawal sa pagbibigay ng mga bagong benepisyo sa mga empleyado ng gobyerno maliban kung pinahintulutan ng CNA o presidential issuance. |
Ano ang GOCC? | Ang GOCC ay Government-Owned and Controlled Corporation, isang korporasyon na pag-aari o kontrolado ng gobyerno. |
Ano ang solutio indebiti? | Ang solutio indebiti ay isang prinsipyo na nagsasaad na ang sinumang tumanggap ng bagay na walang karapatang tanggapin, at naibigay dahil sa pagkakamali, ay may obligasyon na ibalik ito. |
Sino ang mananagot sa pagbabalik ng Centennial Bonus? | Ang mga opisyal na nag-apruba at nagpatunay ng pagbibigay ng bonus, at ang mga empleyadong tumanggap, ay mananagot sa pagbabalik ng bonus. |
Ano ang basehan ng pananagutan ng mga opisyal? | Ang pananagutan ng mga opisyal ay nakabatay sa kanilang kapabayaan sa pag-apruba ng bonus na labag sa AO 103. |
Maaari bang hindi na magbalik ng bonus ang mga empleyado? | Hindi, dapat magbalik ng bonus ang mga empleyado maliban kung mapatunayan nilang ang kanilang natanggap ay tunay na kabayaran sa kanilang serbisyo. |
Ano ang implikasyon ng desisyong ito sa mga GOCC? | Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa lahat ng GOCC na sundin ang mga regulasyon sa paggastos ng pondo ng gobyerno. |
Ang pasyang ito ay nagbibigay linaw sa mga pananagutan ng mga opisyal at empleyado ng gobyerno sa paggastos ng pondo ng bayan. Mahalagang sundin ang mga regulasyon upang maiwasan ang mga ganitong kaso.
For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: De Guzman, et al. v. Commission on Audit, G.R. No. 245274, October 13, 2020