ASG Law

Tag: Abuse of Discretion

  • Pananagutan ng Opisyal sa Pagpigil ng Remittances: Kailan Ito Graft at Korapsyon?

    Ang kasong ito ay tumatalakay sa pananagutan ng isang opisyal ng gobyerno na nagpasiyang pigilin ang pagpapadala ng remittances dahil sa isang legal na usapin. Ang Korte Suprema ay nagpasiya na walang sapat na batayan upang maakusahan ang opisyal ng paglabag sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act o ng grave coercion. Mahalaga ang desisyong ito dahil nililinaw nito ang hangganan ng pananagutan ng mga opisyal sa paggawa ng desisyon na maaaring makaapekto sa mga pondo ng publiko. Ipinapakita nito na hindi lahat ng pagkakamali sa pagpapasya ay otomatikong nangangahulugan ng korapsyon o kriminal na pananagutan.

    Pagpigil sa Remittances: May Grave Abuse Ba ang Desisyon ng Ombudsman?

    Nagsimula ang kaso nang ihain nina F/DIR. Rogelio F. Asignado, F/DIR. Jose E. Collado, at CINSP. Ernesto S. Pagdanganan ang kaso laban kay F/CSUPT. Carlito S. Romero dahil sa pagpigil nito sa remittances ng Bureau of Fire Protection Mutual Aid & Beneficiary Association, Inc. (BFPMBAI). Iginigiit ng mga nagdemanda na lumabag si Romero sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act at sa Revised Penal Code. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung ang pagpigil ba ni Romero sa remittances ay nagpakita ng “grave abuse of discretion” sa panig ng Office of the Ombudsman nang ibasura nito ang mga kasong kriminal at administratibo laban kay Romero.

    Tinalakay ng Korte Suprema ang saklaw ng kapangyarihan ng Ombudsman at ang limitasyon ng kanilang pagsusuri sa mga desisyon nito. Ayon sa Korte, may malawak na kapangyarihan ang Ombudsman sa pag-iimbestiga at pag-uusig sa mga kasong kriminal na kinasasangkutan ng mga opisyal ng publiko. Ang pagtukoy ng probable cause ay pangunahing tungkulin ng Ombudsman. Ngunit, hindi ito nangangahulugan na hindi na maaaring suriin ng Korte Suprema ang mga desisyon ng Ombudsman kung may alegasyon ng grave abuse of discretion, na nangangahulugang kapritso at arbitraryong paggamit ng kanilang kapangyarihan. Upang mapatunayan ang grave abuse of discretion, kinakailangang ipakita na ang paggamit ng kapangyarihan ng Ombudsman ay ginawa sa paraang arbitraryo at mapang-api.

    Sa ilalim ng Section 3(e) ng Anti-Graft & Corrupt Practices Act, kinakailangan ang mga sumusunod na elemento: ang nagkasala ay isang opisyal ng publiko; ang aksyon ay ginawa sa pagganap ng kanyang tungkulin; ang aksyon ay ginawa sa pamamagitan ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence; at ang opisyal ay nagdulot ng undue injury sa anumang partido o nagbigay ng unwarranted benefits. Sinuri ng Korte ang mga elemento ng paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019, at natagpuang kulang ang ebidensya sa ikatlo at ikaapat na elemento. Ayon sa Korte, maaaring nagkamali si Romero sa kanyang pagpapasya, ngunit ang kanyang mga aksyon ay nagpapakita ng intensyon na protektahan ang interes ng BFP at BFPMBAI. Ang pagpigil sa remittances ay batay sa kanyang pagtatasa na maaaring gamitin ito sa maling paraan dahil sa hindi pagkakasundo sa pagitan ng mga trustee.

    Binanggit din ang kapangyarihan ng Pangulo sa ilalim ng Book VI, Chapter 5, Section 38 ng Executive Order No. 292, na nagbibigay ng awtoridad na suspindihin ang paggasta ng pondo, maliban sa mga pondo para sa serbisyo ng mga permanenteng empleyado. Para sa Section 3(f) naman ng R.A. No. 3019, kinakailangan patunayan na ang opisyal ay nagpabaya o tumangging umaksyon nang walang sapat na dahilan pagkatapos ng kahilingan at ang pagkabigong ito ay may layuning makakuha ng benepisyo. Ang Korte ay hindi rin nakakita ng sapat na ebidensya upang patunayan ang mga elementong ito. Sa paglabag naman sa Article 286 ng RPC (Grave Coercion), kinakailangang mapatunayan na ang isang tao ay pinigilan sa pamamagitan ng karahasan, pananakot, o intimidasyon. Walang sapat na ebidensya ng karahasan, pananakot, o intimidasyon sa panig ni Romero.

    Sa huli, sinabi ng Korte na hindi nagpakita ng grave abuse of discretion ang Ombudsman sa pagbasura ng mga kaso laban kay Romero. Ang hindi pagsang-ayon sa mga natuklasan ng Ombudsman ay hindi sapat na dahilan upang bumuo ng grave abuse of discretion. Ang pasya ng Korte ay nagpapatibay sa kapangyarihan ng Ombudsman na siyasatin at usigin ang mga kaso ng korapsyon, ngunit nililinaw rin nito na ang mga pagkakamali sa pagpapasya ay hindi dapat agad ituring na kriminal na pag-uugali.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung ang pagpigil ba sa remittances ng isang opisyal ng gobyerno ay nagpapakita ng grave abuse of discretion sa panig ng Ombudsman nang ibasura nito ang mga kasong kriminal at administratibo.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa administrative charges? Ayon sa Korte, ang dismissal ng administrative charges laban kay Romero ay naging pinal na dahil hindi sinunod ng mga petitioners ang tamang remedyo para sa administrative aspect ng kaso. Ang tamang hakbang ay maghain ng petition for certiorari sa Court of Appeals.
    Anong mga elemento ang kinakailangan para sa paglabag sa Section 3(e) ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act? Ang mga elemento ay: ang nagkasala ay opisyal ng publiko; ang aksyon ay ginawa sa pagganap ng kanyang tungkulin; ang aksyon ay ginawa sa pamamagitan ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence; at ang opisyal ay nagdulot ng undue injury sa anumang partido o nagbigay ng unwarranted benefits.
    Bakit hindi napatunayan ang paglabag sa Section 3(e) sa kasong ito? Dahil walang ebidensya ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence sa panig ni Romero. Ang kanyang aksyon ay nagpapakita ng intensyon na protektahan ang interes ng BFP at BFPMBAI.
    Ano ang sinabi ng Korte tungkol sa isyu ng undue injury? Walang napatunayang undue injury sa sinuman dahil ang pondong pinigil ay ibinalik sa Bureau of Treasury. Ang mga miyembro ng BFPMBAI ay hindi napinsala dahil hindi pa nila natatanggap ang pondong remittances.
    Anong mga elemento ang kinakailangan para sa Grave Coercion? Kinakailangang mapatunayan na ang isang tao ay pinigilan sa pamamagitan ng karahasan, pananakot, o intimidasyon. Sa kasong ito, walang sapat na ebidensya ng anumang pananakot.
    Mayroon bang ebidensya na nakinabang si Romero sa pagpigil ng remittances? Wala. Ang pondong pinigil ay hindi napunta sa personal na gamit ni Romero, at sa halip ay ibinalik sa Bureau of Treasury.
    Ano ang mensahe ng kasong ito para sa mga opisyal ng gobyerno? Hindi lahat ng pagpigil sa pondo ay otomatikong graft. Ang intent ng opisyal ay isasaalang-alang, lalo na kung mayroon siyang basehan.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay naglilinaw sa mga responsibilidad at pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa pangangasiwa ng pondo ng publiko. Ipinakikita nito na mahalaga ang pagsusuri sa intensyon at basehan ng desisyon upang malaman kung may paglabag sa batas.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Asignado vs. Office of the Ombudsman, G.R. Nos. 225204-05, March 29, 2023

  • Kawalan ng Batayan ang Pag-apela sa ‘Certiorari’ sa mga Pagpapasya ng Hukuman Hinggil sa Default

    Sa desisyong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na hindi nararapat gamitin ang certiorari bilang remedyo sa mga utos ng korte na nagdedeklara ng default, maliban kung may malinaw na pag-abuso sa diskresyon. Dapat umanong maghain ng mosyon upang baligtarin ang default na may sinumpaang salaysay na nagpapakita ng depensa. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso at remedyo sa mga usapin sa korte upang maiwasan ang pagkaantala sa paglilitis.

    Kung Kailan ang Pag-aari ay Nauwi sa Usapin ng ‘Default’: Pagtalakay sa Aksyon ng HGC Laban sa mga Carniyan

    Ang kasong ito ay nagsimula nang magsampa ang Home Guaranty Corporation (HGC) ng reklamo laban sa mga Carniyan para mabawi ang pag-aari ng lupa sa Quezon City. Sa halip na sumagot, naghain ang mga Carniyan ng mosyon para ibasura ang kaso, na sinasabing walang hurisdiksyon ang RTC dahil hindi pa raw pag-aari ng HGC ang lupa at mababa ang takdang halaga nito. Ibinasura ito ng RTC, kaya naghain ang mga Carniyan ng iba’t ibang mosyon para ipagpaliban ang pagdinig at hilingin ang pag-inhibit ni Hukom Villordon. Nang hindi sumunod ang mga Carniyan sa utos ng korte na maghain ng sagot, idineklara silang ‘default’ at pinayagan ang HGC na magpresenta ng ebidensya nang ex parte. Umapela ang mga Carniyan sa CA sa pamamagitan ng certiorari, ngunit ibinasura ito. Kaya naman, dinala nila ang isyu sa Korte Suprema.

    Ayon sa Korte Suprema, ang certiorari ay maaari lamang gamitin kung walang ibang mabilis at epektibong remedyo. Ang utos na nagbabasura ng mosyon na ibasura ang kaso ay itinuturing na ‘interlocutory,’ ibig sabihin, hindi pa ito pinal na desisyon. Dapat sana ay naghain ng sagot ang mga Carniyan, nagpatuloy sa paglilitis, at saka umapela kung natalo, at doon nila maaaring ilahad ang mga dahilan kung bakit dapat ibasura ang kaso. Ang paggamit ng certiorari ay hindi nararapat, maliban na lamang kung ang utos ng korte ay ginawa nang walang hurisdiksyon o may malubhang pag-abuso sa diskresyon.

    Idinagdag pa ng Korte na ang paghahain ng sertipikadong kopya ng titulo ng lupa ay hindi kinakailangan upang magkaroon ng hurisdiksyon ang RTC. Ang hurisdiksyon ay ibinibigay ng batas at batay sa mga alegasyon sa pleadings. Ang mosyon na ibasura ang kaso ay isinasampa bago pa man magkaroon ng pagkakataon ang mga partido na magpresenta ng ebidensya. Kung ibabasura ang mosyon, bibigyan ang defendant ng pagkakataong sumagot, magdaos ng pre-trial, at pagkatapos ay maglitis kung saan magpapakita ng ebidensya ang mga partido.

    Sa kabilang banda, ang pag-utos sa mga Carniyan na maghain ng sagot sa reklamo ng HGC at ang pagdeklara sa kanila bilang default dahil sa hindi pagsunod, ay hindi rin maituturing na malubhang pag-abuso sa diskresyon. Ayon sa Rule 9, Section 3(b) ng Rules of Court, kung ang isang partido ay idineklarang ‘default’, maaari siyang maghain ng mosyon para baligtarin ang default, na sinumpaan at may kasamang affidavit na nagpapakita na mayroon siyang meritorious defense. Kailangan ipakita na ang kanyang pagkabigo na sumagot ay dahil sa pandaraya, aksidente, pagkakamali, o excusable negligence. Dahil hindi ito ginawa ng mga Carniyan, tama ang CA sa pagbasura sa kanilang petisyon para sa certiorari.

    Bukod dito, nabanggit ng Korte na bagamat may ilang remedyo na maaaring gamitin ang isang partido na nabigong sumagot, ang paggamit ng certiorari ay hindi nararapat kung mayroon pang ibang mabilis at epektibong remedyo. Sa kasong ito, dahil wala pang pinal na desisyon, dapat sana ay naghain ang mga Carniyan ng mosyon para baligtarin ang default, ayon sa Rule 9 ng Rules of Court. Sa lahat ng ito, bigong ipakita ng mga Carniyan na nagkaroon ng malubhang pag-abuso sa diskresyon sa panig ni Hukom Villordon. Para magtagumpay ang certiorari, kailangang mapatunayan na ang aksyon ng korte ay arbitraryo o despotiko.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung tama ba ang paggamit ng certiorari bilang remedyo laban sa mga utos ng korte na nagdedeklara ng ‘default’ sa isang partido na nabigong sumagot sa reklamo.
    Ano ang certiorari? Ito ay isang espesyal na aksyon na inihahain sa korte upang suriin kung may malubhang pag-abuso sa diskresyon ang isang mababang hukuman o ahensya ng gobyerno. Maaari lamang itong gamitin kung walang ibang mabilis at epektibong remedyo.
    Ano ang ‘default’ sa isang kaso? Ito ay ang sitwasyon kung saan hindi nakapagsumite ng sagot ang defendant sa loob ng takdang panahon, na nagreresulta sa pagkawala ng kanyang karapatang magpresenta ng depensa.
    Anong mga remedyo ang maaaring gamitin ng isang idineklarang ‘default’? Maaari siyang maghain ng mosyon para baligtarin ang default, maghain ng mosyon para sa bagong paglilitis, o umapela sa desisyon.
    Ano ang kailangan para mabaligtad ang isang ‘default’? Kailangang maghain ng sinumpaang mosyon, ipakita na ang pagkabigong sumagot ay dahil sa lehitimong dahilan (pandaraya, aksidente, pagkakamali, atbp.), at magpakita ng ‘meritorious defense’.
    Bakit hindi nagtagumpay ang petisyon ng mga Carniyan? Dahil ginamit nila ang certiorari na hindi angkop na remedyo. Mayroon pa silang ibang remedyo na dapat sanang ginamit, tulad ng mosyon para baligtarin ang default.
    Ano ang kahalagahan ng sertipikadong titulo ng lupa sa kaso? Ayon sa korte, hindi ito kailangan para magkaroon ng hurisdiksyon ang korte. Ang hurisdiksyon ay nakabatay sa mga alegasyon sa pleadings, hindi sa pagpapakita ng ebidensya.
    Ano ang epekto ng desisyong ito? Nagbibigay-diin ito sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa korte at paggamit ng nararapat na remedyo para maiwasan ang pagkaantala sa paglilitis.

    Sa kabuuan, pinagtibay ng Korte Suprema na dapat sundin ang tamang proseso at gamitin ang nararapat na remedyo sa mga kaso sa korte. Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa mga litigante na ang certiorari ay hindi isang unibersal na lunas at may mga limitasyon sa paggamit nito. Kailangan munang subukan ang ibang remedyo bago gumamit nito.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: RICARDO P. CARNIYAN VS. HOME GUARANTY CORPORATION, G.R. No. 228516, August 14, 2019

  • Pagpapawalang-Bisa ng Kaso Dahil sa Pagpapabaya: Ang Dapat Malaman

    Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang isang hukom na nagpawalang-bisa ng isang kasong kriminal nang walang sapat na basehan at nagpakita ng pagpapabaya sa tungkulin ay maaaring managot sa batas. Mahalaga itong paalala sa lahat ng mga hukom na dapat nilang sundin ang batas at panatilihin ang integridad ng sistema ng hustisya. Sa desisyong ito, ipinakita ng Korte Suprema na hindi nito kukunsintihin ang anumang paglabag sa tungkulin ng mga hukom at sisiguraduhin nitong mananagot ang mga ito sa kanilang mga pagkakamali.

    Katarungan ba o Pagkakamali: Pagtimbang sa Kapangyarihan ng Hukom

    Ugat ng kaso ang pagkamatay ng apo ng complainant na si Marc Andrei Marcos sa hazing ng Lex Leonum Fraternitas. Iminungkahi ng Prosecutor’s Office na kasuhan ang ilang miyembro, kasama ang paggamit kay Cornelio Marcelo bilang state witness. Nagdulot ng pagkabahala ang sunod-sunod na aksyon ni Judge Cabrera-Faller, mula sa pag-isyu ng warrant of arrest, pag-archive ng kaso, hanggang sa pagbawi ng warrant at pagbasura ng kaso dahil sa umano’y kawalan ng probable cause. Ang legal na tanong: May basehan ba ang pagbasura ng hukom sa kaso, o ito ay nagpapakita ng pag-abuso sa kanyang kapangyarihan?

    Unang-una, nilabag ni Judge Cabrera-Faller ang Administrative Circular No. 7-A-92 nang ipag-utos niya ang agarang pag-archive ng Criminal Case No. 11862-13 kasabay ng pag-isyu ng warrant of arrest. Ayon sa circular na ito, mayroon lamang limitadong pagkakataon kung kailan maaaring i-archive ang isang kaso. Hindi niya sinunod ang mga kundisyong ito, na nagpapakita ng kanyang kawalan ng kaalaman sa batas o kaya’y sadyang pagwawalang-bahala rito. Ang archiving ng mga kaso ay karaniwang ginagawa kung saan walang agarang aksyon na inaasahan.

    Nararapat lamang itong gawin kung ang akusado ay nananatiling at large sa loob ng anim (6) na buwan mula nang maibigay ang warrant sa alagad ng batas, at may paliwanag kung bakit hindi siya nahuli.

    Ikalawa, ipinakita ni Judge Cabrera-Faller ang bias at partiality nang bawiin niya ang warrant of arrest laban sa ilang akusado dahil umano sa “inadvertent issuance”. Nakasaad sa Saligang Batas at sa Rules of Criminal Procedure na ang hukom ay dapat personal na magsuri ng probable cause bago mag-isyu ng warrant. Hindi niya ito ginawa, o kung ginawa man, ay hindi sapat ang kanyang paliwanag sa pagbawi ng warrant. Mahalaga ang tungkulin ng hukom sa pagtiyak na may sapat na basehan bago limitahan ang kalayaan ng isang tao.

    Section 2, Article III of the Philippine Constitution: …no search warrant or warrant of arrest shall issue except upon probable cause to be determined personally by the judge…

    Pangatlo, ang madaliang pagbasura ni Judge Cabrera-Faller sa Criminal Case No. 11862-13 ay nagpapakita rin ng kanyang kapabayaan. Hindi niya isinaalang-alang ang resolusyon ng Prosecutor’s Office na nagpapatunay sa probable cause laban sa mga akusado. Bagaman may diskresyon ang hukom sa pagbasura ng kaso, ito ay dapat gawin nang naaayon sa batas at hindi dapat makapinsala sa karapatan ng estado at ng biktima. Hindi rin dapat makalimutan na ang kaso ay may kinalaman sa buhay ng isang tao, si Marc Andrei Marcos.

    We are simply saying that, as a general rule, if the information is valid on its face and there is no showing of manifest error, grave abuse of discretion or prejudice on the part of the public prosecutor, courts should not dismiss it for “want of evidence,” because evidentiary matters should be presented and heard during the trial.

    Hindi kinukunsinti ng Korte Suprema ang mga pagkakamali ng mga hukom, lalo na kung ito ay nagpapakita ng kapabayaan at kawalan ng kaalaman sa batas. Bagaman hindi agad-agad mananagot ang hukom sa mga maling desisyon, hindi ito totoo kung ang pagkakamali ay labis-labis at nagpapakita ng gross ignorance of the law. Sa kasong ito, malinaw na nagpakita si Judge Cabrera-Faller ng kapabayaan at kawalan ng kaalaman sa batas, kaya’t nararapat lamang na siya ay managot.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung nagpakita ba ng kapabayaan at gross ignorance of the law si Judge Cabrera-Faller sa paghawak ng kaso ng hazing.
    Ano ang naging basehan ng pagbasura ng hukom sa kaso? Sinabi ng hukom na walang probable cause upang kasuhan ang mga akusado, at ang testimonya ng state witness ay hindi sapat.
    Ano ang mga nilabag na batas ng hukom? Nilabag ng hukom ang Administrative Circular No. 7-A-92 at ang probisyon ng Saligang Batas na nag-uutos ng personal na pagsusuri ng probable cause.
    Ano ang parusa sa gross ignorance of the law? Ayon sa Rules of Court, ang parusa ay maaaring dismissal mula sa serbisyo, suspensyon, o multa.
    Ano ang kahalagahan ng personal na pagsusuri ng probable cause ng hukom? Tinitiyak nito na may sapat na basehan bago mag-isyu ng warrant of arrest at limitahan ang kalayaan ng isang tao.
    Maari bang basta-basta na lamang magbasura ng kaso ang hukom? Hindi, ang pagbasura ng kaso ay dapat naaayon sa batas at hindi dapat makapinsala sa karapatan ng estado at ng biktima.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa pagkakamali ng mga hukom? Hindi agad-agad mananagot ang hukom sa mga maling desisyon, ngunit ito ay totoo kung ang pagkakamali ay labis-labis at nagpapakita ng gross ignorance of the law.
    Ano ang epekto ng kasong ito sa mga hukom? Nagbibigay ito ng paalala na dapat nilang sundin ang batas at panatilihin ang integridad ng sistema ng hustisya.

    Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa batas at pagpapanatili ng integridad ng sistema ng hustisya. Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagbibigay-diin sa responsibilidad ng mga hukom na gampanan ang kanilang tungkulin nang may kaalaman at integridad. Ito ay nagsisilbing babala na ang pag-abuso sa kapangyarihan at pagwawalang-bahala sa batas ay mayroong katapat na kaparusahan.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Judge Martonino R. Marcos vs. Hon. Perla V. Cabrera-Faller, A.M. No. RTJ-16-2472, January 24, 2017

  • Pagpapawalang-bisa ng Kontrata ng Upa: Kailan Ito Nararapat at Ang Papel ng Mandamus

    Sa isang kaso na may kinalaman sa pagpapawalang-bisa ng kontrata ng upa sa pagitan ng mga pribadong indibidwal at ng pamahalaang lokal, ipinaliwanag ng Korte Suprema kung kailan maaaring gamitin ang mandamus upang utusan ang isang opisyal na gampanan ang kanyang tungkulin. Pinagtibay ng korte na ang aksyon ng pagpapawalang-bisa ng kontrata ay isang discretionary power na ipinagkaloob sa alkalde, na nangangahulugang hindi maaaring pilitin ng isang korte ang isang partikular na aksyon maliban kung mayroong grave abuse of discretion. Nilinaw rin nito na hindi lahat ng interesadong partido ay may legal standing upang magsampa ng petisyon para sa mandamus; dapat silang magkaroon ng direktang interes sa usapin. Samakatuwid, ang paggamit ng mandamus ay hindi naaangkop sa kasong ito.

    Kung Paano Humantong sa Hukuman ang Reklamo sa Ilegal na Pagpapaupa sa Palengke

    Nagsimula ang kaso nang maghain ng reklamo si Aniza Bandrang (Bandrang) sa Municipal Mayor ng Solano, Nueva Vizcaya, tungkol sa ilegal na pagpapaupa sa mga puwesto sa pampublikong palengke. Ayon kay Bandrang, ang mga umuupa, sina Rodolfo at Willie Laygo (mga Laygo), ay nagpaupa sa kanya ng mga puwesto ngunit kalaunan ay pinaalis siya. Matapos magsumbong si Bandrang, nalaman niya na ang mga Laygo ay muling ipinaupa ang mga puwesto sa iba, na siyang nagtulak sa kanya upang magsampa ng reklamo. Dahil sa hindi pagkilos ng alkalde, humantong ito sa pagsasampa ni Bandrang ng petisyon para sa mandamus sa Regional Trial Court (RTC), upang pilitin ang alkalde na kanselahin ang kontrata ng upa ng mga Laygo.

    Nagpaliwanag ang alkalde na ayon sa prinsipyo ng pari delicto, si Bandrang ay walang karapatang humingi ng remedyo dahil nagkasala rin siya sa pag-upa ng mga puwesto. Iginigiit ng alkalde na ipinasa niya ang usapin sa Sangguniang Bayan para sa kaukulang aksyon. Hindi rin umano siya ang dapat na kasuhan dahil ang pagpapawalang-bisa ng kontrata ay isang discretionary act, kung saan mayroon siyang kalayaang magpasya. Tumanggi naman ang mga Laygo na sila ang umuupa ng mga puwesto, dahil ang kanilang ina, si Clarita Laygo, ang may kontrata sa munisipyo sa pamamagitan ng Build-Operate-Transfer (BOT) scheme. Sinabi rin nila na walang ilegal na pagpapaupa dahil hindi pumayag ang ibang tagapagmana ni Clarita sa kontrata nila ni Bandrang.

    Nagdesisyon ang RTC na pabor kay Bandrang, na nag-uutos sa alkalde na ipatupad ang mga probisyon sa kontrata ng upa laban sa mga Laygo. Ipinunto ng RTC na kontrata ng upa ang pinag-uusapan, hindi isang BOT agreement, at may paglabag sa mga tuntunin nito. Sa pag-apela sa Court of Appeals (CA), pinagtibay ng CA ang desisyon ng RTC. Dahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

    Sa pagdinig sa Korte Suprema, nanindigan ang mga Laygo na walang kontrata ng upa sa pagitan nila at ng munisipyo, kaya walang paglabag na maaaring maganap. Dagdag pa nila na ang Sangguniang Bayan Resolution No. 183-2004 ay para lamang kay Mayor Dickson, na wala na sa pwesto, kaya hindi na ito maipatutupad. Ayon sa munisipyo, pinagtibay ng Sangguniang Bayan ang Resolution No. 135-2007, na nagbibigay-kapangyarihan kay Mayor Dacayo na ipatupad ang mga probisyon ng kontrata ng upa.

    Ayon sa Korte Suprema, napatunayan na ang kontrata sa pagitan ng mga Laygo at ng munisipyo ay isang kontrata ng upa. May mga sertipikasyon mula sa dating alkalde na nagpapatunay na bagamat nagkaroon ng BOT agreement, bumalik din ito sa kontrata ng upa. Gayunpaman, sinabi ng Korte Suprema na hindi tama ang paggamit ng mandamus sa kasong ito. Ang mandamus ay isang utos mula sa korte na nag-uutos sa isang opisyal na gampanan ang kanyang tungkulin, ngunit hindi ito maaaring gamitin upang pilitin ang isang opisyal na gamitin ang kanyang discretionary power sa isang partikular na paraan.

    Ang pagpapawalang-bisa ng kontrata ng upa ay isang discretionary act ng alkalde, na may kalayaang magpasya kung kanselahin o hindi ang kontrata. Kailangan munang mapatunayan na mayroong grave abuse of discretion bago maaaring pilitin ng korte ang alkalde na magdesisyon sa isang partikular na paraan. Wala ring legal standing si Bandrang na magsampa ng petisyon para sa mandamus, dahil hindi siya ang tunay na partido na apektado sa usapin.

    Ipinaliwanag ng Korte Suprema na may pagkakaiba sa pagitan ng ministerial at discretionary powers. Ang ministerial duty ay isang tungkulin na dapat gampanan sa isang tiyak na paraan, habang ang discretionary power ay nagbibigay sa opisyal ng kalayaang magpasya kung paano gampanan ang tungkulin. Dahil ang pagpapawalang-bisa ng kontrata ng upa ay discretionary, hindi maaaring pilitin ng mandamus ang alkalde na kanselahin ang kontrata. Ayon sa Korte Suprema:

    The petition sought an order to direct Mayor Dickson to cancel the lease contract of petitioners with the Municipal Government and to lease the vacated market stalls to interested persons. We have already settled in the early case of Aprueba v. Ganzon that the privilege of operating a market stall under license is always subject to the police power of the city government and may be refused or granted for reasons of public policy and sound public administration.

    Hindi rin kinakalimutan ng Korte Suprema ang mga eksepsyon sa patakaran na ang tungkuling ministerial lamang ang maaaring pilitin ng mandamus. Ayon sa Republic v. Capulong, hindi maaaring gamitin ang mandamus upang kontrolin ang paggamit ng discretion ng isang opisyal maliban kung mayroong abuse of authority. Sa kasong ito, ginamit ni Mayor Dickson ang kanyang discretion nang hindi niya kinansela ang kontrata dahil sa prinsipyo ng pari delicto, at walang sapat na ebidensya na nagpapakita ng abuse of authority. Samakatuwid, pinawalang-bisa ng Korte Suprema ang mga desisyon ng CA at RTC, at ibinasura ang petisyon para sa mandamus.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Kung maaari bang pilitin ng mandamus ang isang alkalde na kanselahin ang kontrata ng upa ng mga stall sa palengke.
    Ano ang mandamus? Ang Mandamus ay isang utos ng korte sa isang opisyal upang gampanan ang isang tungkulin. Ito ay ginagamit lamang kapag ang tungkulin ay ministerial at hindi discretionary.
    Ano ang ministerial duty? Ito ay isang tungkuling dapat gampanan sa isang tiyak na paraan, ayon sa batas.
    Ano ang discretionary power? Ito ay ang kalayaan ng isang opisyal na magpasya kung paano gampanan ang isang tungkulin.
    Ano ang pari delicto? Ito ay isang prinsipyo na nagsasabi na ang isang partido na nagkasala rin sa isang transaksyon ay hindi maaaring humingi ng remedyo sa korte.
    Ano ang BOT scheme? Ito ay isang kasunduan kung saan ang isang pribadong partido ay nagtatayo at nagpapatakbo ng isang proyekto, at pagkatapos ay ililipat ito sa pamahalaan.
    Ano ang legal standing? Ito ay ang karapatan ng isang partido na magsampa ng kaso sa korte dahil sila ay direktang apektado ng isyu.
    Ano ang abuse of discretion? Ito ay kapag ang isang opisyal ay gumawa ng isang desisyon na arbitraryo, walang batayan, o labag sa batas.

    Sa kabuuan, ipinakita ng kasong ito ang limitasyon ng mandamus bilang isang legal na remedyo. Bagama’t mahalaga ang pagpapatupad ng batas at polisiya, mayroong mga pagkakataon kung saan ang pagpapasya ng mga opisyal ay dapat igalang, lalo na kung walang sapat na ebidensya ng grave abuse of discretion.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: RODOLFO LAYGO AND WILLIE LAYGO, PETITIONERS, VS. MUNICIPAL MAYOR OF SOLANO, NUEVA VIZCAYA, RESPONDENT, G.R. No. 188448, January 11, 2017

  • Pagpapasya sa Tamang Pagdinig: Ang Kahalagahan ng Hierarchy of Courts at Exhaustion of Administrative Remedies sa Pagdinig ng mga Ordinansa sa Buwis

    Sa kasong ito, idiniin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagsunod sa mga doktrina ng hierarchy of courts at exhaustion of administrative remedies. Ito ay upang maiwasan ang mga premature na kaso na maaaring magdulot ng pagkaantala at pagkabara ng mga korte. Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa proseso na dapat sundin ng mga partido bago dumulog sa Korte Suprema, at kung paano ito nakakatulong sa maayos na pagpapatakbo ng sistema ng hustisya sa Pilipinas. Mahalaga ito lalo na sa mga usapin ng pagpapawalang-bisa ng mga ordinansa sa buwis, kung saan ang tamang proseso ay kailangang sundin upang matiyak na ang lahat ng mga partido ay nabibigyan ng tamang pagkakataon na marinig at ang mga isyu ay malutas sa pinakamababang antas ng posible.

    Pagtutol sa Buwis: Kailan Dapat Dumulog sa Korte Suprema?

    Ang kaso ay nagsimula nang kuwestyunin ng mga petisyuner ang bisa ng City Ordinance No. 558, s-2012 ng Tagum City, Davao del Norte, na nagpatupad ng bagong iskedyul ng market values at assessment levels ng mga real properties sa lungsod. Bago dumulog sa Korte Suprema, dapat sana’y sinubukan muna nilang dumaan sa mga mas mababang korte at sundin ang proseso ng pag-apela sa Secretary of Justice, ayon sa Local Government Code. Hindi ito ginawa ng mga petisyuner, kaya’t napunta ang kaso sa Korte Suprema nang hindi pa lubusang natutugunan ang mga legal na pamamaraan.

    Hierarchy of Courts. Ang doktrinang ito ay nagtatakda na dapat munang subukan ng mga partido na lutasin ang kanilang mga kaso sa mga mas mababang korte bago dumulog sa Korte Suprema. Ang Korte Suprema ay dapat na maging huling hantungan lamang, upang maiwasan ang pagkabara ng kanilang mga docket at upang mabigyan ng pagkakataon ang mga lower courts na magdesisyon sa mga usapin. Binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi dapat basta-basta dumiretso sa kanila ang mga kaso lalo na kung may mga isyung factual na kailangangBusisiin, na mas kayang gawin ng mga trial courts.

    “Ang doktrina na nangangailangan ng paggalang sa hierarchy of courts ay nilikha ng korte upang tiyakin na ang bawat antas ng hudikatura ay nagagampanan ang kanilang tungkulin sa isang epektibo at mahusay na paraan,” ayon sa Korte Suprema. Ang pahayag na ito ay nagpapakita kung bakit mahalaga ang paggalang sa hierarchy of courts at kung paano ito nakakatulong sa sistema ng hustisya.

    Exhaustion of Administrative Remedies. Bukod sa hierarchy of courts, binigyang-diin din ng Korte Suprema ang prinsipyo ng exhaustion of administrative remedies. Sa ilalim ng Section 187 ng Local Government Code, ang mga nagrereklamong taxpayers na kumukuwestiyon sa bisa ng isang tax ordinance ay kailangang mag-file ng apela sa Secretary of Justice bago humingi ng tulong sa mga regular courts.

    Ayon sa Section 187 ng Local Government Code of 1991:

    SECTION 187. Procedure for Approval and Effectivity of Tax Ordinances and Revenue Measures; Mandatory Public Hearings. – Ang pamamaraan para sa pag-apruba ng mga lokal na ordinansa sa buwis at mga panukalang kita ay dapat na alinsunod sa mga probisyon ng Code na ito: Provided, Na ang mga pampublikong pagdinig ay dapat isagawa para sa layunin bago ang pagpapatupad nito: Provided, further, Na anumang tanong sa konstitusyonalidad o legalidad ng mga ordinansa sa buwis o mga panukalang kita ay maaaring itaas sa apela sa loob ng tatlumpung (30) araw mula sa pagkabisa nito sa Kalihim ng Hustisya na maglalabas ng desisyon sa loob ng animnapung (60) araw mula sa petsa ng pagtanggap ng apela: Provided, however, Na ang apela ay hindi magkakaroon ng epekto sa pagsuspinde ng bisa ng ordinansa at ang pagtaas at pagbabayad ng buwis, bayad, o singil na sinisingil doon: Provided, finally, Na sa loob ng tatlumpung (30) araw pagkatapos matanggap ang desisyon o ang paglipas ng animnapung araw na panahon nang walang pagkilos ng Kalihim ng Hustisya sa apela, ang nagrereklamong partido ay maaaring magsampa ng mga nararapat na paglilitis sa isang korte ng may karampatang hurisdiksyon.

    Idiniin ng Korte Suprema na ang pag-apela sa Secretary of Justice ay mandatory. Kung hindi ginawa ito ng mga petisyuner, hindi sila maaaring dumulog agad sa korte. Bagamat may mga eksepsyon sa exhaustion of administrative remedies, hindi ito naaangkop sa kasong ito dahil hindi ito purely legal na usapin; may mga factual issues na kailangangBusisiin.

    Paglabag sa Hierarchy of Courts at Exhaustion of Administrative Remedies. Sa kasong ito, nabigo ang mga petisyuner na sundin ang parehong hierarchy of courts at exhaustion of administrative remedies. Dahil dito, ibinasura ng Korte Suprema ang kanilang petisyon. Binigyang-diin ng Korte Suprema na mahalaga ang pagsunod sa mga prosesong ito upang maiwasan ang pagkaantala at pagkabara ng mga korte, at upang matiyak na ang lahat ng mga partido ay nabibigyan ng tamang pagkakataon na marinig.

    Ang naging resulta ng kaso ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagiging maingat sa pagsunod sa tamang proseso sa pagkuwestiyon sa mga ordinansa sa buwis. Kung hindi susundin ang tamang proseso, maaaring hindi marinig ang iyong kaso at hindi mo makamit ang hustisyang iyong hinahangad. Kaya, mahalaga na kumonsulta sa isang abogado at tiyakin na sinusunod ang lahat ng mga kinakailangang hakbang bago dumulog sa korte.

    FAQs

    Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? Ang pangunahing isyu ay kung nagpakita ba ng labis na pag-abuso sa diskresyon ang mga respondents sa paghahanda, pagpapatibay, at pag-apruba ng City Ordinance No. 558, s-2012, at kung sumunod ba ang mga petisyuner sa tamang proseso bago dumulog sa Korte Suprema.
    Ano ang hierarchy of courts? Ito ay isang doktrina na nagtatakda na dapat munang subukan ng mga partido na lutasin ang kanilang mga kaso sa mga mas mababang korte bago dumulog sa Korte Suprema. Layunin nitong hindi agad mapuno ang dockets ng Korte Suprema sa mga usaping kayang dinggin ng mas mababang hukuman.
    Ano ang exhaustion of administrative remedies? Ito ay isang prinsipyo na nag-uutos na dapat munang subukan ng mga partido na lutasin ang kanilang mga usapin sa pamamagitan ng mga administratibong remedyo na available bago dumulog sa korte. Sa kasong ito, ang mga petisyuner ay dapat sanang umapela sa Secretary of Justice bago dumiretso sa korte.
    Bakit mahalaga ang pagsunod sa hierarchy of courts at exhaustion of administrative remedies? Ang pagsunod sa mga doktrinang ito ay nakakatulong upang maiwasan ang pagkaantala at pagkabara ng mga korte, at upang matiyak na ang lahat ng mga partido ay nabibigyan ng tamang pagkakataon na marinig at ang mga isyu ay malutas sa pinakamababang antas ng posible.
    Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa pag-apela sa Secretary of Justice? Ayon sa Korte Suprema, ang pag-apela sa Secretary of Justice ay mandatory. Kung hindi ito ginawa ng mga nagrereklamong taxpayers, hindi sila maaaring dumulog agad sa korte.
    Mayroon bang mga eksepsyon sa exhaustion of administrative remedies? Oo, may mga eksepsyon. Gayunpaman, sa kasong ito, hindi naaangkop ang mga eksepsyon dahil hindi ito isang purely legal na usapin; may mga factual issues na kailangangBusisiin.
    Ano ang naging resulta ng kaso? Ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon dahil nabigo ang mga petisyuner na sundin ang hierarchy of courts at exhaustion of administrative remedies.
    Ano ang leksyon na makukuha sa kasong ito? Mahalaga na kumonsulta sa isang abogado at tiyakin na sinusunod ang lahat ng mga kinakailangang hakbang bago dumulog sa korte upang maiwasan ang pagbasura ng kaso dahil sa procedural errors.

    Sa huli, ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat ng mga partido na mayroong mga tamang proseso na dapat sundin sa pagkuwestiyon sa mga legalidad ng isang ordinansa. Ang pagsunod sa mga ito ay hindi lamang nakakatulong upang mapabilis ang paglutas ng mga kaso, ngunit pati na rin upang matiyak na nabibigyan ng hustisya ang lahat ng mga partido.

    For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

    Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
    Source: Aala v. Uy, G.R. No. 202781, January 10, 2017

  • Kailan Ka Maaaring Pagbayarin ng Treble Costs sa Korte Apelasyon: Pagtuturo Mula sa Kaso ng Davao City vs. De Guzman

    Ang Pagpataw ng Treble Costs ay Hindi Awtomatiko: Kailangan ang Malinaw na Basehan

    G.R. No. 200538, August 13, 2014

    INTRODUKSYON

    Naranasan mo na bang maghain ng kaso sa korte at sa huli ay pinagbayad ka pa ng mas mataas na gastos, kahit na nanalo ka naman sa argumento mo? Ito ang realidad na tinalakay sa kasong City of Davao v. Court of Appeals and Benjamin C. De Guzman. Madalas, kapag tayo ay dumulog sa hukuman, inaasahan natin na makakamit ang hustisya. Ngunit paano kung sa proseso ng paghahanap ng hustisya, tayo ay maparusahan pa sa pamamagitan ng pagpapataw ng “treble costs”? Ang kasong ito ay nagbibigay linaw tungkol sa kapangyarihan ng Court of Appeals na magpataw ng treble costs at nagtuturo na hindi basta-basta ito ipinapataw. Kailangan na mayroong malinaw at sapat na basehan bago ito gawin.

    Sa kasong ito, ang Lungsod ng Davao ay nag-petisyon sa Court of Appeals (CA) dahil hindi sila sumang-ayon sa pagtanggal ng Regional Trial Court (RTC) sa pangalan ni Benjamin De Guzman bilang defendant sa isang kaso. Nang matalo ang Lungsod ng Davao sa CA, pinagbayad sila ng treble costs. Ang tanong dito ay tama ba ang CA na magpataw ng treble costs, at ano ang mga dapat isaalang-alang bago ito gawin?

    LEGAL NA KONTEKSTO

    Ang legal na batayan para sa pagpapataw ng treble costs ay matatagpuan sa Seksyon 8 ng Rule 65 ng Rules of Court, na sinusugan ng A.M. No. 07-7-12-SC. Ating tingnan ang mismong teksto nito:

    SEC. 8. Proceedings after comment is filed. After the comment or other pleadings required by the court are filed, or the time for the filing thereof has expired, the court may hear the case or require the parties to submit memoranda. If, after such hearing or filing of memoranda or upon the expiration of the period for filing, the court finds that the allegations of the petition are true, it shall render judgment for such relief to which the petitioner is entitled.

    However, the court may dismiss the petition if it finds the same patently without merit or prosecuted manifestly for delay, or if the questions raised therein are too unsubstantial to require consideration. In such event, the court may award in favor of the respondent treble costs solidarily against the petitioner and counsel, in addition to subjecting counsel to administrative sanctions under Rule 139 and 139-B of the Rules of Court.

    The Court may impose motu proprio, based on res ipsa loquitur, other disciplinary sanctions or measures on erring lawyers for patently dilatory and unmeritorious petitions for certiorari.

    Mahalagang mapansin ang paggamit ng salitang “maaari” (may) sa ikalawang talata. Ipinapakita nito na ang pagpapataw ng treble costs ay hindi awtomatiko. Ito ay diskresyon ng korte. Ang treble costs ay maaaring ipataw lamang kung ang petisyon ay “patently without merit,” “prosecuted manifestly for delay,” o kung ang mga tanong na binanggit ay “too unsubstantial to require consideration.”

    Ano nga ba ang ibig sabihin ng “treble costs”? Ito ay hindi lamang simpleng pagbabayad sa mga ordinaryong gastos sa korte. Ito ay mas mataas na bayarin na maaaring kasama ang mga gastusin ng kabilang partido, tulad ng bayad sa abogado. Ito ay parusa na ipinapataw para pigilan ang mga tao na maghain ng mga kaso na walang sapat na basehan o para lamang maantala ang proseso ng hustisya. Ngunit, dahil ito ay parusa, dapat lamang itong ipataw kung talagang kinakailangan at may sapat na dahilan.

    Halimbawa, kung ikaw ay naghain ng petisyon para certiorari dahil lamang sa gusto mong pahabain ang oras para hindi maipatupad ang isang desisyon na laban sa iyo, maaaring patawan ka ng treble costs. Ngunit kung ikaw ay mayroong makatotohanang paniniwala na mayroong maling ginawa ang mas mababang korte, at may sapat kang basehan para dito, hindi ka dapat basta-basta patawan ng treble costs kahit na matalo ka sa iyong petisyon.

    PAGSUSURI NG KASO

    Sa kasong ito, nagsimula ang lahat nang ang Lungsod ng Davao, sa pamamagitan ni Mayor Rodrigo Duterte, ay naghain ng kaso para mapawalang-bisa ang isang Deed of Reconveyance na pinirmahan ni dating Mayor Benjamin De Guzman. Ayon sa Lungsod ng Davao, ang lupain na dapat sanang gamitin para sa pampublikong palengke ay naipagbili sa kanila, hindi donasyon, kaya mali ang ginawang reconveyance pabalik sa mga tagapagmana ng dating may-ari.

    Si De Guzman ay isinama bilang defendant sa kaso, ngunit iginiit niya na wala siyang dapat pananagutan dahil pinirmahan niya lamang ang reconveyance bilang Mayor ng Davao City, batay sa awtoridad na ibinigay ng Sangguniang Panlungsod. Nagmosyon si De Guzman na tanggalin ang kanyang pangalan sa kaso, ngunit tinanggihan ito ng RTC. Umakyat ang usapin sa Court of Appeals (CA) sa pamamagitan ng certiorari petition (G.R. No. 75168), ngunit ibinasura din ito dahil moot na daw ito nang magdesisyon ang RTC sa main case.

    Samantala, nagpatuloy ang kaso sa RTC at nagdesisyon pabor sa Lungsod ng Davao. Umapela si De Guzman at ang mga tagapagmana sa CA (CA G.R. CV No. 00108). Ipinabalik ng CA ang kaso sa RTC para sa paglilitis dahil hindi umano tama ang summary judgment ng RTC.

    Nang ibalik ang kaso sa RTC, iba-ibang judge ang humawak nito dahil sa mga motion for inhibition. Sa huli, napunta ito kay Judge George Omelio. Walang motion mula kay De Guzman, ngunit basta na lamang iniutos ni Judge Omelio na tanggalin si De Guzman bilang defendant. Dahil dito, naghain ang Lungsod ng Davao ng isa pang certiorari petition sa CA (CA G.R. SP No. 03951-MIN), dahil umano sa grave abuse of discretion ni Judge Omelio.

    Dito na nagdesisyon ang CA na ibasura ang petisyon ng Lungsod ng Davao at pinagbayad pa sila ng treble costs. Ayon sa CA, “mind boggling” daw kung bakit pinipilit pa rin ng Lungsod ng Davao na isama si De Guzman gayong malinaw naman na umakto lamang ito sa kanyang kapasidad bilang Mayor. Dagdag pa nila, matagal na umanong nakikipaglaban si De Guzman para tanggalin ang kanyang pangalan sa kaso.

    Ngunit hindi sumang-ayon ang Korte Suprema sa pagpapataw ng treble costs. Ayon sa Korte Suprema:

    “The foundation for considering the case against De Guzman to be ”patently without merit

  • Pag-unawa sa Aksyong Certiorari: Kailan Ito Angkop na Gamitin?

    Ang Tamang Gamit ng Certiorari: Paglilinaw sa mga Limitasyon

    G.R. No. 117204, February 11, 2000

    Madalas tayong nakakarinig ng mga legal na terminong tulad ng “certiorari,” ngunit alam ba natin kung kailan ito talaga dapat gamitin? Isipin na lang natin na may isang desisyon ang korte na hindi natin gusto. Ang unang tanong na dapat itanong sa sarili ay, “Ano ang tamang paraan para labanan ito?” Hindi lahat ng pagkakamali ng korte ay maaaring itama sa pamamagitan ng certiorari. Sa kasong ito, tatalakayin natin kung kailan at sino ang maaaring gumamit ng certiorari para kwestyunin ang isang desisyon ng korte.

    Ano ang Certiorari?

    Ang certiorari ay isang espesyal na aksyong sibil na ginagamit para suriin ang mga desisyon o utos ng isang mababang hukuman o tribunal. Ayon sa Seksyon 1, Rule 65 ng Rules of Court, maaari itong gamitin kung ang isang hukuman ay lumabis sa kanyang hurisdiksyon, umabuso sa kanyang diskresyon na katumbas ng kawalan o paglampas sa hurisdiksyon, at walang ibang mabilisang remedyo. Mahalaga ring tandaan na ang certiorari ay hindi isang ordinaryong apela. Hindi ito ginagamit para itama ang mga pagkakamali sa paghusga ng korte, kundi para lamang sa mga pagkakamali na may kinalaman sa hurisdiksyon o pag-abuso sa diskresyon.

    Halimbawa, kung ang isang korte ay nagdesisyon sa isang kaso na wala naman sa sakop ng kanyang kapangyarihan, o kung ang isang hukom ay gumawa ng isang desisyon na labis-labis at walang basehan sa batas, maaari kang gumamit ng certiorari para ipawalang-bisa ang desisyong iyon. Ang Seksyon 1 ng Rule 65 ng Rules of Court ay nagsasaad:

    “When any tribunal, board or officer exercising judicial or quasi-judicial functions has acted without or in excess of its or his jurisdiction, or with grave abuse of discretion amounting to lack or excess of jurisdiction, and there is no appeal, or any plain, speedy, and adequate remedy in the ordinary course of law, a person aggrieved thereby may file a verified petition in the proper court alleging the facts with certainty and praying that judgment be rendered annulling or modifying the proceedings of such tribunal, board or officer, and granting such incidental reliefs as law and justice may require.”

    Ibig sabihin, hindi basta-basta maaari kang maghain ng certiorari. Kailangan mong patunayan na ang korte ay talagang nagkamali sa kanyang hurisdiksyon o umabuso sa kanyang diskresyon.

    Ang Kwento ng Kaso

    Sa kasong ito, ang Estate of the Spouses Toribio Teodoro at Marta Teodoro ay humiling sa korte na utusan ang City Engineer ng Caloocan na mag-isyu ng fencing permit para sa kanilang lote. Tumanggi ang City Engineer dahil sinasabi ng mga kapitbahay na ang lote ay daanan at hindi dapat bakuran. Ipinag-utos ng korte ang pag-isyu ng permit, ngunit kinuwestyon ito ng mga kapitbahay sa pamamagitan ng certiorari sa Court of Appeals.

    • Nagpetisyon ang administrator ng estate sa probate court para pahintulutang ipabakod ang lote.
    • Tumanggi ang City Engineer, kaya naghain ng petisyon sa korte para utusan siyang mag-isyu ng permit.
    • Ipinag-utos ng probate court ang pag-isyu ng permit.
    • Kinuwestyon ng mga kapitbahay ang utos na ito sa Court of Appeals sa pamamagitan ng certiorari.

    Ang Court of Appeals ay nagdesisyon na hindi dapat pinayagan ang certiorari dahil hindi ito ang tamang remedyo. Ayon sa kanila, dapat umapela ang mga kapitbahay kung hindi sila sang-ayon sa desisyon ng probate court. Ang pangunahing tanong dito ay, tama ba ang Court of Appeals?

    Ayon sa Korte Suprema, hindi maaaring gamitin ang certiorari ng mga kapitbahay dahil hindi sila partido sa kaso sa probate court. Hindi sila ang City Engineer na tumanggi sa pag-isyu ng permit. Dagdag pa rito, wala silang sapat na interes sa kaso para maghain ng certiorari. Ang interes nila ay incidental lamang, dahil kapitbahay sila at maaaring maapektuhan ng pagbakod.

    Ayon sa Korte Suprema:

    “In a situation wherein the order or decision being questioned underwent adversarial proceedings before a trial court, the ‘person aggrieved’ referred to under Section 1 of Rule 65 who can avail of the special civil action of certiorari pertains to one who was a party in the proceedings before the lower court.”

    Ibig sabihin, ang certiorari ay para lamang sa mga partido sa kaso na direktang naapektuhan ng desisyon ng korte.

    Ano ang Dapat Mong Malaman?

    Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral:

    • Hindi lahat ng desisyon ng korte ay maaaring kwestyunin sa pamamagitan ng certiorari.
    • Ang certiorari ay para lamang sa mga kaso kung saan ang korte ay lumabis sa kanyang hurisdiksyon o umabuso sa kanyang diskresyon.
    • Kung hindi ka partido sa kaso, hindi ka maaaring maghain ng certiorari maliban na lamang kung mayroon kang sapat at direktang interes sa kaso.

    Kung ikaw ay hindi sang-ayon sa isang desisyon ng korte, alamin muna kung ano ang tamang remedyo. Kumunsulta sa isang abogado para malaman kung maaari kang umapela o gumamit ng ibang legal na paraan para labanan ang desisyon.

    Mahahalagang Aral

    • Alamin ang tamang remedyo. Bago ka maghain ng kahit anong aksyon sa korte, siguraduhin na alam mo kung ano ang tamang remedyo para sa iyong sitwasyon.
    • Kumunsulta sa abogado. Ang batas ay komplikado, kaya mahalaga na humingi ng tulong sa isang abogado para malaman ang iyong mga karapatan at responsibilidad.
    • Maging partido sa kaso. Kung gusto mong maghain ng certiorari, siguraduhin na ikaw ay partido sa kaso sa mababang hukuman.

    Mga Madalas Itanong

    Ano ang pagkakaiba ng certiorari sa apela?

    Ang apela ay ginagamit para itama ang mga pagkakamali sa paghusga ng korte, habang ang certiorari ay ginagamit para sa mga pagkakamali sa hurisdiksyon o pag-abuso sa diskresyon.

    Sino ang maaaring maghain ng certiorari?

    Ang isang partido sa kaso sa mababang hukuman, o isang taong may sapat at direktang interes sa kaso.

    Kailan dapat ihain ang certiorari?

    Sa loob ng 60 araw mula nang matanggap ang desisyon o utos ng korte.

    Ano ang mangyayari kung mali ang remedyong ginamit?

    Maaaring ibasura ng korte ang iyong petisyon.

    Paano malalaman kung may sapat akong interes para maghain ng certiorari?

    Kumunsulta sa isang abogado para malaman kung mayroon kang legal standing para maghain ng certiorari.

    Kung mayroon kang katanungan tungkol sa certiorari o iba pang legal na usapin, huwag mag-atubiling kumunsulta sa ASG Law. Eksperto kami sa mga ganitong usapin at handang tumulong sa iyo. Kontakin kami sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website here para sa konsultasyon.