Substantial Compliance sa Verification: Panalo Kahit Hindi Perpekto ang Pagsunod sa Panuntunan

G.R. No. 178952, April 10, 2013

Madalas sa paghahain ng kaso sa korte, may mga panuntunan na kailangang sundin. Isa na rito ang verification at certification laban sa forum shopping. Pero paano kung hindi perpekto ang pagsunod sa mga panuntunang ito? Maaari bang madismis agad ang kaso dahil lamang sa technicality? Sa kasong Heirs of Lazaro Gallardo v. Porferio Soliman, ipinakita ng Korte Suprema na hindi lahat ng pagkakamali sa technical na aspeto ay nangangahulugan ng pagkatalo sa kaso. Ang mahalaga, may substantial compliance o sapat na pagsunod sa layunin ng panuntunan.

INTRODUKSYON

Araw-araw, maraming Pilipino ang humaharap sa korte para ipaglaban ang kanilang karapatan. Mula sa simpleng pag-aagawan sa lupa hanggang sa komplikadong usapin ng negosyo, ang korte ang huling sandigan para sa hustisya. Ngunit ang pagpunta sa korte ay hindi biro. May mga proseso at panuntunan na kailangang sundin, at kung minsan, ang simpleng pagkakamali sa technicalidad ay maaaring maging sanhi ng pagkadismis ng kaso.

Ito ang naging problema sa kaso ng mga Heirs of Lazaro Gallardo. Nang iakyat nila ang kanilang kaso sa Court of Appeals (CA), nadismis ito dahil lamang sa technicality sa verification at certification laban sa forum shopping. Ang tanong: tama ba ang CA na basta na lamang idismis ang kaso dahil dito? O dapat bang bigyan ng pagkakataon ang mga petisyoner na maitama ang kanilang pagkakamali at dinggin ang kaso sa merito?

LEGAL NA KONTEKSTO: Verification at Forum Shopping

Ang verification ay isang panunumpa na nagpapatunay na ang mga alegasyon sa isang pleading (tulad ng reklamo o petisyon) ay totoo at tama batay sa kaalaman ng nagpapatunay. Ito ay mahalaga para matiyak na hindi basta-basta lamang ang mga paratang at may basehan ang mga ito.

Samantala, ang certification laban sa forum shopping ay isang sinumpaang pahayag na nagsasaad na ang nagsampa ng kaso ay hindi rin nagsampa ng parehong kaso sa ibang korte o tribunal, at walang nakabinbing kaso na may parehong isyu. Ang layunin nito ay para maiwasan ang forum shopping, kung saan ang isang partido ay nagsasampa ng parehong kaso sa iba’t ibang korte para humanap ng paborableng desisyon.

Ang Rule 7, Section 4 ng Rules of Court ay nagtatakda ng mga panuntunan tungkol sa verification. Sinasabi rito na ang isang pleading ay dapat verified, maliban kung may espesyal na probisyon na hindi ito kailangan. Karaniwan, kailangan ang verification sa mga petisyon para sa certiorari, mandamus, prohibition, quo warranto, at habeas corpus. Bagaman hindi jurisdictional ang verification, ito ay itinuturing na pormal na kinakailangan para masiguro ang good faith at katotohanan ng mga alegasyon.

Kaugnay naman ng certification laban sa forum shopping, ang Rule 7, Section 5 ng Rules of Court ay nag-uutos na ang lahat ng pleadings na nagsisimula ng isang aksyon ay dapat may kalakip na certification laban sa forum shopping. Ito ay isang mahalagang panuntunan para mapangalagaan ang maayos na administrasyon ng hustisya.

Gayunpaman, hindi dapat maging labis na technical ang interpretasyon ng mga panuntunang ito. Ayon sa Korte Suprema sa maraming kaso, ang rules of procedure ay ginawa para mapadali ang pag-abot sa hustisya, hindi para maging hadlang dito. Kaya naman, may mga pagkakataon na pinapayagan ang substantial compliance, lalo na kung malinaw na hindi nilalayon ng partido na balewalain ang mga panuntunan.

Sa kasong Iglesia ni Cristo v. Judge Ponferrada (536 Phil. 705 (2006)), pinayagan ng Korte Suprema ang substantial compliance sa certification laban sa forum shopping dahil may commonality of interest ang mga partido. Sa kasong iyon, iisa ang interes ng mga co-heirs sa pinag-aagawang ari-arian, kaya ang pagpirma ng isa sa kanila sa certification ay itinuring na sapat na.

Ganito rin ang prinsipyo sa likod ng desisyon sa Heirs of Domingo Hernandez, Sr. v. Mingoa, Sr. (G.R. No. 146548, December 18, 2009, 608 SCRA 394), kung saan sinabi ng Korte Suprema na “the rule of substantial compliance may be availed of with respect to the contents of the certification.” Binigyang-diin din dito na bagaman mandatory ang certification, hindi ito jurisdictional at maaaring i-relax ang panuntunan sa justifiable circumstances.

PAGBUKAS NG KASO: Mula PARAD Hanggang Korte Suprema

Ang kaso ay nagsimula sa reklamo ng mga Heirs of Lazaro Gallardo laban kay Porferio Soliman at iba pa sa Provincial Agrarian Reform Adjudicator (PARAD). Ang usapin ay tungkol sa lupa na sakop ng Operation Land Transfer sa ilalim ng Presidential Decree (PD) No. 27. Si Porferio Soliman ay ginawang tenant-transferee ng lupa, ngunit hindi siya nakabayad ng buo para dito.

Nagsampa ng reklamo ang mga Gallardo heirs para kolektahin ang bayad sa lupa, paalisin si Soliman, at kanselahin ang Deed of Transfer at Emancipation Patent na ibinigay sa kanya. Napunta ang kaso sa PARAD, pagkatapos ay sa Department of Agrarian Reform Adjudication Board (DARAB), at sa huli, sa Court of Appeals.

Sa Court of Appeals, nadismis ang petisyon ng mga Gallardo heirs dahil lamang sa technicality. Apat lamang sa anim na petisyoner ang pumirma sa verification at certification laban sa forum shopping. Ayon sa CA, kailangan pirmahan ito ng lahat ng petisyoner, at walang special power of attorney na nagpapahintulot sa apat na pumirma para sa dalawang hindi nakapirma.

Hindi sumang-ayon ang Korte Suprema sa CA. Sinabi ng Korte Suprema na nagkamali ang CA sa pagdidismis ng kaso dahil sa technicality. Ayon sa Korte Suprema, may substantial compliance sa panuntunan dahil ang apat na petisyoner na pumirma ay may commonality of interest sa kaso kasama ang dalawang hindi nakapirma. Lahat sila ay heirs ni Lazaro Gallardo at may iisang interes sa lupang pinag-uusapan.

Narito ang sipi mula sa desisyon ng Korte Suprema na nagpapaliwanag ng kanilang rason:

“Here, all the petitioners are immediate relatives who share a common interest in the land sought to be reconveyed and a common cause of action raising the same arguments in support thereof. There was sufficient basis, therefore, for Domingo Hernandez, Jr. to speak for and in behalf of his co- petitioners when he certified that they had not filed any action or claim in another court or tribunal involving the same issue. Thus, the Verification/Certification that Hernandez, Jr. executed constitutes substantial compliance under the Rules.”

Dagdag pa ng Korte Suprema, ang verification ay pormal lamang na requirement at hindi jurisdictional. Ang layunin nito ay masiguro ang katotohanan ng mga alegasyon. Kung may sapat na dahilan para maniwala na totoo ang mga alegasyon, maaaring i-waive ang strict compliance sa rules of procedure.

Kaya naman, ibinalik ng Korte Suprema ang kaso sa Court of Appeals para dinggin sa merito. Binigyang-diin ng Korte Suprema na mahalagang resolbahin ang mga isyu tungkol sa validity ng Emancipation Patents at ang obligasyon ni Porferio Soliman na magbayad para sa lupa.

PRAKTICAL NA IMPLIKASYON: Ano ang Leksyon Dito?

Ang kasong ito ay nagtuturo ng mahalagang leksyon tungkol sa technicality at substantial justice sa sistema ng korte sa Pilipinas. Hindi dapat maging hadlang ang technicality para maabot ang hustisya. Kung may substantial compliance sa mga panuntunan, at malinaw na hindi nilalayon ng partido na balewalain ang mga ito, dapat bigyan ng pagkakataon ang partido na maitama ang pagkakamali at dinggin ang kaso sa merito.

Para sa mga abogado at litigante, ang kasong ito ay nagpapaalala na mahalaga ang pagiging maingat sa pagsunod sa rules of procedure, lalo na sa verification at certification laban sa forum shopping. Ngunit hindi rin dapat mawalan ng pag-asa kung may minor technical defect. Kung may substantial compliance at makatuwiran ang dahilan ng pagkakamali, maaaring umapela sa korte para i-relax ang panuntunan.

Lalo na sa mga kaso kung saan maraming partido, tulad ng heirs, co-owners, o members ng isang asosasyon, mahalaga ang commonality of interest. Sa ganitong sitwasyon, maaaring payagan ang substantial compliance sa verification at certification kung ang ilan sa mga partido ay pumirma para sa lahat, basta’t may sapat na batayan para maniwala na sila ay kumikilos para sa kapakanan ng lahat.

Key Lessons:

• Substantial Compliance: Hindi laging perpekto ang kailangan sa pagsunod sa rules of procedure. Ang substantial compliance ay maaaring sapat, lalo na kung hindi nilalayon na balewalain ang panuntunan.
• Commonality of Interest: Kung maraming partido na may iisang interes, maaaring payagan ang substantial compliance sa verification at certification.
• Technicality vs. Merits: Hindi dapat manaig ang technicality kaysa sa merito ng kaso. Dapat bigyan ng pagkakataon na dinggin ang kaso sa merito kung posible.
• Ingat sa Rules of Procedure: Mahalaga pa rin ang pagiging maingat sa pagsunod sa rules of procedure para maiwasan ang problema.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

Tanong 1: Ano ang verification at bakit ito kailangan?

Sagot: Ang verification ay panunumpa na nagpapatunay na totoo at tama ang mga alegasyon sa isang pleading. Kailangan ito para masiguro na may basehan ang mga paratang at hindi basta-basta lamang ang kaso.

Tanong 2: Ano ang forum shopping at bakit ito ipinagbabawal?

Sagot: Ang forum shopping ay ang pagsasampa ng parehong kaso sa iba’t ibang korte para humanap ng paborableng desisyon. Ipinagbabawal ito dahil nagdudulot ito ng pag-aksaya ng oras at resources ng korte, at maaaring magdulot ng conflicting decisions.

Tanong 3: Ano ang substantial compliance?

Sagot: Ang substantial compliance ay nangangahulugan ng sapat na pagsunod sa layunin ng isang panuntunan, kahit hindi perpekto ang pagsunod sa literal na letra nito. Pinapayagan ito kung malinaw na hindi nilalayon na balewalain ang panuntunan at may makatuwirang dahilan ang pagkakamali.

Tanong 4: Kailan pinapayagan ang substantial compliance sa verification at certification?

Sagot: Pinapayagan ang substantial compliance lalo na kung may commonality of interest ang mga partido, at kung hindi jurisdictional ang requirement. Ang korte ay may discretion na i-relax ang rules of procedure para sa kapakanan ng hustisya.

Tanong 5: Ano ang dapat gawin kung nagkamali sa verification o certification?

Sagot: Agad na itama ang pagkakamali sa lalong madaling panahon. Maaaring maghain ng motion for reconsideration sa korte para ipaliwanag ang dahilan ng pagkakamali at humiling na payagan ang substantial compliance.

Tanong 6: Mahalaga ba talaga ang abogado sa mga kaso sa korte?

Sagot: Oo, mahalaga ang abogado. Ang abogado ay may kaalaman at karanasan sa batas at rules of procedure. Makakatulong sila para maiwasan ang mga technical na pagkakamali at maprotektahan ang iyong karapatan sa korte.

Tanong 7: Sa kasong ito, ano ang naging resulta sa mga Gallardo heirs?

Sagot: Nanalo ang mga Gallardo heirs sa Korte Suprema. Ibininalik ang kaso sa Court of Appeals para dinggin sa merito. Hindi sila natalo dahil lamang sa technicality.

Eksperto ang ASG Law sa mga usaping ligal at handang tumulong sa iyo sa pagresolba ng iyong problema. Kung may katanungan ka tungkol sa verification, forum shopping, o iba pang legal na usapin, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Para sa konsultasyon, maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.