Mahigpit na Pananagutan ng Clerk of Court sa Pangangasiwa ng Pondo ng Korte
A.M. No. P-12-3099, January 15, 2013
INTRODUKSYON
Imagine mo na may pinagkatiwalaan kang mag-ingat ng iyong pera. Siguradong aasahan mo na ito ay pangangalagaan nang mabuti at gagamitin lamang sa nararapat. Ganoon din ang inaasahan sa mga empleyado ng korte, lalo na sa mga Clerk of Court, pagdating sa pondo ng bayan. Sa kasong ito, pinatunayan ng Korte Suprema na hindi basta-basta ang responsibilidad na nakaatang sa balikat ng isang Clerk of Court, lalo na pagdating sa pananalapi ng korte. Si Larriza P. Bacani, Clerk of Court sa Meycauayan, Bulacan, ay nasangkot sa kasong administratibo dahil sa mga pagkukulang sa pangangasiwa ng pondo ng korte. Ang sentro ng usapin: May pananagutan ba si Bacani sa mga kakulangan at pagkaantala sa pagdeposito ng pondo, at kung mayroon, ano ang karampatang parusa?
KONTEKSTONG LEGAL: ANG TUNGKULIN NG CLERK OF COURT AT PANANAGUTAN SA PONDO
Ang Clerk of Court ay hindi lamang basta empleyado ng korte. Sila ang chief administrative officers ng korte, ayon sa Korte Suprema. Ibig sabihin, sila ang pangunahing namamahala sa pang-araw-araw na operasyon at administrasyon ng korte. Kasama sa responsibilidad na ito ang pangangalaga sa pondo, dokumento, at ari-arian ng korte. Mahalaga ang kanilang papel dahil sila ang tagapangalaga ng pondo ng bayan na ginagamit para sa pagpapatakbo ng sistema ng hustisya.
Ayon sa mga umiiral na sirkular ng Korte Suprema, napakahalaga na agad na ideposito ng mga Clerk of Court ang lahat ng pondong nakolekta nila sa mga awtorisadong bangko. Ito ay nakasaad sa SC Administrative Circular No. 3-2000 at SC Circular No. 50-95. Halimbawa, ayon sa SC Circular No. 50-95, “all collections from bailbonds, rental deposits, and other fiduciary collections shall be deposited within twenty-four (24) hours by the Clerk of court concerned, upon receipt thereof, with the Land Bank of the Philippines.” Malinaw na hindi dapat pinatatagal sa kamay ng Clerk of Court ang pondo ng korte. Ang layunin nito ay upang matiyak ang seguridad ng pondo at maiwasan ang anumang iregularidad. Kapag nabigo ang isang Clerk of Court na sumunod sa mga sirkular na ito, nanganganib siya sa pananagutan administratibo.
Ang pagkabigong ideposito agad ang pondo ay maituturing na gross neglect of duty o malubhang pagpapabaya sa tungkulin. Kung may kakulangan pa sa pondo, maaari itong ituring na dishonesty o hindi pagiging tapat. Ayon sa Section 52-A, Rule IV of the Uniform Rules on Administrative Cases in the Civil Service, ang dishonesty at gross neglect of duty ay mga grave offenses o mabigat na pagkakasala na may parusang dismissal o pagkatanggal sa serbisyo, kahit pa ito ay unang pagkakataon pa lamang.
Sa mga naunang kaso, tulad ng Re: Report on the Financial Audit conducted in the Municipal Trial Court (MTC), Sta. Cruz, Davao del Sur at Office of the Court Administrator v. Anacaya, pinatunayan na ng Korte Suprema na ang pagpapabaya sa pangangalaga ng pondo ng korte ay isang seryosong bagay. Kahit pa naisauli ang kakulangan, hindi ito nangangahulugan na ligtas na sa pananagutan ang empleyado. Ang mahalaga ay ang paglabag sa tiwala at ang pagpapabaya sa tungkulin na nakaatang sa kanila.
PAGBUKAS NG KASO LABAN KAY BACANI: AUDIT AT MGA NATUKLASAN
Nagsimula ang kasong ito nang magsagawa ng financial audit ang Office of the Court Administrator (OCA) sa Municipal Trial Court in Cities (MTCC) ng Meycauayan, Bulacan. Layunin ng audit na suriin ang pangangasiwa ng pondo ni Clerk of Court Larriza P. Bacani. Napansin kasi na madalas mag-leave si Bacani dahil sa pagbiyahe sa ibang bansa, kaya kinailangan na masusing tingnan ang kanyang accountabilities.
Narito ang ilan sa mga natuklasan ng audit team:
-
Cash Shortage: Nagkaroon ng kakulangan sa cash na P11,065.50. Bagama’t naisauli ni Villafuerte, ang Officer-in-Charge noong panahong iyon, ang buong halaga, ito ay nagpahiwatig ng iregularidad sa pangangasiwa ng cash.
-
Missing Official Receipts: Dalawang booklet ng official receipts ang nawawala, na nagpapahiwatig ng posibleng problema sa accounting at record-keeping.
-
Fiduciary Fund Issues: May kakulangan sa Fiduciary Fund na P2,000.00 dahil sa double withdrawal. Bukod dito, nagkaroon ng High Yield Savings Account (HYSA) para sa Fiduciary Fund collections, na labag sa sirkular ng OCA. Kinailangan pang ipasara ang HYSA at ilipat ang pondo sa tamang account.
-
Sheriff’s Trust Fund (STF) at Iba Pang Pondo: Kinailangan pang ayusin ang pangangasiwa ng STF at may mga kakulangan din sa Judiciary Development Fund (JDF), General Fund, Special Allowances for the Judiciary Fund (SAJF), at Mediation Fund (MF), bagama’t karamihan ay naisauli naman.
-
Delayed Deposits at Unearned Interest: Natuklasan na hindi napapanahon ang pagdeposito ng collections para sa General Fund, JDF, at SAJF, na nagresulta sa P5,161.73 na unearned interest o interes na dapat sana ay kinita ng gobyerno kung napapanahon ang deposito.
-
Poor Record-Keeping: Napansin din ang hindi maayos na filing system, hindi tamang paggamit ng Legal Fees Form, at iba pang pagkukulang sa administrative procedures.
Paliwanag ni Bacani, hindi niya napansin ang pagkaantala sa deposito dahil sa dami ng kanyang trabaho. Sinabi rin niya na kapag siya ay naka-leave, ipinapasa niya ang kanyang tungkulin kay Villafuerte. Inamin niya ang kanyang pananagutan sa mga kakulangan at naisauli naman niya ang mga ito. Si Villafuerte naman ay nagpaliwanag din sa kakulangan sa cash, ngunit ang kanyang paliwanag ay hindi tinanggap ng OCA.
DESISYON NG KORTE SUPREMA: DISMISSAL PARA KAY BACANI
Matapos ang pagsusuri, inirekomenda ng OCA sa Korte Suprema na kasuhan si Bacani ng administratibo at patawan ng parusa. Pinagtibay ng Korte Suprema ang halos lahat ng rekomendasyon ng OCA, maliban sa parusa. Sa rekomendasyon ng OCA, multa lamang sana ang parusa kay Bacani. Ngunit ayon sa Korte Suprema, mas mabigat ang nararapat na parusa.
Binigyang-diin ng Korte Suprema ang mataas na antas ng tiwala na ibinibigay sa mga Clerk of Court. Sila ang inaasahan na mangangalaga sa pondo ng korte nang may katapatan at kahusayan. Ang pagkabigo ni Bacani na ideposito agad ang collections, ang mga kakulangan sa pondo, at ang hindi maayos na record-keeping ay nagpapakita ng gross neglect of duty at dishonesty.
“Without a doubt, Bacani has been remiss in the performance of her duties as Clerk of Court of MTCC Meycauayan. She violated SC Administrative Circular No. 3-2000 and SC Circular No. 50-95 by not remitting the court’s collections on time, thus, depriving the court of the interest that could have been earned if the collections were deposited on time. Furthermore, Bacani incurred shortages in her remittances although she restituted the amount.” – Bahagi ng Desisyon ng Korte Suprema.
Kahit pa naisauli ni Bacani ang mga kakulangan, hindi ito sapat para maibsan ang kanyang pananagutan. Ayon sa Korte Suprema, “Even restitution of the amount of the shortages does not exempt respondent from the consequences of his wrongdoing.” Ang pagiging tapat at maingat sa tungkulin ay mas mahalaga kaysa sa naisasauli pa ang pera pagkatapos ng pagkakamali.
Dahil dito, nagdesisyon ang Korte Suprema na DISMISSED o tanggalin sa serbisyo si Larriza P. Bacani bilang Clerk of Court IV. Kasama sa parusa ang pagkakait sa lahat ng retirement benefits maliban sa accrued leave credits, at diskwalipikasyon na makapagtrabaho muli sa gobyerno. Si Villafuerte naman ay pinatawan lamang ng stern warning o mahigpit na babala. Samantala, inutusan ang Executive Judge na mahigpit na bantayan ang financial transactions ng korte.
PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ARAL PARA SA MGA EMPLEYADO NG GOBYERNO AT PUBLIKO
Ang kaso ni Bacani ay isang malinaw na babala sa lahat ng empleyado ng gobyerno, lalo na sa mga may hawak ng pondo ng bayan. Narito ang ilang mahahalagang aral:
-
Mahigpit na Pananagutan: Ang posisyon sa gobyerno ay may kaakibat na responsibilidad, lalo na pagdating sa pananalapi. Hindi dapat ipinagsasawalang-bahala ang mga regulasyon at sirkular na naglalayong pangalagaan ang pondo ng bayan.
-
Agarang Pagdeposito: Mahalaga ang agarang pagdeposito ng collections sa mga awtorisadong bangko. Iwasan ang pagtatago o pagpapaliban ng deposito.
-
Maayos na Record-Keeping: Panatilihin ang maayos at kumpletong record ng lahat ng transaksyon sa pananalapi. Ito ay mahalaga para sa accountability at transparency.
-
Supervisory Role: Ang mga nakatataas na opisyal ay may tungkuling bantayan ang kanilang mga nasasakupan. Hindi sapat ang magtiwala lamang; kailangan ang aktibong pagsubaybay upang maiwasan ang mga iregularidad.
-
Parusa sa Pagpapabaya: Ang pagpapabaya at dishonesty ay may mabigat na parusa. Hindi sapat ang restitution para maiwasan ang administrative liability. Maaaring humantong sa dismissal ang mga ganitong pagkakasala.
SUSING ARAL: Ang kasong ito ay nagpapakita na ang pagiging Clerk of Court ay isang posisyon ng malaking responsibilidad at tiwala. Ang pagpapabaya sa tungkulin, lalo na pagdating sa pondo ng korte, ay hindi papayagan at maaaring humantong sa dismissal. Mahalaga ang integridad, katapatan, at kahusayan sa serbisyo publiko.
MGA MADALAS ITANONG (FREQUENTLY ASKED QUESTIONS)
Tanong 1: Ano ba talaga ang trabaho ng isang Clerk of Court?
Sagot: Ang Clerk of Court ang chief administrative officer ng korte. Sila ang namamahala sa pang-araw-araw na operasyon ng korte, kabilang ang pangangalaga sa pondo, record, at ari-arian ng korte.
Tanong 2: Bakit kailangan ideposito agad ang pondo ng korte?
Sagot: Upang matiyak ang seguridad ng pondo, maiwasan ang iregularidad, at kumita ng interes para sa gobyerno.
Tanong 3: Ano ang gross neglect of duty?
Sagot: Ito ay malubhang pagpapabaya sa tungkulin. Ito ay isang grave offense na may parusang dismissal sa serbisyo publiko.
Tanong 4: Sapat na ba na isauli ang kakulangan para maiwasan ang parusa?
Sagot: Hindi. Bagama’t mahalaga ang restitution, hindi ito sapat para maibsan ang pananagutan administratibo kung napatunayan ang gross neglect of duty o dishonesty.
Tanong 5: Ano ang aral na mapupulot sa kasong ito para sa mga ordinaryong mamamayan?
Sagot: Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na dapat nating asahan ang mataas na antas ng accountability at integridad mula sa mga empleyado ng gobyerno. Mahalaga na bantayan natin ang paggamit ng pondo ng bayan at siguraduhin na ito ay ginagamit nang tama at para sa kapakanan ng lahat.
Tanong 6: Ano ang dapat gawin ng isang Executive Judge para maiwasan ang ganitong problema sa kanyang korte?
Sagot: Dapat mahigpit na i-monitor ng Executive Judge ang financial transactions ng korte at siguraduhin na sumusunod ang lahat ng empleyado sa mga umiiral na regulasyon at sirkular.
Kung ikaw ay may katanungan o nangangailangan ng legal na payo tungkol sa administrative law o pananagutan ng mga empleyado ng gobyerno, huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law. Kami ay eksperto sa larangan na ito at handang tumulong sa iyo. Maaari kang mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com o makipag-ugnayan dito. Ang ASG Law – maaasahan mong kasangga sa batas.
Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)
Mag-iwan ng Tugon