Mahigpit na Patakaran sa Kompensasyon sa Sakit na Hindi Direktang Konektado sa Trabaho

G.R. No. 188385, October 02, 2013

INTRODUKSYON

Kapag nagkasakit o namatay ang isang empleyado, mahalaga ang tulong pinansyal na maibibigay ng kompensasyon mula sa gobyerno. Ito ay isang paniniguro na may masasandalan ang mga manggagawa at kanilang pamilya sa oras ng pangangailangan. Ngunit paano kung ang sakit ay hindi direktang napatunayang sanhi ng trabaho? Ito ang sentrong tanong sa kaso ni Benito E. Lorenzo laban sa Government Service Insurance System (GSIS) at Department of Education (DEPED). Ang kasong ito ay naglalahad ng kahalagahan ng malinaw na patunay sa pag-uugnay ng sakit sa uri ng trabaho upang mapagbigyan ang claim para sa kompensasyon.

Sa kasong ito, umapela si Benito Lorenzo para sa death benefits matapos mamatay ang kanyang asawa na si Rosario, isang guro, dahil sa leukemia. Tinanggihan ang kanilang claim dahil ayon sa GSIS at Employees Compensation Commission (ECC), ang leukemia ay hindi itinuturing na occupational disease para sa mga guro maliban kung napatunayang ang kondisyon ng trabaho ay nagpataas ng risk na magkaroon nito. Ang Korte Suprema ang nagdesisyon sa huling apela, at sinuri kung tama ba ang pagtanggi sa claim ni Ginoong Lorenzo.

LEGAL NA KONTEKSTO

Ang legal na batayan para sa kompensasyon sa mga empleyado sa Pilipinas ay ang Presidential Decree (P.D.) No. 626, na sinusugan, na kilala rin bilang Employees’ Compensation Law. Ayon sa batas na ito, ang empleyado na nagkasakit o namatay dahil sa trabaho ay maaaring makatanggap ng benepisyo. Ngunit ano ba ang depinisyon ng “sakit” na maaaring makapag-qualify para sa kompensasyon?

Ayon sa Article 167(l) ng Labor Code, ang “sakit” ay maaaring:

“any illness definitely accepted as an occupational disease listed by the Employees’ Compensation Commission, or any illness caused by employment, subject to proof that the risk of contracting the same is increased by working conditions.”

Mula sa depinisyong ito, may dalawang kategorya ng sakit na maaaring mabigyan ng kompensasyon:

1. Occupational Disease: Mga sakit na nakalista sa Annex “A” ng Amended Rules on Employees’ Compensation. Para sa mga sakit na ito, kailangan lamang patunayan na ang uri ng trabaho ng empleyado ay tumutugma sa nakasaad sa listahan.
2. Sakit na Sanhi ng Trabaho (Illness caused by employment): Anumang sakit na hindi nakalista bilang occupational disease, ngunit napatunayang ang risk na magkaroon nito ay tumaas dahil sa kondisyon ng trabaho.

Sa kaso ng leukemia, nakalista ito bilang occupational disease sa Annex “A”, ngunit limitado lamang sa “operating room personnel due to anesthetics.” Ibig sabihin, para sa guro na tulad ni Rosario Lorenzo, hindi awtomatikong masasabing occupational disease ang leukemia maliban na lang kung mapatunayan na ang kanyang trabaho bilang guro ay nagpataas ng risk na magkaroon nito.

Mahalagang tandaan na sa kasalukuyang Employees’ Compensation Law, hindi na umiiral ang “presumption of compensability” na ginagamit noon sa Workmen’s Compensation Act. Sa ilalim ng P.D. 626, ang claimant ang may burden of proof na patunayan na ang sakit ay sanhi ng trabaho o ang risk na magkaroon nito ay tumaas dahil sa working conditions.

PAGSUSURI SA KASO

Si Rosario Lorenzo ay nagtrabaho bilang Elementary Teacher I sa DepEd mula 1984 hanggang 2001. Noong 2001, naospital siya at nadiskubreng may Chronic Myelogenous Leukemia. Pumanaw siya dahil sa Cardio-Respiratory Arrest secondary to Terminal Leukemia. Umapela ang kanyang asawang si Benito para sa death benefits sa GSIS, ngunit ito ay tinanggihan dahil hindi raw occupational disease ang leukemia para sa isang guro.

Umakyat ang kaso sa Employees Compensation Commission (ECC), ngunit pinagtibay nito ang desisyon ng GSIS. Ayon sa ECC, bagama’t nakalista ang leukemia bilang occupational disease, limitado lamang ito sa operating room personnel na exposed sa anesthetics. Hindi napatunayan na ang trabaho ni Rosario bilang guro ay nagpataas ng risk na magkaroon ng leukemia.

Dinala ni Benito ang kaso sa Court of Appeals (CA), ngunit muli itong nabigo. Pinagtibay ng CA ang desisyon ng ECC, at sinabing hindi napatunayan ni Benito na ang working conditions ni Rosario bilang guro ang nagpataas ng risk nito sa leukemia. Hindi rin nakapagpakita si Benito ng medical information na magpapatunay sa koneksyon ng sakit ni Rosario sa kanyang trabaho.

Sa huling apela sa Korte Suprema, iginiit ni Benito na dapat ikonsidera ang P.D. 626 bilang social legislation na layuning protektahan ang mga manggagawa. Dapat daw maging liberal ang ECC at GSIS sa pag-apruba ng claims. Ngunit hindi kinatigan ng Korte Suprema ang argumento ni Benito.

Ayon sa Korte Suprema, unmeritorious ang petition ni Benito. Ipinaliwanag ng Korte na:

“In cases of death, such as in this case, Section 1(b), Rule III of the Rules Implementing P.D. No. 626, as amended, requires that for the sickness and the resulting disability or death to be compensable, the claimant must show: (1) that it is the result of an occupational disease listed under Annex “A” of the Amended Rules on Employees’ Compensation with the conditions set therein satisfied; or (2) that the risk of contracting the disease is increased by the working conditions.”

Dahil hindi pasok ang kaso sa unang kondisyon (hindi operating room personnel si Rosario), kinailangan ni Benito na patunayan ang pangalawang kondisyon – na ang risk na magkaroon ng leukemia ay tumaas dahil sa working conditions ni Rosario.

Ngunit nabigo si Benito na magpakita ng sapat na ebidensya. Ayon sa Korte Suprema:

“We find such factors insufficient to demonstrate the probability that the risk of contracting the disease is increased by the working conditions of Rosario as a public school teacher; enough to support the claim of petitioner that his wife is entitled to employees compensation. Petitioner failed to show that the progression of the disease was brought about largely by the conditions in Rosario’s work. Not even a medical history or records was presented to support petitioner’s claim.”

Binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi na umiiral ang presumption of compensability. Kailangan ng sapat na patunay na ang trabaho ang nagpataas ng risk sa sakit. Sa kaso ni Rosario, ang mga alegasyon ni Benito na exposure sa muriatic acid, floor wax, pintura, at usok mula sa highway ay hindi sapat na patunay. Hindi napatunayan na ang trabaho ni Rosario bilang guro ang direktang nagdulot o nagpalala ng kanyang leukemia.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang desisyon sa kasong Lorenzo ay nagpapakita ng mahigpit na pamantayan sa pag-apruba ng claims para sa employees’ compensation, lalo na kung ang sakit ay hindi direktang nakalista bilang occupational disease para sa partikular na uri ng trabaho. Nagbibigay ito ng babala sa mga empleyado at kanilang pamilya na hindi sapat ang basta mag-claim lamang. Kailangan ng sapat at konkretong ebidensya na magpapatunay na ang trabaho ay may malaking papel sa pagkakaroon o paglala ng sakit.

Para sa mga empleyado, mahalagang maging maingat sa pagdokumento ng kanilang working conditions, lalo na kung may exposure sa mga hazardous substances o stressful environment. Kung sakaling magkaroon ng sakit, makakatulong ang medical records at iba pang dokumento para patunayan ang koneksyon ng sakit sa trabaho.

Para sa mga employer, mahalaga na siguraduhin ang kaligtasan at kalusugan ng kanilang mga empleyado sa lugar ng trabaho. Ang pagbibigay ng ligtas at healthy working environment ay hindi lamang moral na obligasyon, kundi makakatulong din para maiwasan ang claims para sa kompensasyon na maaaring magdulot ng legal at pinansyal na problema.

Mga Pangunahing Aral Mula sa Kaso:

• Kailangan ng Patunay: Hindi sapat ang basta mag-claim. Kailangan ng substantial evidence na magpapatunay na ang sakit ay sanhi ng trabaho o ang risk na magkaroon nito ay tumaas dahil sa working conditions.
• Hindi Awtomatiko ang Kompensasyon: Kahit nakalista ang sakit bilang occupational disease, hindi awtomatiko ang kompensasyon. Kung hindi tugma ang uri ng trabaho sa nakasaad sa listahan, kailangang patunayan ang increased risk.
• Wala Nang Presumption of Compensability: Sa kasalukuyang batas, wala nang presumption na pabor sa empleyado. Ang claimant ang may burden of proof.
• Dokumentasyon ay Mahalaga: Mahalaga ang medical records, job description, at iba pang dokumento para patunayan ang koneksyon ng sakit sa trabaho.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

1. Ano ang ibig sabihin ng “occupational disease”?

Ito ay mga sakit na nakalista sa Annex “A” ng Amended Rules on Employees’ Compensation. Ang mga sakit na ito ay itinuturing na karaniwang nakukuha sa ilang partikular na uri ng trabaho.

2. Kung ang sakit ko ay hindi nakalista bilang occupational disease, maaari pa rin ba akong makakuha ng kompensasyon?

Oo, maaari pa rin. Kung mapapatunayan mo na ang iyong sakit ay sanhi ng iyong trabaho, o ang risk na magkaroon nito ay tumaas dahil sa iyong working conditions, maaari kang makakuha ng kompensasyon.

3. Ano ang “substantial evidence” na kailangan para mapatunayan ang claim?

Ito ay sapat na ebidensya na maaaring kumbinsihin ang isang makatwirang tao na ang iyong claim ay may basehan. Maaaring kabilang dito ang medical records, expert opinions, job description, at iba pang dokumento na nagpapakita ng koneksyon ng iyong sakit sa iyong trabaho.

4. Paano kung hindi sigurado ang doktor kung ano ang eksaktong sanhi ng sakit ko?

Kahit hindi sigurado ang eksaktong sanhi, maaari pa ring maaprubahan ang claim kung may sapat na ebidensya na nagpapakita na ang iyong working conditions ay maaaring nagpataas ng risk na magkaroon ng sakit.

5. Ano ang dapat kong gawin kung tinanggihan ang claim ko para sa employees’ compensation?

Maaari kang umapela sa Employees Compensation Commission (ECC). Kung hindi pa rin pabor ang desisyon, maaari kang umakyat sa Court of Appeals, at hanggang sa Korte Suprema kung kinakailangan.

6. Nakakaapekto ba ang “lifestyle” ko sa aking claim?

Oo, maaaring makaapekto. Kung mapapatunayan na ang sakit ay mas malamang na sanhi ng iyong lifestyle choices (tulad ng paninigarilyo o hindi malusog na pagkain) kaysa sa iyong trabaho, maaaring tanggihan ang iyong claim.

7. May tulong ba na makukuha mula sa gobyerno para sa mga sakit na hindi sakop ng employees’ compensation?

Oo, may iba pang ahensya ng gobyerno tulad ng Department of Social Welfare and Development (DSWD) at Philippine Health Insurance Corporation (PhilHealth) na maaaring magbigay ng tulong pinansyal at medikal.

8. Kailangan ko bang kumuha ng abogado para mag-file ng claim para sa employees’ compensation?

Hindi kinakailangan, ngunit maaaring makatulong ang abogado, lalo na kung komplikado ang kaso o tinanggihan ang iyong claim. Ang ASG Law ay eksperto sa mga usapin ng Employees’ Compensation at handang tumulong sa inyo. Para sa konsultasyon, maaari kayong mag-email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito.