Pinagtibay ng Korte Suprema na ang usapin hinggil sa Writ of Kalikasan ay hindi pa tapos. Ito’y dahil sa muling pagbubukas ng mga kompanya ng pagmimina na dati nang pinasara dahil sa mga paglabag sa batas pangkalikasan. Ibig sabihin, ang proteksyon sa ating kalikasan at ang pananagutan ng mga kompanya ay dapat pa ring tutukan. Hindi dapat ipagwalang-bahala ang mga posibleng pinsala na maaaring idulot ng kanilang operasyon, at dapat tiyakin na sinusunod nila ang mga regulasyon para sa pangangalaga ng kalikasan at kalusugan ng komunidad.

Mula Pagsasara Hanggang Muling Pagbubukas: Ang Kwento ng Pagmimina sa Zambales

Ang kasong ito ay nagmula sa petisyon na inihain ng mga residente ng Sta. Cruz, Zambales at Infanta, Pangasinan laban sa mga kompanya ng pagmimina dahil sa umano’y pagkasira ng kalikasan. Ang Writ of Kalikasan ay isang espesyal na remedyo na available sa mga taong ang karapatang pangkalikasan ay nilabag o nanganganib na malabag. Ang petisyon ay naglalayong protektahan ang karapatan ng mga mamamayan sa isang balanseng at malusog na ekolohiya. Sa una, ipinasara ang mga kompanya ng pagmimina dahil sa mga paglabag sa batas pangkalikasan. Ngunit, kalaunan, binawi ang mga utos ng pagsasara, at muling pinayagan ang mga ito na mag-operate.

Dahil sa muling pagbubukas ng mga kompanya, binawi ng Court of Appeals (CA) ang naunang petisyon para sa Writ of Kalikasan. Iginigiit ng CA na ang pagsasara ng mga operasyon ay nagtanggal ng anumang banta sa karapatan sa isang balanseng kalikasan. Gayunpaman, hindi sumang-ayon ang Korte Suprema. Ayon sa Korte, mahalaga pa ring tutukan ang mga alegasyon ng paglabag sa batas pangkalikasan dahil muling nag-ooperate ang mga kompanya. Sa madaling salita, hindi nawawala ang isyu kahit binawi na ang pagsasara dahil posible pa ring magkaroon ng paglabag sa karapatan sa kalikasan.

Ang Korte Suprema ay nagbigay-diin na ang tatlong pangunahing elemento ng Writ of Kalikasan ay dapat isaalang-alang. Una, mayroong aktuwal o banta ng paglabag sa karapatang konstitusyonal sa isang balanseng at malusog na ekolohiya. Pangalawa, ang paglabag ay nagmula sa ilegal na aksyon o pagkukulang ng isang opisyal ng publiko o pribadong indibidwal. Pangatlo, ang paglabag ay nagdudulot ng malawakang pinsala sa kalikasan na nakaaapekto sa buhay, kalusugan, o ari-arian ng mga naninirahan sa dalawa o higit pang lungsod o probinsya. Kung ang mga elementong ito ay natugunan, nararapat lamang na magpatuloy ang kaso upang maprotektahan ang kalikasan at ang mga mamamayan.

Dagdag pa rito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na ang desisyon ng CA ay hindi na napapanahon dahil sa mga naganap na pangyayari. Binigyang-diin ng Korte na mahalagang matugunan ang mga alegasyon hinggil sa mga aktibidad ng pagmimina, tulad ng mga hindi sistematikong pamamaraan at mga paglabag sa mga batas pangkapaligiran. Ang muling pagbubukas ng mga operasyon ay nangangahulugan na ang mga dating isyu ay muling lumitaw at dapat siyasatin upang matiyak ang proteksyon ng kapaligiran at kalusugan ng publiko. Ang pagpawalang-saysay sa desisyon ng CA ay nagbibigay-daan sa masusing pagsisiyasat sa mga paglabag na ito.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng patuloy na pagbabantay sa mga aktibidad ng pagmimina. Hindi sapat na basta ipasara ang mga kompanya kung may paglabag sa batas. Dapat tiyakin na sinusunod nila ang mga regulasyon kapag muli silang nag-operate. Kung hindi, maaaring maulit ang mga dating problema at mas lalong masira ang kalikasan. Kaya naman, mahalagang aktibo ang mga mamamayan sa pagbabantay at pag-uulat ng mga posibleng paglabag.

Mahalaga ring tandaan ang tungkulin ng mga ahensya ng gobyerno na pangalagaan ang ating kalikasan. Dapat silang maging aktibo sa pagpapatupad ng mga batas at regulasyon, at hindi dapat magpadala sa impluwensya ng mga kompanya ng pagmimina. Ang Environmental Impact Assessment (EIA) ay dapat na isagawa nang maayos, at dapat konsultahin ang mga lokal na komunidad upang matiyak na hindi sila maaapektuhan ng mga operasyon ng pagmimina. Sa huli, ang proteksyon ng kalikasan ay responsibilidad ng lahat.

FAQs

Ano ang Writ of Kalikasan?	Ito ay isang legal na remedyo upang protektahan ang karapatan ng mga mamamayan sa isang balanseng at malusog na kapaligiran. Maaari itong gamitin kung may paglabag o banta ng paglabag sa mga batas pangkalikasan na nagdudulot ng malawakang pinsala.
Bakit binawi ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals?	Dahil muling nagbukas ang mga kompanya ng pagmimina, posible pa ring magkaroon ng paglabag sa karapatan sa kalikasan. Kaya mahalagang ipagpatuloy ang kaso upang matiyak na sinusunod ang mga batas at regulasyon.
Ano ang mga kailangan upang maghain ng Writ of Kalikasan?	Kailangan na mayroong aktuwal o banta ng paglabag sa karapatan sa kalikasan, ang paglabag ay nagmula sa ilegal na aksyon o pagkukulang, at ang paglabag ay nagdudulot ng malawakang pinsala sa kalikasan.
Ano ang Environmental Impact Assessment (EIA)?	Ito ay isang pag-aaral upang malaman ang posibleng epekto sa kalikasan ng isang proyekto, tulad ng pagmimina. Layunin nito na protektahan ang kalikasan at kalusugan ng mga tao.
Ano ang responsibilidad ng DENR sa kasong ito?	Ang DENR (Department of Environment and Natural Resources) ang may tungkuling tiyakin na sinusunod ng mga kompanya ng pagmimina ang mga batas at regulasyon pangkalikasan. Sila rin ang dapat mag-imbestiga kung may paglabag at magpataw ng parusa kung kinakailangan.
Paano makakatulong ang mga mamamayan sa pagprotekta ng kalikasan?	Maaaring magsumbong ang mga mamamayan kung may nakikitang paglabag sa mga batas pangkalikasan. Maaari rin silang lumahok sa mga konsultasyon tungkol sa mga proyekto na maaaring makaapekto sa kalikasan.
Ano ang epekto ng kasong ito sa mga kompanya ng pagmimina?	Dapat sundin ng mga kompanya ng pagmimina ang lahat ng mga batas at regulasyon pangkalikasan. Kung hindi, maaaring ipasara ang kanilang operasyon at maparusahan sila.
Ano ang ibig sabihin ng muling pagbubukas ng mga operasyon ng pagmimina?	Ito ay nagpapahiwatig na bagamat ipinasara noon ang mga operasyon dahil sa mga paglabag sa batas, pinayagan na silang magpatuloy matapos nilang tuparin ang mga kinakailangang kondisyon o dahil sa mga bagong desisyon ng mga awtoridad.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na hindi dapat ipagwalang-bahala ang proteksyon ng ating kalikasan. Dapat tayong maging aktibo sa pagbabantay at pagtiyak na sinusunod ng lahat ang mga batas at regulasyon. Ang kalikasan ay mahalaga sa ating buhay at sa kinabukasan ng ating bansa.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Concerned Citizens of Sta. Cruz, Zambales vs. Hon. Ramon J.P. Paje, G.R. No. 236269, March 22, 2022