Huwag Magkakamali sa Pagdemanda: Tamang Partido sa Kaso Kapag Patay na ang Defendant

Siguraduhing Demanda ay Laban sa Tamang Partido: Ano ang Gagawin Kapag Patay na ang Defendant

G.R. No. 173946, June 19, 2013

Sa pang-araw-araw na buhay, maraming pagkakataon na kailangan nating umutang o magpautang. Ngunit paano kung ang umutang ay pumanaw na bago pa man maisampa ang kaso para sa paniningil ng utang? Maaari pa bang kasuhan ang namayapa? Sino ang dapat na maging defendant sa kaso? Ang kasong Boston Equity Resources, Inc. v. Court of Appeals and Lolita G. Toledo ay nagbibigay linaw sa mga tanong na ito, lalo na kung ang obligasyon ay solidary.

INTRODUKSYON

Isipin ang isang sitwasyon: Si Juan ay umutang kay Pedro ng malaking halaga ng pera. Bago pa man makabayad si Juan, siya ay namatay. Nais ni Pedro na mabawi ang kanyang pera. Ano ang dapat niyang gawin? Maaari ba niyang kasuhan ang biyuda ni Juan? O dapat ba niyang kasuhan ang estate ni Juan? Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagtukoy sa tamang partido na dapat kasuhan, lalo na kapag ang defendant ay pumanaw na bago pa man angDemandahan. Sa kasong ito, nagkamali ang Boston Equity Resources, Inc. sa pagdemanda kay Manuel Toledo na noo’y patay na nang isampa ang kaso. Dahil dito, kinailangan pang umakyat ang kaso sa Korte Suprema upang malutas ang simpleng usapin na ito.

LEGAL NA KONTEKSTO

Sa ilalim ng Rules of Court, partikular sa Rule 3, Section 1, malinaw na nakasaad na tanging natural o juridical persons, o entities authorized by law ang maaaring maging partido sa isang civil action. Ang isang namatay na tao ay hindi na maituturing na natural o juridical person. Hindi na siya may legal na personalidad na maaaring magsampa o kasuhan sa korte.

Mahalaga ring maunawaan ang konsepto ng jurisdiction over the person. Ayon sa Korte Suprema, “Summons is a writ by which the defendant is notified of the action brought against him. Service of such writ is the means by which the court acquires jurisdiction over his person.” Ibig sabihin, nakukuha ng korte ang jurisdiction sa isang defendant sa pamamagitan ng wastong pag-serve ng summons. Ngunit paano maserbehan ng summons ang isang taong patay na?

Sa kaso ng Sarsaba v. Vda. de Te, sinabi ng Korte Suprema na “The court’s failure to acquire jurisdiction over one’s person is a defense which is personal to the person claiming it.” Ito ay nangangahulugan na ang depensa ng kawalan ng jurisdiction over the person ay personal lamang sa defendant at hindi maaaring gamitin ng ibang partido para sa kanilang kapakinabangan.

Kaugnay nito, mahalaga ring talakayin ang solidary obligation. Sa ilalim ng Article 1216 ng Civil Code, “The creditor may proceed against any one of the solidary debtors or some or all of them simultaneously.” Ibig sabihin, kung ang obligasyon ay solidary, maaaring habulin ng creditor ang sinuman sa mga solidary debtors para sa buong halaga ng utang. Hindi kailangang kasuhan ang lahat ng debtors nang sabay-sabay.

Sa konteksto ng isang namatay na solidary debtor, Section 6, Rule 86 ng Rules of Court ang tumatalakay dito: “Solidary obligation of decedent. Where the obligation of the decedent is solidary with another debtor, the claim shall be filed against the decedent as if he were the only debtor, without prejudice to the right of the estate to recover contribution from the other debtor.” Ngunit ayon sa Korte Suprema sa kasong Philippine National Bank v. Asuncion, ang probisyong ito ay hindi nangangahulugan na kailangang kasuhan muna ang estate ng namatay na debtor. Opsyon pa rin ng creditor na habulin ang surviving solidary debtor.

PAGHIMAY NG KASO

Nagsimula ang kaso nang magsampa ng complaint for sum of money ang Boston Equity Resources, Inc. laban sa mag-asawang Manuel at Lolita Toledo noong December 24, 1997. Ang hindi alam ng Boston Equity ay patay na pala si Manuel Toledo noong July 13, 1995, mahigit dalawang taon bago pa man isampa ang kaso.

Sumagot si Lolita Toledo sa demanda at kalaunan ay inamin na patay na ang kanyang asawa. Dahil dito, nag-motion ang Boston Equity na ihayag ni Lolita ang mga heirs ni Manuel. Pagkatapos, nag-motion naman ang Boston Equity para palitan ang pangalan ni Manuel ng kanyang mga anak bilang defendants. Pinagbigyan ito ng trial court.

Matapos ang ilang taon ng paglilitis at matapos makapagprisinta ng ebidensya ang Boston Equity, naghain si Lolita ng motion to dismiss. Ito ay batay sa argumentong walang jurisdiction ang korte kay Manuel dahil patay na siya nang kasuhan, at hindi rin iminplead ang estate ni Manuel bilang indispensable party.

Ibinasura ng trial court ang motion to dismiss dahil out of time na raw ito. Umapela si Lolita sa Court of Appeals, at kinatigan siya ng Court of Appeals. Ayon sa Court of Appeals, walang jurisdiction ang trial court kay Manuel dahil patay na siya nang kasuhan, at hindi rin tama ang substitution ng heirs dahil walang jurisdiction sa simula pa lang.

Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Ang pangunahing tanong: Tama ba ang Court of Appeals sa pagbasura sa kaso laban kay Lolita Toledo dahil walang jurisdiction sa namatay na asawang si Manuel?

Narito ang ilan sa mga mahahalagang punto sa desisyon ng Korte Suprema:

Motion to dismiss, out of time na. Ayon sa Korte Suprema, mali ang Court of Appeals sa pag-grant ng certiorari petition ni Lolita. Ang motion to dismiss ay dapat inihain bago pa ang answer. Sa kasong ito, anim na taon at limang buwan na ang nakalipas mula nang maghain ng amended answer si Lolita bago siya nag-motion to dismiss. Bukod pa rito, interlocutory order lamang ang denial ng motion to dismiss, kaya hindi dapat certiorari ang remedyo.

Estoppel, hindi applicable sa jurisdiction over subject matter, pero applicable sa jurisdiction over person kung waived. Sinabi ng Korte Suprema na ang estoppel by laches ay applicable lamang sa jurisdiction over subject matter, hindi sa jurisdiction over person. Ngunit, ang jurisdiction over person ay maaaring i-waive kung hindi ito itinaas sa motion to dismiss o answer. Sa kasong ito, maaaring i-waive ni Manuel (kung buhay pa siya) ang jurisdiction over person, ngunit hindi ito personal na depensa ni Lolita.

Walang jurisdiction over person ni Manuel, pero hindi grounds para i-dismiss ang kaso laban kay Lolita. Tama ang Court of Appeals na walang jurisdiction ang trial court kay Manuel dahil patay na siya nang kasuhan. Ngunit, ayon sa Korte Suprema, hindi ito grounds para i-dismiss ang kaso laban kay Lolita. Sa kasong Sarsaba v. Vda. de Te, sinabi ng Korte Suprema na ang kawalan ng jurisdiction over person ay personal na depensa at hindi makakaapekto sa ibang defendants na naservehan ng summons. “Failure to serve summons on Sereno’s person will not be a cause for the dismissal of the complaint against the other defendants, considering that they have been served with copies of the summons and complaints and have long submitted their respective responsive pleadings.”

Hindi indispensable party ang estate ni Manuel dahil solidary ang obligation. Ayon sa Korte Suprema, hindi indispensable party ang estate ni Manuel dahil solidary ang obligasyon nila ni Lolita. Sa kontrata, malinaw na nakasaad ang “jointly and severally” o solidary liability. Sa ilalim ng Article 1216 ng Civil Code, maaaring habulin ng creditor ang sinuman sa solidary debtors. “The creditor may proceed against any one of the solidary debtors or some or all of them simultaneously.” Kaya, maaaring ituloy ang kaso laban kay Lolita lamang.

Misjoinder, hindi grounds for dismissal. Sinabi rin ng Korte Suprema na kahit pa maituring na misjoinder ang pagkasama kay Manuel bilang defendant (dahil patay na siya), hindi ito grounds for dismissal. Ayon sa Section 11, Rule 3 ng Rules of Court, “Neither misjoinder nor non-joinder of parties is ground for dismissal of an action.” Maaaring ihiwalay ang claim laban sa misjoined party at ituloy nang hiwalay. Ngunit sa kasong ito, mas tama ang dismissal ng kaso laban kay Manuel dahil hindi siya natural o juridical person na maaaring kasuhan.

Mali ang substitution of heirs. Ayon sa Korte Suprema, mali ang pag-order ng trial court ng substitution of heirs ni Manuel. Ang substitution ay applicable lamang kung ang defendant ay namatay habang pending ang kaso. Dahil patay na si Manuel bago pa man isampa ang kaso, walang jurisdiction sa kanya sa simula pa lang, kaya walang partido na dapat i-substitute.

Dahil dito, ibinabalik ng Korte Suprema ang desisyon ng trial court. Itutuloy ang kaso laban kay Lolita Toledo lamang.

PRAKTICAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong ito ay nagbibigay ng mahalagang aral sa mga nagdedemanda, lalo na sa mga kaso ng paniningil ng utang. Narito ang ilang practical implications:

Alamin kung buhay pa ang defendant bago magdemanda. Bago magsampa ng kaso, siguraduhing buhay pa ang defendant. Kung patay na, hindi siya maaaring kasuhan bilang persona natural.

Kung patay na ang defendant, kasuhan ang kanyang estate. Kung ang defendant ay patay na, ang dapat kasuhan ay ang kanyang estate, na rerepresentahan ng executor o administrator.

Sa solidary obligation, maaaring habulin ang surviving debtor. Kung ang obligasyon ay solidary, hindi kailangang kasuhan ang estate ng namatay na debtor. Maaaring habulin ang surviving solidary debtor para sa buong halaga ng utang.

Ang motion to dismiss ay dapat i-file on time. Huwag antayin ang pagtatapos ng trial bago maghain ng motion to dismiss. Dapat itong i-file bago pa ang answer o sa loob ng itinakdang panahon.

Ang jurisdiction over person ay maaaring i-waive. Kung hindi itinaas ang isyu ng jurisdiction over person sa motion to dismiss o answer, maaaring maituring na waived na ito.

KEY LESSONS

Suriin ang katayuan ng defendant bago magdemanda. Siguraduhing buhay pa ang defendant o kung patay na, alamin kung sino ang tamang partido na dapat kasuhan (estate).

Unawain ang konsepto ng solidary obligation. Kung solidary ang obligasyon, may opsyon ang creditor na habulin ang surviving debtor o ang estate ng namatay na debtor.

Sundin ang tamang procedure sa paghain ng motion to dismiss. Ihain ito on time at alamin kung anong grounds ang maaaring gamitin.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS (FAQs)

1. Maaari bang kasuhan ang isang patay na tao?
nHindi. Ang isang patay na tao ay hindi na maituturing na legal entity na maaaring kasuhan sa korte.

2. Sino ang dapat kasuhan kung patay na ang umutang?
nAng dapat kasuhan ay ang estate ng namatay na umutang. Ito ay rerepresentahan ng executor o administrator ng estate.

3. Ano ang ibig sabihin ng solidary obligation?
nAng solidary obligation ay isang uri ng obligasyon kung saan ang bawat debtor ay responsable para sa buong halaga ng utang. Maaaring habulin ng creditor ang sinuman sa kanila para sa buong halaga.

4. Kung solidary ang obligation at patay na ang isa sa umutang, kailangan bang kasuhan ang estate niya?
nHindi kailangan. Opsyon ng creditor na habulin ang surviving solidary debtor para sa buong halaga ng utang.

5. Kailan dapat maghain ng motion to dismiss?
nAng motion to dismiss ay dapat ihain bago pa ang answer o sa loob ng itinakdang panahon sa Rules of Court.

6. Ano ang mangyayari kung nagkamali ng kasuhan at patay na pala ang defendant?
nMaaaring i-dismiss ang kaso laban sa namatay na defendant. Ngunit hindi ito nangangahulugan na dismissed na rin ang buong kaso, lalo na kung may ibang defendants pa na buhay at naservehan ng summons.

7. Ano ang dapat gawin kung nakatanggap ng summons para sa isang kaso kung saan patay na ang defendant?
nIpabatid agad sa korte na patay na ang defendant at kung sino ang legal representative ng kanyang estate. Kumonsulta rin agad sa abogado.

8. Maaari bang i-waive ang isyu ng jurisdiction over person?
nOo, maaari itong i-waive kung hindi ito itinaas sa motion to dismiss o answer.

May katanungan ka pa ba tungkol sa tamang pagdemanda at jurisdiction? Ang ASG Law ay eksperto sa civil litigation at handang tumulong sa iyo. Makipag-ugnayan sa amin ngayon o bisitahin ang aming contact page para sa konsultasyon. Kami sa ASG Law ay laging handang maglingkod sa inyo!

Source: Supreme Court E-Library
This page was dynamically generated
by the E-Library Content Management System (E-LibCMS)

ASG Law