Kailan Kailangan Magbayad Muna Bago Magreklamo: Ang Kahalagahan ng “Payment Under Protest” sa Usapin ng Real Property Tax

G.R. No. 207140, January 30, 2023

Panimula:

Isipin na ikaw ay isang negosyante na biglang nakatanggap ng notice of assessment para sa real property tax (RPT) na sa tingin mo ay hindi makatarungan. Ano ang iyong gagawin? Ang pagbabayad ba muna ay parang pag-amin na tama ang assessment? O may paraan para labanan ito nang hindi muna nagbabayad? Ang kasong ito ng National Power Corporation (NPC) laban sa Provincial Government of Bulacan ay nagtuturo sa atin ng mahalagang aral tungkol sa proseso ng pagtutol sa RPT at ang kahalagahan ng “payment under protest.” Ang pangunahing tanong dito ay kung kailangan bang magbayad muna bago maghain ng reklamo laban sa assessment ng buwis sa real property.

Legal na Konteksto:

Ang Local Government Code (LGC) o Republic Act No. 7160 ang batas na nagtatakda ng mga patakaran sa pagbubuwis ng mga lokal na pamahalaan. Mahalaga rito ang Section 252 na tumutukoy sa “Payment Under Protest.” Ayon sa batas:

“SECTION 252. Payment Under Protest. – (a) No protest shall be entertained unless the taxpayer first pays the tax. There shall be annotated on the tax receipts the words “paid under protest”. The protest in writing must be filed within thirty (30) days from payment of the tax to the provincial, city treasurer or municipal treasurer, in the case of a municipality within Metropolitan Manila Area, who shall decide the protest within sixty (60) days from receipt.”

Ibig sabihin, hindi tatanggapin ang iyong reklamo kung hindi ka muna magbabayad. Kapag nagbayad ka, dapat nakasulat sa resibo na “paid under protest.” Pagkatapos, mayroon kang 30 araw para isumite ang iyong written protest. Kung hindi ka sumunod sa prosesong ito, parang wala kang reklamo sa mata ng batas. Ang layunin nito ay upang maiwasan ang pagkaantala sa pagkolekta ng buwis ng pamahalaan habang dinidinig ang mga reklamo.

Pagkakabisa ng Kaso:

Ang NPC, bilang isang government-owned and controlled corporation (GOCC), ay nakatanggap ng notice of assessment mula sa Municipality of Norzagaray, Bulacan para sa RPT. Hindi sumang-ayon ang NPC sa assessment at naghain ng reklamo sa Local Board of Assessment Appeals (LBAA) nang hindi muna nagbabayad. Ang argumento ng NPC ay exempt sila sa pagbabayad ng RPT dahil ang kanilang mga ari-arian ay ginagamit sa pagbuo at pagpapadala ng kuryente.

Narito ang mga pangyayari sa kaso:

• Nakatanggap ang NPC ng Notice of Assessment para sa RPT.
• Nagreklamo ang NPC sa LBAA nang hindi muna nagbabayad.
• Iginiit ng NPC na exempt sila sa pagbabayad.
• Pinaboran ng LBAA ang Municipality of Norzagaray.
• Umapela ang NPC sa Central Board of Assessment Appeals (CBAA) at pagkatapos sa Court of Tax Appeals (CTA).

Ang pangunahing argumento ng NPC ay hindi nila kinukuwestiyon ang halaga ng assessment, kundi ang mismong awtoridad ng assessor na magpataw ng buwis sa mga exempt na ari-arian. Ngunit hindi sumang-ayon ang Korte Suprema. Binigyang-diin ng Korte na ang pag-claim ng tax exemption ay katumbas ng pagkuwestiyon sa “reasonableness or correctness of the assessment.”

Ayon sa Korte:

“A claim for exemption from real property tax (RPT), whether full or partial, does not deal with the authority and power of the local assessor to impose the assessment or the local treasurer to collect the tax. The issue of exemption that pertains to the reasonableness or correctness of the assessment is a question of fact that administrative agencies should resolve.”

Dahil hindi sumunod ang NPC sa “payment under protest” requirement, ibinasura ng Korte Suprema ang kanilang reklamo. Ang hindi pagbabayad muna ay nangangahulugang hindi maaaring pakinggan ang kanilang apela.

Praktikal na Implikasyon:

Ano ang ibig sabihin nito para sa iyo? Kung ikaw ay isang negosyante, may-ari ng ari-arian, o kahit isang ordinaryong mamamayan na nakatanggap ng notice of assessment na hindi ka sang-ayon, tandaan ang mga sumusunod:

• Bayad Muna Bago Magreklamo: Kailangan mong magbayad muna sa ilalim ng protesta bago ka maghain ng reklamo sa LBAA.
• Sundin ang Proseso: Siguraduhing nakasulat sa resibo na “paid under protest” at isumite ang iyong written protest sa loob ng 30 araw.
• Kumonsulta sa Abogado: Kung hindi ka sigurado sa iyong mga karapatan o sa tamang proseso, kumonsulta sa isang abogado.

Mga Pangunahing Aral:

• Ang “payment under protest” ay isang mahalagang requirement sa mga usapin ng RPT.
• Ang pag-claim ng tax exemption ay itinuturing na pagkuwestiyon sa correctness ng assessment.
• Ang hindi pagsunod sa proseso ay maaaring magresulta sa pagbasura ng iyong reklamo.

Mga Madalas Itanong (Frequently Asked Questions):

1. Ano ang ibig sabihin ng “payment under protest”?

Ito ay ang pagbabayad ng buwis habang naghahain ng reklamo laban sa assessment.

2. Kailan ako dapat magbayad sa ilalim ng protesta?

Kapag hindi ka sang-ayon sa assessment ng buwis sa real property at gusto mong maghain ng reklamo.

3. Paano ako magbabayad sa ilalim ng protesta?

Magbayad ng buwis at siguraduhing nakasulat sa resibo na “paid under protest.”

4. Ano ang mangyayari kung manalo ako sa reklamo?

Ibabalik sa iyo ang buwis na binayaran mo sa ilalim ng protesta.

5. Kailangan ko bang kumuha ng abogado para sa reklamo?

Hindi ito required, ngunit makakatulong ang abogado kung hindi ka sigurado sa iyong mga karapatan.

Kung mayroon kang katanungan tungkol sa real property tax o iba pang usaping legal, huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law. Maaari kang magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website sa https://www.ph.asglawpartners.com/contact/.