Eksklusibong Karapatan ng Arkitekto sa Pagpirma at Pagselyo ng Plano ng Gusali, Kinumpirma ng Korte Suprema

G.R. No. 200015, March 15, 2023

Isipin mo na ikaw ay nagtatayo ng iyong pangarap na tahanan. Sino ang dapat mong kunin para gumawa ng plano? Civil engineer ba o arkitekto? Mahalagang malaman ang sagot dahil nakasalalay dito ang legalidad ng iyong ipapatayong gusali. Sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito, nilinaw kung sino ang may eksklusibong karapatan na maghanda, pumirma, at magselyo ng mga plano ng gusali.

Sa kasong Department of Public Works and Highways vs. Philippine Institute of Civil Engineers, Inc., pinagdesisyunan ng Korte Suprema ang validity ng Section 302(3) at (4) ng Revised Implementing Rules and Regulations (IRR) ng National Building Code. Ang mga probisyong ito ay nagtatakda na ang mga arkitekto lamang ang may awtoridad na maghanda, pumirma, at magselyo ng mga dokumentong arkitektural na kailangan sa pagkuha ng building permit.

Ang Legal na Batayan: Arkitektura Act ng 2004

Para maintindihan ang desisyon, kailangan nating balikan ang ilang mahahalagang batas. Una, nariyan ang Republic Act No. 544 o Civil Engineering Law, na nagbibigay sa civil engineers ng kapangyarihang gumawa ng plano para sa iba’t ibang istruktura, kasama na ang mga gusali. Pangalawa, mayroon tayong National Building Code (Presidential Decree No. 1096), na nagtatakda ng mga alituntunin sa pagtatayo ng mga gusali. At pangatlo, ang pinakamahalaga sa kasong ito, ang Republic Act No. 9266 o Architecture Act of 2004.

Ang Architecture Act ang nagbigay linaw sa kung sino ang may eksklusibong karapatan sa paggawa ng mga plano ng gusali. Ayon sa Section 20(5) ng batas:

“All architectural plans, designs, specifications, drawings, and architectural documents relative to the construction of a building shall bear the seal and signature only of an architect registered and licensed under this Act together with his/her professional identification card number and the date of its expiration.”

Ibig sabihin, malinaw na sinasabi ng batas na ang mga arkitekto lamang ang may karapatang pumirma at magselyo ng mga dokumentong arkitektural. Ang mga dokumentong ito ay mahalaga sa pagkuha ng building permit.

Ang Kuwento ng Kaso: DPWH vs. PICE

Nagsimula ang kaso nang maghain ng petisyon ang Philippine Institute of Civil Engineers (PICE) at isang civil engineer na si Leo Cleto Gamolo sa Regional Trial Court (RTC) ng Manila. Kinuwestiyon nila ang validity ng Section 302(3) at (4) ng Revised IRR ng National Building Code. Ayon sa kanila, nilalabag nito ang Civil Engineering Law at ang National Building Code dahil pinagbabawalan ang civil engineers na gawin ang kanilang trabaho.

Sumali rin sa kaso ang United Architects of the Philippines (UAP), na nagtanggol sa validity ng mga probisyon. Nagdesisyon ang RTC na pabor sa DPWH at UAP, at sinabing walang probisyon sa Civil Engineering Law na nagpapahintulot sa civil engineers na gumawa ng mga dokumentong arkitektural.

Hindi sumang-ayon ang PICE at Gamolo, kaya umakyat sila sa Court of Appeals (CA). Binaliktad ng CA ang desisyon ng RTC, at sinabing walang legal na batayan ang DPWH para ikategorya ang ilang dokumento bilang arkitektural. Ayon sa CA, ang civil engineers ay may karapatang gumawa ng mga dokumentong ito dahil sakop ito ng kanilang propesyon.

Umakyat naman sa Korte Suprema ang DPWH at UAP. Narito ang ilan sa mga mahahalagang punto ng argumento nila:

• Walang legal na batayan ang CA para sabihing walang karapatan ang DPWH na ikategorya ang ilang dokumento bilang arkitektural.
• Hindi dapat binigyang-diin ng CA ang Civil Engineering Law dahil walang probisyon doon na nagpapahintulot sa civil engineers na gumawa ng mga dokumentong arkitektural.
• Ang Architecture Act ang dapat manaig dahil ito ay isang espesyal na batas na tumutukoy sa propesyon ng arkitektura.

Sa huli, nagdesisyon ang Korte Suprema na pabor sa DPWH at UAP. Ayon sa Korte, bagamat may karapatan ang civil engineers na gumawa ng plano, nililimitahan ito ng Architecture Act. Narito ang sipi mula sa desisyon:

“The language of Republic Act No. 9266 reveals an intention on the part of the legislature to provide for a limitation on the civil engineers’ authority to prepare, sign, and seal documents relating to building construction. Taking into consideration the irreconcilable conflict between the two laws, this Court recognizes that Republic Act No. 9266 has impliedly repealed Republic Act No. 544 insofar as it permits civil engineers to prepare, sign, and seal architectural documents.”

Ano ang Ibig Sabihin Nito? Praktikal na Implikasyon

Ang desisyon ng Korte Suprema ay may malaking epekto sa mga propesyonal at sa publiko. Narito ang ilan sa mga praktikal na implikasyon:

• Eksklusibong Karapatan ng Arkitekto: Ang mga arkitekto lamang ang may karapatang maghanda, pumirma, at magselyo ng mga dokumentong arkitektural na kailangan sa pagkuha ng building permit.
• Proteksyon sa Propesyon ng Arkitektura: Pinoprotektahan ng desisyon ang propesyon ng arkitektura at tinitiyak na ang mga may sapat na kaalaman at kasanayan lamang ang gumagawa ng mga plano ng gusali.
• Paglilinaw sa Batas: Nagbibigay linaw ang desisyon sa kung sino ang may responsibilidad sa paggawa ng mga plano ng gusali, na makakatulong para maiwasan ang mga hindi pagkakaunawaan.

Mahahalagang Aral:

• Kung magtatayo ng gusali, siguraduhing kumuha ng arkitekto para gumawa ng mga plano.
• Alamin ang mga legal na requirements sa pagkuha ng building permit.
• Kung may pagdududa, kumonsulta sa abogado.

Mga Madalas Itanong (FAQs)

1. Ano ang mga dokumentong arkitektural?

Kabilang dito ang vicinity map, site development plan, floor plans, elevations, sections, reflected ceiling plan, at iba pang katulad na dokumento na kailangan sa pagkuha ng building permit.

2. Pwede pa rin bang gumawa ng plano ng gusali ang civil engineer?

Oo, pero hindi sila pwedeng pumirma at magselyo ng mga dokumentong arkitektural. Maaari silang gumawa ng structural plans at iba pang dokumentong may kinalaman sa civil engineering.

3. Ano ang mangyayari kung civil engineer ang pumirma sa architectural plans?

Maaaring hindi tanggapin ng Building Official ang mga plano, at hindi makakakuha ng building permit.

4. May epekto ba ito sa mga gusaling naitayo na?

Hindi. Ang desisyon ay para sa mga gusaling itatayo pa lamang.

5. Paano kung parehong may kaalaman sa arkitektura at civil engineering ang isang tao?

Kung lisensyado siya bilang arkitekto, pwede siyang gumawa ng mga dokumentong arkitektural. Kung civil engineer lang siya, limitado ang kanyang kapangyarihan.

Kailangan mo ba ng legal na payo tungkol sa pagpapatayo ng gusali at pagkuha ng building permit? Contact us or email hello@asglawpartners.com to schedule a consultation.