Sa isang desisyon ng Korte Suprema, ipinaliwanag na kapag ang isang partido ay hindi umapela sa desisyon ng mas mababang korte, hindi na maaaring baguhin ang desisyon na ito sa mas mataas na korte para sa kanilang kapakinabangan. Ang desisyong ito ay mahalaga dahil nagtatakda ito ng limitasyon sa mga maaaring makuha sa apela, lalo na kung hindi naghain ng sariling apela ang isang partido. Pinagtibay ng Korte Suprema na ang Court of Appeals (CA) ay nagkamali nang magbigay ng consequential damages sa Cabever Realty Corporation (Cabever) at St. Ignatius of Loyola School (SILS) dahil hindi sila umapela sa desisyon ng Regional Trial Court (RTC) na nagkakait ng nasabing damages.

Lupaing Kinamkam, Bayad-pinsala’y Inapela: Maaari Pa Bang Madagdagan?

Ang kasong ito ay tungkol sa paggamit ng kapangyarihan ng pamahalaan na kunin ang pribadong lupa para sa proyekto ng Taguig Diversion Road. Noong 2009, kinasuhan ng Republic of the Philippines, sa pamamagitan ng Department of Public Works and Highways (DPWH), ang mga Heirs of Isabel D. Lacsina, Cabever Realty Corporation, at St. Ignatius of Loyola School para sa pagkuha ng kanilang mga lupa. Hindi kinuwestiyon ng mga respondents ang karapatan ng gobyerno na kunin ang lupa, ngunit hindi sila sumang-ayon sa halaga ng bayad-pinsala na ibinigay ng gobyerno.

Sa desisyon ng RTC, itinakda ang halaga ng lupa sa P15,000 kada metro kuwadrado. Gayunpaman, hindi nagbigay ang RTC ng consequential damages sa Cabever at SILS para sa mga natirang bahagi ng kanilang lupa. Ang Republic lamang ang umapela sa CA, at ang pangunahing argumento nila ay ang halaga ng lupa ay dapat itakda sa P10,000 kada metro kuwadrado. Nagdesisyon ang CA na itakda ang halaga sa P10,000 kada metro kuwadrado at nagbigay din ng consequential damages sa Cabever at SILS. Ito ang naging sanhi ng pag-apela ng Republic sa Korte Suprema.

Ang pangunahing isyu sa Korte Suprema ay kung tama ba ang ginawa ng CA na magbigay ng consequential damages sa Cabever at SILS, kahit na hindi sila umapela sa desisyon ng RTC na nagkakait sa kanila ng nasabing damages. Ang isa pang isyu ay kung nararapat ba ang consequential damages para sa mga natirang bahagi ng lupa ng Cabever at SILS.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang isang partido na hindi nag-apela ay hindi maaaring makakuha ng anumang dagdag na benepisyo sa apela, maliban sa mga naipagkaloob na sa desisyon ng mas mababang korte. Idinagdag pa ng Korte na ang hindi pag-apela ng Cabever at SILS sa desisyon ng RTC ay nangangahulugang pinal na ang desisyon laban sa kanila tungkol sa isyu ng consequential damages. Ito ay batay sa Section 8, Rule 51 ng Rules of Court.

SEC. 8. Questions that may be decided. — No error which does not affect the jurisdiction over the subject matter or the validity of the judgment appealed from or the proceedings therein will be considered, unless stated in the assignment of errors, or closely related to or dependent on an assigned error and properly argued in the brief, save as the court may pass upon plain errors and clerical errors.

Kahit na sabihing ang isyu ng consequential damages ay may kaugnayan sa isyu ng tamang bayad-pinsala, hindi ito sapat para payagan ang CA na magbigay ng dagdag na benepisyo sa Cabever at SILS dahil ang mga eksepsiyon sa Section 8, Rule 51 ay para lamang sa kapakinabangan ng appellant, hindi ng appellee. Sa madaling salita, dahil ang Republic lamang ang nag-apela, sila lamang ang maaaring makinabang sa anumang pagbabago sa desisyon.

Kaya naman, pinagtibay ng Korte Suprema na nagkamali ang CA sa pagbibigay ng consequential damages sa Cabever at SILS. Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapakita ng kahalagahan ng pag-apela sa mga desisyon ng korte kung hindi ka sumasang-ayon dito. Kung hindi ka umapela, maaaring mawala sa iyo ang pagkakataon na makakuha ng dagdag na benepisyo sa mas mataas na korte.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung tama ba ang ginawa ng CA na magbigay ng consequential damages sa Cabever at SILS, kahit na hindi sila umapela sa desisyon ng RTC na nagkakait sa kanila ng nasabing damages.
Bakit nag-apela ang Republic sa CA?	Ang pangunahing argumento nila ay ang halaga ng lupa ay dapat itakda sa P10,000 kada metro kuwadrado lamang.
Ano ang consequential damages?	Ito ay bayad-pinsala na ibinibigay para sa mga pinsalang hindi direktang resulta ng pagkuha ng lupa, ngunit dahil sa mga epekto nito sa natirang bahagi ng lupa.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa hindi pag-apela ng Cabever at SILS?	Na ang hindi pag-apela nila sa desisyon ng RTC ay nangangahulugang pinal na ang desisyon laban sa kanila tungkol sa isyu ng consequential damages.
Sino ang maaaring makinabang sa mga eksepsiyon sa Section 8, Rule 51 ng Rules of Court?	Para lamang sa kapakinabangan ng appellant, hindi ng appellee.
Ano ang epekto ng desisyon ng Korte Suprema sa kaso?	Pinagtibay na nagkamali ang CA sa pagbibigay ng consequential damages sa Cabever at SILS.
Ano ang aral na makukuha sa kasong ito?	Ang kahalagahan ng pag-apela sa mga desisyon ng korte kung hindi ka sumasang-ayon dito, kung hindi maaaring mawala sa iyo ang pagkakataon na makakuha ng dagdag na benepisyo sa mas mataas na korte.
Ano ang Taguig Diversion Road?	Isang proyekto ng gobyerno na may layuning pagaanin ang trapiko sa lugar.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Republic vs. Heirs of Isabel D. Lacsina, G.R. No. 246356, October 11, 2021