Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagiging responsable ng mga abogado sa mga kasong may kinalaman sa interes ng publiko, lalo na kung ito ay tungkol sa proteksyon ng kalikasan. Ang kaso ay nagsimula bilang isang petisyon para sa writ of kalikasan at continuing mandamus, ngunit kalaunan ay binawi dahil sa pagtutol ng mga mismong petisyunaryo. Sa huli, iginiit ng Korte Suprema na ang pagiging handa sa ebidensya ay mahalaga bago magsampa ng kaso na may kinalaman sa kalikasan at binigyang babala ang mga abogado na maging maingat sa kanilang mga tungkulin sa ilalim ng Code of Professional Responsibility.

Kalikasan sa Balanseng Usapin: Dapat bang Ibasura ang Aksyon Kung Hindi Malinaw ang Intensyon?

Ang kaso ng Monico A. Abogado, et al. vs. Department of Environment and Natural Resources, et al. ay nagsimula nang maghain ang Integrated Bar of the Philippines (IBP) at ilang mga magsasaka at mangingisda ng Kalayaan, Palawan ng isang petisyon para sa writ of kalikasan at continuing mandamus. Ito ay may kaugnayan sa mga umano’y pagkasira ng kalikasan sa Panatag Shoal, Panganiban Reef, at Ayungin Shoal, na sanhi umano ng mga Chinese fisherfolk at konstruksyon ng China ng mga artipisyal na isla. Iginiit ng mga petisyunaryo na nilabag ang kanilang karapatang konstitusyonal sa isang balanseng at malusog na ekolohiya dahil sa umano’y pagpapabaya ng mga respondent na ipatupad ang mga batas ng Pilipinas sa mga nabanggit na lugar.

Gayunpaman, nagkaroon ng mga pagbabago nang maghain ang ilan sa mga petisyunaryong mangingisda ng mga sinumpaang salaysay na humihiling na bawiin ang kanilang mga pirma sa petisyon. Ayon sa kanila, hindi nila umano nabasa at naipaliwanag nang maayos ang petisyon bago sila pumirma. Ipinahayag nila na nabigla sila nang malaman na ang kaso ay inihain laban sa Bureau of Fisheries and Aquatic Resources (BFAR) at Philippine Navy, na itinuturing nilang mga kaalyado. Dahil dito, naghain ng omnibus motion ang mga abogado ng mga petisyunaryo, na humihiling na bawiin ang petisyon.

Dito lumabas ang prinsipyo ng writ of kalikasan. Ayon sa Korte Suprema, ito ay isang extraordinary remedy na sumasaklaw sa mga pinsalang pangkalikasan na lumalagpas sa mga hangganang pampulitika at teritoryal. Kailangan na ang pinsala ay sanhi ng ilegal na aksyon o pagpapabaya ng isang opisyal ng publiko, empleyado ng publiko, o pribadong indibidwal o entidad. Dapat rin itong makaapekto sa mga naninirahan sa hindi bababa sa dalawang (2) lungsod o lalawigan.

Gayunpaman, hindi lamang ang damdamin ang sapat upang maghain ng petisyon para sa writ of kalikasan. Gaya ng binigyang-diin ng Korte Suprema, ang mga partidong naghahangad na humingi ng tulong sa pamamagitan ng writ of kalikasan, sa kanilang sariling kapakanan o sa kapakanan ng iba, ay may pananagutan na patunayan ang mga elemento ng naturang writ. Bago pa man magpatuloy sa kaso ang mga pribadong partido o grupo na nagtataguyod ng interes ng publiko, kailangan silang maging handa sa mga katibayang kinakailangan para sa pagtukoy ng paglabas ng writ. Ito’y dahil ang isang writ of kalikasan ay hindi maaaring gamitin bilang kapalit ng iba pang mga remedyo na maaaring magamit ng mga partido, maging legal, administratibo, o politikal.

Bukod dito, tinalakay rin ng Korte Suprema ang tungkol sa writ of continuing mandamus. Ito ay isang special civil action na maaaring gamitin upang pilitin ang pagganap ng isang gawa na partikular na iniutos ng batas. Kailangan rin dito ang sapat na batayan upang pilitin ang ahensya ng gobyerno na gawin ang mga iniuutos ng batas. Ang writ na ito ay mahalaga upang matiyak na ang mga ahensya ng gobyerno ay ginagawa ang kanilang mga tungkulin sa pagpapatupad ng mga batas pangkapaligiran.

Kaugnay nito, nagbigay din ng babala ang Korte Suprema sa mga abogado na huwag basta-basta humiling ng pagbitiw bilang abogado nang walang sapat na dahilan at pagsisikap na makipag-ugnayan sa kanilang mga kliyente. Sa kasong ito, naghain ang mga abogado ng petisyunaryo ng Motion to Withdraw bilang abogado nang walang paunang abiso sa mga kliyente, na maaaring makompromiso ang interes ng mga ito.

Sa huli, ibinasura ng Korte Suprema ang kaso dahil sa pagbawi ng mga petisyunaryo, ngunit binigyang-diin ang kahalagahan ng responsableng paggamit ng mga legal na remedyo para sa proteksyon ng kalikasan, at ang tungkulin ng mga abogado na pangalagaan ang interes ng kanilang mga kliyente.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung dapat bang ipagkaloob ang writ of kalikasan at continuing mandamus batay sa petisyon ng mga mangingisda, at kung maaaring basta-basta magbitiw ang mga abogado nang walang pahintulot ng kanilang mga kliyente.
Ano ang writ of kalikasan?	Ito ay isang legal na remedyo para sa mga paglabag sa karapatan sa malinis at malusog na kapaligiran na may malawakang epekto.
Ano ang writ of continuing mandamus?	Ito ay isang legal na remedyo para pilitin ang ahensya ng gobyerno na tuparin ang tungkuling ipatupad ang mga batas pangkalikasan.
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang kaso?	Ibinasura ito dahil naghain ng motion to withdraw ang mga petisyunaryo, na nagpapahayag na hindi nila naiintindihan ang kaso at hindi nila sinusuportahan ang pagsasampa nito laban sa mga ahensya ng gobyerno.
Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa tungkulin ng mga abogado sa kasong ito?	Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng pagsisikap ng mga abogado na makipag-ugnayan sa kanilang mga kliyente, lalo na sa mga kasong may kinalaman sa interes ng publiko, at huwag basta-basta humiling ng pagbitiw nang walang sapat na dahilan.
Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga kaso tungkol sa kalikasan?	Ipinapaalala nito na kailangan maging handa sa ebidensya at siguraduhin na may sapat na batayan bago magsampa ng kaso para sa writ of kalikasan.
Maari bang gumamit ng writ of kalikasan para sa mga problema sa West Philippine Sea?	Maari, ngunit kailangan munang mapatunayan na may aktwal o nagbabantang paglabag sa karapatan sa malinis na kapaligiran na may malawakang epekto at sanhi ng ilegal na aksyon o pagpapabaya.
Ano ang kahalagahan ng desisyon ng Permanent Court of Arbitration sa usapin?	Naging batayan sana ang findings ng Arbitral Award sa PCA Case No. 2013-19 kung may paglabag ng batas pangkalikasan sa loob ng EEZ ng Pilipinas.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapaalala sa lahat, lalo na sa mga abogado at aktibista, na ang pagiging responsable, mapanuri, at handa sa ebidensya ay mahalaga sa pagtatanggol ng ating kalikasan. Hindi dapat gamitin ang mga legal na remedyo bilang kasangkapan lamang para sa publisidad o para sa mga layuning hindi naaayon sa tunay na interes ng publiko.

Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng ruling na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay ibinibigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: Abogado vs. DENR, G.R. No. 246209, September 03, 2019