Mahigpit na Chain of Custody sa Drug Cases: Kailangan ang Tamang Proseso Para sa Konbikasyon

G.R. No. 227706, June 14, 2023

Ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang chain of custody sa mga kaso ng droga. Kung hindi masusunod ang mga alituntunin, maaaring mapawalang-sala ang akusado kahit pa may ebidensya ng pagbebenta ng iligal na droga.

Introduksyon

Isipin na ikaw ay inaresto dahil sa pagbebenta ng droga. Ang mga pulis ay nagsagawa ng buy-bust operation, ngunit hindi nila sinunod ang tamang proseso sa paghawak ng ebidensya. Sa kasong ito, kahit na ikaw ay nahuli sa akto, maaari kang mapawalang-sala dahil sa pagkakamali ng mga awtoridad. Ito ang aral na itinuturo ng kasong People vs. Almayda at Quiogue.

Ang kasong ito ay tungkol sa dalawang akusado, sina Allan Almayda at Homero Quiogue, na kinasuhan ng pagbebenta ng shabu. Sila ay nahuli sa isang buy-bust operation, ngunit ang Korte Suprema ay nagpawalang-sala sa kanila dahil sa kapabayaan ng mga pulis sa pagpapanatili ng chain of custody ng ebidensya.

Legal na Konteksto

Ang Republic Act No. 9165, o Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002, ay nagtatakda ng mga alituntunin sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang isa sa mga pinakamahalagang alituntunin ay ang chain of custody, na tumutukoy sa pagkakasunud-sunod ng paglilipat ng ebidensya mula sa isang tao patungo sa isa pa, mula sa pagkakahuli hanggang sa pagpresenta sa korte.

Ayon sa Section 21 ng R.A. 9165, ang mga pulis ay dapat magsagawa ng inventory at kumuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga sa lugar ng pagkakahuli, sa presensya ng akusado o kanyang kinatawan, isang elected public official, isang representante ng Department of Justice (DOJ), at isang kinatawan ng media. Ang layunin nito ay upang matiyak na ang ebidensya ay hindi napalitan, nadagdagan, o nakontamina.

Narito ang sipi mula sa Section 21 ng R.A. 9165:

“(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, conduct a physical inventory of and photograph the seized drugs/items where they were seized, in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof;”

Halimbawa, kung ang isang pulis ay nakakita ng isang sachet ng shabu sa isang kotse, dapat niyang gawin ang inventory at kumuha ng litrato nito sa mismong lugar na iyon, sa presensya ng mga nabanggit na testigo. Kung hindi ito magagawa, dapat siyang magbigay ng makatwirang dahilan kung bakit.

Paghimay sa Kaso

Narito ang mga pangyayari sa kaso ng People vs. Almayda at Quiogue:

• Noong Marso 2012, nakatanggap ang PDEA ng impormasyon tungkol sa illegal na gawain ng mga akusado.
• Nagplano ang PDEA ng buy-bust operation.
• Noong Abril 19, 2012, nagpanggap ang isang ahente ng PDEA bilang buyer at bumili ng shabu mula sa mga akusado.
• Pagkatapos ng transaksyon, inaresto ang mga akusado.
• Minarkahan ng ahente ang mga sachet ng shabu sa lugar ng pagkakahuli.
• Dinala ang mga akusado at ang ebidensya sa PDEA office.
• Isinagawa ang inventory at pagkuha ng litrato sa PDEA office, sa presensya ng mga testigo.

Ang trial court at Court of Appeals ay kinonbikto ang mga akusado. Ngunit sa apela sa Korte Suprema, binaliktad ang desisyon at pinawalang-sala ang mga akusado.

Ayon sa Korte Suprema:

“Here, it is undisputed that the physical inventory and photograph-taking of the seized items were conducted at the PDEA Office, and not at the place of arrest… Importantly, Agent Tan failed to give any justification why the inventory was not conducted at the place of arrest.”

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang unang hakbang sa chain of custody ay ang pagmarka, pag-inventory, at pagkuha ng litrato sa lugar ng pagkakahuli. Dahil hindi ito sinunod ng mga pulis, at walang sapat na dahilan kung bakit hindi ito nagawa, nasira ang chain of custody.

“As for the succeeding links, compliance with the requirements does not serve to cure the incipient breach which attended early on the first link in the chain of custody… In other words, there is no way by which the already compromised identity and integrity of the seized drug items can ever be cleansed of its incipient defect.”

Praktikal na Implikasyon

Ang desisyong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa mga kaso ng droga. Hindi sapat na mahuli ang akusado sa akto; kailangan ding siguraduhin na ang ebidensya ay napanatili nang maayos at hindi nakontamina.

Para sa mga pulis, ito ay isang paalala na dapat nilang sundin ang Section 21 ng R.A. 9165 nang mahigpit. Kung hindi nila ito gagawin, maaaring mapawalang-sala ang mga akusado at mapawalang-saysay ang kanilang pagsisikap.

Key Lessons

• Dapat gawin ang inventory at pagkuha ng litrato ng ebidensya sa lugar ng pagkakahuli.
• Kung hindi ito magagawa, dapat magbigay ng makatwirang dahilan.
• Ang chain of custody ay napakahalaga sa mga kaso ng droga.

Frequently Asked Questions

1. Ano ang chain of custody?

Ito ay ang pagkakasunud-sunod ng paglilipat ng ebidensya mula sa isang tao patungo sa isa pa, mula sa pagkakahuli hanggang sa pagpresenta sa korte.

2. Bakit mahalaga ang chain of custody?

Upang matiyak na ang ebidensya ay hindi napalitan, nadagdagan, o nakontamina.

3. Ano ang dapat gawin ng mga pulis pagkatapos mahuli ang isang akusado sa droga?

Dapat nilang gawin ang inventory at kumuha ng litrato ng ebidensya sa lugar ng pagkakahuli, sa presensya ng mga testigo.

4. Ano ang mangyayari kung hindi sinunod ang chain of custody?

Maaaring mapawalang-sala ang akusado.

5. Mayroon bang exception sa rule na dapat gawin ang inventory sa lugar ng pagkakahuli?

Oo, kung may makatwirang dahilan kung bakit hindi ito magawa, tulad ng seguridad ng mga pulis o ng ebidensya.

6. Ano ang dapat gawin kung ako ay inaresto sa kasong droga?

Humingi ng tulong mula sa isang abogado upang matiyak na ang iyong mga karapatan ay protektado.

Kung ikaw ay nangangailangan ng legal na tulong sa kasong may kinalaman sa droga, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa ASG Law. Kami ay handang tumulong sa iyo. Maaari kang magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website sa https://www.ph.asglawpartners.com/contact/.