Ang Moralidad ay Hindi Ibinubukod: Pamantayan ng Asal para sa mga Kawani ng Hukuman

A.M. No. P-12-3080 [FORMERLY OCA I.P.I. NO. 10-3543-P], August 29, 2012

Sa ating lipunan, mataas ang inaasahan sa mga lingkod bayan, lalo na sa mga nagtatrabaho sa sangay ng hudikatura. Ang kasong Judge Armando S. Adlawan v. Estrella P. Capilitan ay nagpapaalala sa atin na ang pagiging marangal ay hindi lamang dapat makita sa trabaho, kundi pati na rin sa pribadong buhay. Ito ay isang kaso administratibo laban sa isang court stenographer na nasuspinde dahil sa pagiging imoral. Nagsimula ang kaso nang ireklamo siya ng kanyang presiding judge matapos umamin na siya ay buntis sa isang lalaking may asawa.

Ang Batas at ang Moralidad sa Serbisyo Publiko

Ang Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees, o mas kilala bilang Republic Act No. 6713, ay nagtatakda ng mga pamantayan ng asal para sa lahat ng empleyado ng gobyerno. Nakasaad dito na ang mga lingkod bayan ay dapat magpakita ng “professionalism, justness, integrity, responsiveness to the public, nationalism and patriotism, commitment to public interest, and simple living.” Kasama sa “integrity” ang pagiging marangal at pagtalima sa moralidad.

Sa konteksto ng hudikatura, mas mataas pa ang inaasahan. Ayon sa Code of Judicial Conduct, ang asal ng mga kawani ng korte ay dapat walang bahid ng katiwalian, hindi lamang sa kanilang tungkulin kundi pati na rin sa labas ng korte bilang pribadong indibidwal. Ang kasong ito ay nagpapakita na ang personal na moralidad ay may direktang epekto sa integridad ng serbisyo publiko.

Ang imoralidad, ayon sa Korte Suprema, ay hindi lamang tungkol sa sekswal na gawain. Ito ay sumasaklaw sa “conduct inconsistent with rectitude, or indicative of corruption, indecency, depravity, and dissoluteness; or is willful, flagrant or shameless conduct showing moral indifference to opinions of respectable members of the community, and an inconsiderate attitude toward good order and public welfare.” Sa madaling salita, anumang kilos na labag sa moralidad, nakakahiya, at nagpapakita ng kawalan ng respeto sa lipunan ay maaaring ituring na imoralidad.

Ang Kwento ng Kaso: Mula Reklamo Hanggang Desisyon

Si Judge Adlawan, ang complainant, ang mismong nagrekomenda kay Estrella Capilitan para maging court stenographer. Noong una, pinuri niya si Capilitan bilang masipag at disente. Ngunit nagulat ang lahat nang umamin si Capilitan na siya ay buntis sa isang lalaking may asawa. Ayon kay Capilitan, nakilala niya ang lalaki na nagpakilalang hiwalay sa asawa. Nang malaman ng lalaki ang kanyang pagbubuntis, naglaho na ito.

Dahil sa pangyayari, naramdaman ni Judge Adlawan na obligasyon niyang ireklamo si Capilitan. Bagama’t naiintindihan niya ang sitwasyon ni Capilitan, naniniwala siya na nilabag nito ang ethical standards ng hudikatura.

Narito ang mga mahahalagang pangyayari sa kaso:

• Reklamo: Nagsumite si Judge Adlawan ng pormal na reklamo sa Office of the Court Administrator (OCA).
• Komento: Inutusan ng OCA si Capilitan na magsumite ng komento. Inamin ni Capilitan ang mga alegasyon at humingi ng awa.
• Imbestigasyon: Inirekomenda ng OCA na ipaubaya ang kaso sa Executive Judge para sa imbestigasyon. Si Executive Judge Elenita M. Arabejo ang naatasang mag-imbestiga.
• Pag-amin: Sa imbestigasyon, muling inamin ni Capilitan ang kanyang pagkakamali.
• Rekomendasyon ng Imbestigador: Natukoy ng Investigating Judge na nagkasala si Capilitan ng imoralidad at inirekomenda ang suspensyon na anim na buwan at isang araw.
• Rekomendasyon ng OCA: Sumang-ayon ang OCA sa rekomendasyon ng Investigating Judge.
• Desisyon ng Korte Suprema: Pinagtibay ng Korte Suprema ang mga findings at rekomendasyon. Pinatawan si Capilitan ng suspensyon na anim na buwan at isang araw na walang sweldo.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na hindi sapat ang paghingi ng tawad. “There is no dichotomy of morality; a court employee is also judged by his private morals.” Ibig sabihin, hindi maaaring ihiwalay ang moralidad sa trabaho at sa pribadong buhay. Ang isang kawani ng korte ay dapat magpakita ng mataas na pamantayan ng moralidad sa lahat ng oras.

Praktikal na Aral: Ano ang Dapat Nating Matutunan?

Ang kasong ito ay nagbibigay ng ilang mahahalagang aral, hindi lamang para sa mga empleyado ng gobyerno, kundi para sa lahat:

• Ang moralidad ay mahalaga sa serbisyo publiko: Hindi sapat na maging mahusay lamang sa trabaho. Dapat ding maging marangal at responsable sa pribadong buhay.
• Walang dichotomy ng moralidad: Ang iyong pribadong buhay ay repleksyon ng iyong pagkatao bilang isang lingkod bayan.
• Mayroong mga consequences ang imoral na gawain: Ang paglabag sa moral standards ay maaaring magresulta sa disciplinary actions, tulad ng suspensyon o dismissal.
• Maging maingat sa ating mga desisyon: Ang bawat desisyon natin ay may kaakibat na responsibilidad at maaaring makaapekto sa ating trabaho at reputasyon.

Mahahalagang Aral:

• Panatilihin ang mataas na pamantayan ng moralidad sa lahat ng oras, sa loob at labas ng trabaho.
• Maging responsable sa iyong mga personal na relasyon at desisyon.
• Alalahanin na ang serbisyo publiko ay isang public trust, at ang integridad ay mahalaga.

Mga Madalas Itanong (FAQs)

Tanong 1: Ano ang ibig sabihin ng