Sa kasong Braga v. Abaya, tinukoy ng Korte Suprema kung kailan dapat maghain ng Environmental Impact Statement (EIS) at kumuha ng Environmental Compliance Certificate (ECC) para sa mga proyekto ng pamahalaan. Nilinaw ng Korte na ang tungkuling ito ay nakasalalay sa pribadong sektor na proponent, hindi sa ahensya ng gobyerno, at magsisimula lamang kapag iginawad na ang kontrata. Ang desisyong ito ay mahalaga dahil nagbibigay ito ng linaw kung sino ang responsable sa pagsunod sa mga batas pangkapaligiran sa mga proyektong Public-Private Partnership (PPP), at kung kailan dapat gawin ang mga hakbang na ito. Ito’y nagbibigay gabay sa mga ahensya ng gobyerno, mga pribadong kumpanya, at publiko hinggil sa pangangalaga ng ating kalikasan sa ilalim ng batas.

Pagpapalawak ng Sasa Wharf: Kailan Dapat Manghimasok ang Korte Suprema?

Ang kasong ito ay nag-ugat sa isang Petition for a Writ of Continuing Mandamus and/or Writ of Kalikasan na inihain laban sa Department of Transportation and Communications (DOTC) at Philippine Ports Authority (PPA) kaugnay ng kanilang proyekto sa Davao Sasa Wharf. Iginiit ng mga petisyuner na isinasagawa ang proyekto nang walang Environmental Compliance Certificate (ECC) o Environmental Impact Statement (EIS) na kinakailangan sa ilalim ng Presidential Decree No. 1586 at P.D. 1151. Dagdag pa nila, hindi umano nagsagawa ng konsultasyon sa lokal na komunidad at hindi rin kumuha ng permiso mula sa sanggunian na kinakailangan sa ilalim ng Local Government Code. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung napapanahon na ba ang petisyon at kung dapat bang pilitin ng Korte ang mga respondent na sumunod sa mga batas pangkapaligiran.

Ang Korte Suprema, sa pag-aanalisa ng mga batas at regulasyon, ay nagbigay-diin sa kahalagahan ng Environmental Impact Assessment (EIA). Ito ay isang proseso ng pagtatasa at pagtataya sa mga posibleng epekto ng isang proyekto sa kalikasan. Binigyang-diin ng Korte na ang layunin nito ay pigilan o pagaanin ang mga potensyal na pinsala sa kapaligiran at protektahan ang kapakanan ng mga apektadong komunidad. Upang magawa ito, kailangan ng mga proponent na ihayag ang lahat ng may-katuturang impormasyon tungkol sa proyekto sa pamamagitan ng EIS. Mahalaga ang EIS upang masiguro ang partisipasyon ng publiko at tanggapin ng komunidad ang proyekto. Sinabi pa ng Korte na:

“Project proponents are responsible for determining and disclosing all relevant information necessary for a methodical assessment of the environmental impacts of their projects.”

Idinagdag pa ng Korte na dapat na nilalaman ng EIS ang isang detalyadong paglalarawan ng proyekto, mga materyales na gagamitin, sistema ng produksyon, pagtatapon ng basura, at iba pang kaugnay na gawain. Dapat din itong maglaman ng Environmental Management Plan (EMP) na nagdedetalye ng mga hakbang na gagawin ng proponent upang mabawasan ang mga panganib sa kalikasan.

Batay sa mga nabanggit, sinabi ng Korte na ang tungkulin na sumunod sa EIS System ay nakasalalay sa proponent ng proyekto. Sa konteksto ng Public-Private Partnership (PPP) projects, tinukoy ng Korte na ang proponent ay ang pribadong sektor na may kontrata para sa proyekto. Samakatuwid, hangga’t hindi pa nakukumpleto ang proseso ng pagbi-bid at hindi pa naibibigay ang kontrata, walang sinuman ang may responsibilidad na magsumite ng EIS at kumuha ng ECC. Kaya naman, ang petisyon para pilitin ang mga respondent na magsumite ng EIS at kumuha ng ECC ay hindi pa napapanahon.

Kaugnay naman ng konsultasyon sa mga lokal na pamahalaan, binigyang-diin ng Korte na kailangan munang makakuha ng pahintulot mula sa sanggunian bago ipatupad ang proyekto. Ito ay ayon sa Local Government Code (LGC). Sinabi ng Korte na ang tungkuling ito ay nakasalalay sa ahensya ng gobyerno o GOCC na nagpapahintulot o sangkot sa pagpaplano at pagpapatupad ng proyekto—hindi sa pribadong sektor. Ngunit ang tungkuling ito ay dapat gawin bago pa man ang IMPLEMENTASYON.

“No project or program shall be implemented by government authorities unless the consultations mentioned in Sections 2 (c) and 26 hereof are complied with, and prior approval of the sanggunian concerned is obtained.”

Dahil ang Sasa Wharf Modernization Project ay wala pa sa yugto ng pagpapatupad at hindi pa nakukumpleto ang bidding process nang ihain ang petisyon, ang paghingi ng pagsunod sa konsultasyon ay wala pa sa panahon. Bukod dito, hindi rin umano nakita ng Korte ang sapat na dahilan para maglabas ng isang writ of Kalikasan, dahil hindi napatunayan ng mga petisyuner ang banta ng pinsala sa kapaligiran na makakaapekto sa buhay, kalusugan, o ari-arian ng mga naninirahan sa dalawa o higit pang mga lungsod o lalawigan. Idinagdag pa ng Korte na ang bidding process mismo ay hindi maaaring magdulot ng anumang pinsala sa kapaligiran.

Sa huli, ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon dahil sa kakulangan nito ng merito at pagiging premature.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung napapanahon na ba ang petisyon para pilitin ang DOTC at PPA na sumunod sa mga batas pangkapaligiran kaugnay ng Sasa Wharf Modernization Project.
Sino ang responsable sa pagkuha ng ECC sa mga PPP projects?	Ang pribadong sektor na proponent, na kung saan ay ang winning bidder, ang may responsibilidad na magsumite ng EIS at kumuha ng ECC.
Kailan dapat magsimula ang proseso ng pagkuha ng ECC?	Dapat magsimula ang proseso kapag naigawad na ang kontrata sa pribadong sektor.
Kailan kailangang kumonsulta sa mga lokal na pamahalaan?	Bago ipatupad ang proyekto, kailangan munang kumonsulta sa mga lokal na pamahalaan at kumuha ng permiso mula sa sanggunian.
Ano ang writ of Kalikasan?	Ito ay isang remedyo para sa mga taong nilalabag ang karapatan sa isang balanseng at malusog na ekolohiya, kung saan ang pinsala sa kapaligiran ay nakaaapekto sa dalawa o higit pang mga lungsod o lalawigan.
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon?	Dahil ang proyekto ay wala pa sa yugto ng implementasyon, at hindi pa naigagawad ang kontrata. Hindi pa napapanahon para pilitin ang mga respondent na sumunod sa mga batas pangkapaligiran.
Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga PPP projects?	Nagbibigay ito ng linaw kung sino ang may responsibilidad sa pagsunod sa mga batas pangkapaligiran at kung kailan dapat gawin ang mga hakbang na ito, na nagpapabuti sa transparency at accountability sa mga proyekto.
Ano ang Environmental Impact Assessment (EIA)?	Ang Environmental Impact Assessment (EIA) ay isang proseso ng pagtatasa at pagtataya sa mga posibleng epekto ng isang proyekto sa kalikasan. Ito ay naglalayong protektahan ang kapaligiran at ang kapakanan ng mga apektadong komunidad.

Ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagbibigay ng malinaw na gabay sa mga ahensya ng gobyerno, pribadong kumpanya, at publiko tungkol sa kanilang mga responsibilidad sa ilalim ng EIS System at Local Government Code. Mahalaga itong sundin upang masiguro ang pangangalaga ng ating kalikasan sa gitna ng mga proyekto ng pag-unlad.

Para sa mga katanungan ukol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: PILAR CAÑEDA BRAGA, G.R. No. 223076, September 13, 2016