Ang kasong ito ay tungkol sa pananagutan ng mga opisyal ng Social Security System (SSS) sa pagbabayad ng mga benepisyo at allowance na hindi dumaan sa pag-apruba ng Department of Budget and Management (DBM) o ng Presidente. Ipinasiya ng Korte Suprema na kahit may awtoridad ang SSS na magtakda ng kompensasyon, kailangan pa rin nila ang pag-apruba ng Presidente sa mga dagdag na benepisyo. Gayunpaman, dahil sa mga sirkumstansya ng kaso, pinawalang-sala ang mga opisyal ng SSS sa pananagutan na isauli ang mga nasabing halaga dahil sa kanilang good faith.

SSS vs COA: Sino ang Mananagot sa mga Disallowance?

Ang Social Security System (SSS) ay isang Government Owned and Controlled Corporation (GOCC) na may tungkuling magbigay ng seguridad sa mga manggagawang Pilipino. Ngunit, tulad ng ibang ahensya ng gobyerno, sakop din ito ng mga regulasyon at batas na nagtatakda ng limitasyon sa paggastos at pagbibigay ng mga benepisyo. Sa kasong ito, kinuwestiyon ng Commission on Audit (COA) ang pagbabayad ng SSS ng mga allowance at benepisyo sa kanilang mga empleyado na lumampas sa aprubadong Corporate Operating Budget (COB) para sa taong 2010.

Ayon sa COA, ang mga pagbabayad na ito ay hindi naaayon sa mga panuntunan dahil hindi ito dumaan sa pag-apruba ng Department of Budget and Management (DBM). Iginiit naman ng SSS na sila ay may awtoridad na magtakda ng kompensasyon para sa kanilang mga empleyado, batay sa kanilang charter. Ayon sa SSS, hindi na kailangan ang dagdag na pag-apruba mula sa ibang ahensya. Ang pangunahing argumento ng SSS ay ang kanilang pagiging exempted sa Salary Standardization Law (SSL).

Pinanindigan ng Korte Suprema na kahit na may awtoridad ang SSS na magtakda ng kompensasyon, hindi ito nangangahulugan na malaya silang magbigay ng kahit anong benepisyo na gusto nila. Binigyang-diin ng Korte na ang lahat ng ahensya ng gobyerno, kabilang ang GOCCs tulad ng SSS, ay nasa ilalim ng kontrol at superbisyon ng Presidente. Sa madaling salita, hindi sapat na may sariling charter ang isang ahensya para hindi sumunod sa mga regulasyon ng gobyerno.

Dagdag pa ng Korte, kailangan pa rin nilang kumuha ng pag-apruba mula sa Presidente, sa pamamagitan ng DBM, bago magbigay ng mga dagdag na benepisyo at allowance sa kanilang mga empleyado. Ito ay upang matiyak na ang paggastos ng SSS ay naaayon sa batas at hindi lalampas sa budget na aprubado ng gobyerno. Ito ang paglilinaw sa naging desisyon ng Korte sa kasong ito.

Ang desisyon ng Korte Suprema ay hindi lamang basta tungkol sa SSS. Ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng superbisyon at kontrol ng Presidente sa lahat ng ahensya ng gobyerno. Ipinapakita rin nito na walang ahensya, gaano man kalaki o kalakas, ang exempted sa pagsunod sa batas. Ngunit, sa kasong ito, kinilala ng Korte ang good faith ng mga opisyal ng SSS. Sa gayon, sila ay pinalaya sa pananagutan na isauli ang mga halaga.

Sa pagpapasya kung sino ang mananagot sa mga disallowed amounts, sinuri ng Korte Suprema ang mga sirkumstansya na nakapalibot sa kaso. Kabilang dito ang kawalan ng malinaw na ruling tungkol sa exemption ng SSS sa SSL at ang post facto approval ng DBM sa COB ng SSS. Isa rin itong konsiderasyon kung ang mga opisyal ay nagpakita ng good faith at regularidad sa pagtupad ng kanilang tungkulin.

Narito ang sipi mula sa desisyon ng Korte sa kasong Madera v. Commission on Audit, na naglilinaw sa pananagutan ng mga approving at certifying officers:

As mentioned, the civil liability under Sections 38 and 39 of the Administrative Code of 1987, including the treatment of their liability as solidary under Section 43, arises only upon a showing that the approving or certifying officers performed their official duties with bad faith, malice or gross negligence.

Dahil dito, kinilala ng Korte na ang mga opisyal ng SSS ay hindi nagpakita ng bad faith sa pagbabayad ng mga benepisyo. Sa gayon, hindi sila dapat personal na managot sa pagsasauli ng mga nasabing halaga. Gayunpaman, binigyang-diin ng Korte na ang desisyon na ito ay hindi nangangahulugan na malaya nang magbigay ng mga benepisyo ang SSS nang walang pag-apruba ng Presidente.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung ang SSS ba ay kailangan ng pag-apruba ng Presidente bago magbigay ng mga allowance at benepisyo sa mga empleyado.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema?	Kailangan ng SSS ang pag-apruba ng Presidente, ngunit ang mga opisyal ay hindi kailangang isauli ang pera dahil sa good faith.
Ano ang ibig sabihin ng “good faith” sa kasong ito?	Nangangahulugan itong ang mga opisyal ay naniniwala na sila ay may awtoridad na magbayad ng mga benepisyo, at walang malinaw na ruling na nagbabawal dito.
Bakit hindi pinanagot ng Korte ang mga opisyal ng SSS?	Dahil sa kanilang good faith at kawalan ng malinaw na panuntunan na nagbabawal sa kanilang ginawa.
Ano ang kahalagahan ng kasong ito para sa ibang GOCCs?	Nagpapakita ito na ang lahat ng GOCCs ay nasa ilalim ng kontrol ng Presidente at dapat sumunod sa mga panuntunan sa paggastos.
Ano ang dapat gawin ng SSS sa hinaharap?	Kailangan nilang kumuha ng pag-apruba ng Presidente bago magbigay ng mga dagdag na benepisyo.
Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga empleyado ng SSS?	Hindi nila kailangang isauli ang mga natanggap na benepisyo, ngunit maaaring magbago ang proseso ng pagbibigay ng benepisyo sa hinaharap.
Ano ang basehan ng COA sa pagkuwestyon sa mga pagbabayad ng SSS?	Lumampas ang SSS sa aprubadong budget at hindi sumunod sa mga panuntunan sa pag-apruba ng mga benepisyo.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga panuntunan ng gobyerno, ngunit kinikilala rin ang good faith ng mga opisyal na gumagawa ng desisyon. Mahalaga para sa lahat ng ahensya ng gobyerno na maging maingat sa kanilang paggastos at sumunod sa mga tamang proseso upang maiwasan ang mga disallowance.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: SOCIAL SECURITY SYSTEM VS. COMMISSION ON AUDIT, G.R. No. 243278, November 03, 2020