Sa kasong ito, ipinaliwanag ng Korte Suprema na ang hindi pagbabayad ng sahod at pagpapabaya sa isang empleyado matapos ang suspensyon ay maaaring ituring na konstruktibong pagpapaalis. Ibig sabihin, kahit hindi pormal na sinibak ang empleyado, ang mga aksyon ng employer ay nagtulak sa kanya upang umalis sa trabaho. Ang desisyong ito ay nagbibigay-linaw sa mga karapatan ng mga empleyado pagdating sa suspensyon at sahod, at nagtatakda ng pananagutan sa mga employer na hindi sumusunod sa batas.

Suspensyon na Nauwi sa Pagpapaalis: Dapat Bang Panagutan ang Employer?

Ang kaso ay nagsimula sa sumbong ni Maria Minellie Dela Cruz laban sa Every Nation Language Institute (ENLI) dahil sa umano’y hindi pagbabayad ng tamang sahod at ilegal na suspensyon. Si Dela Cruz ay nagtatrabaho bilang Branch Administrator sa ENLI Calamba. Ayon sa kanya, hindi siya binayaran ng tamang sahod para sa buwan ng Hunyo 2012. Dahil dito, nagsampa siya ng reklamo sa barangay, na nagresulta sa pagkakagalit ni Ralph Martin Ligon, ang Presidente ng ENLI. Kalaunan, sinuspinde si Dela Cruz dahil sa iba’t ibang mga paratang ng paglabag sa patakaran ng kumpanya.

Ang Korte Suprema ay kinailangan pagdesisyunan kung ang suspensyon ni Dela Cruz ay maituturing na konstruktibong pagpapaalis, at kung may pananagutan ba ang ENLI sa kanya. Ang **konstruktibong pagpapaalis** ay nangyayari kapag ang mga kondisyon ng pagtatrabaho ay nagiging hindi makatwiran o hindi kanais-nais, na nagtutulak sa empleyado na kusang loob na magbitiw. Sa madaling salita, ito ay isang pagpapaalis na hindi direkta, ngunit dahil sa mga aksyon ng employer.

Ayon sa Labor Code, ang isang empleyado ay maaaring isuspinde lamang kung ang kanyang patuloy na pagtatrabaho ay nagdudulot ng malubhang panganib sa buhay o ari-arian ng employer o ng kanyang mga kasamahan. Ang suspensyon ay hindi dapat lumampas sa 30 araw. Kapag lumampas na sa 30 araw at hindi pa rin naibabalik sa trabaho ang empleyado, ito ay maituturing na konstruktibong pagpapaalis. Sinasabi sa Section 9 ng Omnibus Rules Implementing the Labor Code:

Section 9. Period of suspension. No preventive suspension shall last longer than thirty (30) days. The employer shall thereafter reinstate the worker in his former or in a substantially equivalent position or the employer may extend the period of suspension provided that during the period of extension, he pays the wages and other benefits due to the worker.

Sa kaso ni Dela Cruz, napag-alaman ng Korte Suprema na hindi siya naibalik sa trabaho matapos ang 30 araw na suspensyon. Hindi rin siya nakatanggap ng anumang abiso mula sa ENLI na nagpapaliwanag ng resulta ng imbestigasyon. Dahil dito, ang suspensyon niya ay nauwi sa konstruktibong pagpapaalis. Napagdesisyunan din ng korte na ang pagtatanggol ng ENLI na nagpabaya si Dela Cruz sa kanyang trabaho ay hindi katanggap-tanggap, dahil hindi nila ito binanggit sa kanilang unang mga argumento.

Kinuwestiyon din ng Korte Suprema ang ginawa ng ENLI sa kanilang mga paghahabol sa pagka-antala ng apela ni Dela Cruz, na kinukuwestyon na sa mga kasunod na papeles lamang inilabas ang tunay na isyu hinggil sa pagiging legal ng pagtanggal kay Dela Cruz. Ito ay ayon sa St. Martin Funeral Home v. NLRC na kung saan ang paglilitis sa NLRC ay dumadaan sa pagsusuri ng CA. Ngunit hindi nasusuri sa certiorari ang lahat ng paglilitis, lalo na sa mga isyu ng batas at katotohanan. Kung kaya ay nararapat lamang umanong suriin ng hukuman kung umabuso ba ang NLRC sa kanilang diskresyon.

Sa pangkalahatan, bagama’t ang trabahador ay pwedeng ilagay sa preventive suspension sa kadahilanang siya ay nagdudulot ng panganib sa employer o mga kasamahan niya, ito ay limitado lamang. Kaya naman ang ENLI ay dapat nagbigay ng dahilan kung bakit sinuspinde si Dela Cruz at hindi dapat hinayaan ang nakatakdang 30 araw. Kaya naman sa kasong ito, nasuri ng hukuman ang kalagayan ni Dela Cruz sa layong masolusyonan ang problema at masigurong maprotektahan ang kanyang mga karapatan.

Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapahiwatig na mahalaga ang pagsunod sa tamang proseso sa pagdisiplina sa mga empleyado. Hindi maaaring basta na lamang suspindihin ang isang empleyado nang walang sapat na dahilan at hindi ito bigyan ng pagkakataong magpaliwanag. Mahalaga rin na sundin ang tamang panahon ng suspensyon at agad na ibalik ang empleyado sa trabaho kapag natapos na ang suspensyon.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung ang suspensyon ni Dela Cruz ay maituturing na konstruktibong pagpapaalis, at kung may pananagutan ba ang ENLI sa kanya. Ang konstruktibong pagpapaalis ay nangyayari kapag ang mga kondisyon ng pagtatrabaho ay nagiging hindi makatwiran o hindi kanais-nais, na nagtutulak sa empleyado na kusang loob na magbitiw.
Ano ang konstruktibong pagpapaalis?	Ang konstruktibong pagpapaalis ay isang sitwasyon kung saan ang mga aksyon ng employer, tulad ng hindi pagbabayad ng sahod o paglikha ng hindi kanais-nais na kapaligiran sa trabaho, ay nagtutulak sa isang empleyado na magbitiw sa trabaho, kahit na hindi siya pormal na tinanggal.
Hanggang kailan lamang maaaring magsuspinde ng empleyado?	Ayon sa Labor Code, ang isang empleyado ay maaaring isuspinde lamang hanggang 30 araw. Pagkatapos ng 30 araw, dapat na ibalik ang empleyado sa kanyang dating posisyon o sa isang katumbas na posisyon.
Ano ang dapat gawin ng employer kapag natapos na ang suspensyon ng empleyado?	Kapag natapos na ang suspensyon ng empleyado, dapat siyang agad na ibalik sa kanyang dating posisyon o sa isang katumbas na posisyon. Dapat ding ipaalam sa empleyado ang resulta ng imbestigasyon.
Ano ang karapatan ng isang empleyado na sinuspinde?	Ang isang empleyado na sinuspinde ay may karapatang malaman ang dahilan ng kanyang suspensyon at magkaroon ng pagkakataong magpaliwanag. May karapatan din siyang ibalik sa kanyang trabaho kapag natapos na ang suspensyon.
Ano ang dapat gawin ng empleyado kapag hindi siya binabayaran ng kanyang sahod?	Ang empleyado na hindi binabayaran ng kanyang sahod ay maaaring magsampa ng reklamo sa Department of Labor and Employment (DOLE). Maaari rin siyang humingi ng tulong legal sa isang abogado.
Maaari bang magdemanda ang empleyado kapag siya ay konstruktibong pinaalis?	Oo, maaaring magdemanda ang empleyado kapag siya ay konstruktibong pinaalis. Maaari siyang humingi ng danyos mula sa kanyang employer.
Ano ang ibig sabihin ng abandonment sa trabaho?	Ang abandonment ay nangyayari kapag kusang loob na hindi pumasok sa trabaho ang isang empleyado nang walang sapat na dahilan, at nagpapakita ng intensyon na hindi na bumalik sa trabaho. Ang employer dapat magkaroon ng kaukulang ebidensya ukol dito.

Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa batas pagdating sa pagpapatakbo ng negosyo at pagtrato sa mga empleyado. Ang mga employer ay dapat maging maingat sa kanilang mga aksyon upang maiwasan ang mga legal na problema at siguraduhin na ang kanilang mga empleyado ay nabibigyan ng tamang proteksyon ayon sa batas.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: EVERY NATION LANGUAGE INSTITUTE (ENLI) AND RALPH MARTIN LIGON v. MARIA MINELLIE DELA CRUZ, G.R. No. 225100, February 19, 2020