Sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong Saunar v. Ermita, ipinagtanggol nito ang karapatan ng isang empleyado na hindi basta-basta alisin sa tungkulin nang hindi nabibigyan ng sapat na pagkakataong ipagtanggol ang sarili. Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng due process sa mga kasong administratibo at kung paano dapat tratuhin ang mga empleyado ng gobyerno nang may paggalang at pag-unawa. Sa madaling salita, ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa lahat ng ahensya ng gobyerno na sundin ang tamang proseso bago magpataw ng anumang parusa sa kanilang mga empleyado.

NBI Agent, Natanggal Dahil sa Testigo Laban kay Estrada?

Si Carlos R. Saunar, dating Regional Director ng NBI, ay natanggal sa serbisyo dahil umano sa gross neglect of duty, matapos hindi makapag-report sa trabaho nang ilang buwan. Ang kaso ay nagsimula nang mag-utos si NBI Director Reynaldo Wycoco na imbestigahan si Saunar dahil sa hindi nito pagpasok. Ngunit ayon kay Saunar, hindi siya nakapag-report dahil wala naman siyang natatanggap na direktang utos o atas mula sa kanyang superior. Dito lumabas ang tanong: Sapat ba ang dahilan ng hindi pag-report upang tanggalin sa tungkulin ang isang empleyado?

Ang Korte Suprema ay nagpaliwanag na ang due process ay hindi lamang isang pormalidad, kundi isang mahalagang karapatan. Ito ay nangangahulugan na bago tanggalin sa tungkulin ang isang empleyado, dapat siyang bigyan ng pagkakataong malaman ang mga paratang laban sa kanya, marinig ang kanyang panig, at magharap ng ebidensya. Sa kaso ni Saunar, hindi ito nasunod nang hindi siya pinayagang dumalo sa lahat ng pagdinig kung saan tinalakay ang kanyang kaso.

Pinunto ng Korte na bagamat hindi kasing-higpit ang mga patakaran sa administrative proceedings kumpara sa mga korte, hindi ito nangangahulugan na maaaring balewalain ang karapatan ng isang tao na marinig. Sa katunayan, ang pagbibigay ng pagkakataon sa isang empleyado na ipagtanggol ang kanyang sarili ay nagpapakita ng paggalang sa kanyang karapatan at dignidad bilang isang indibidwal.

Gross Neglect of Duty ayon sa Korte ay kapabayaan na may malinaw na kakulangan sa pangangalaga; sa pamamagitan ng pagkilos o pagliban sa pagkilos sa isang sitwasyon kung saan may tungkuling kumilos, hindi nang hindi sinasadya, kundi kusa at sadyang; o sa pamamagitan ng pagkilos nang may malay na walang pakialam sa mga kahihinatnan hinggil sa ibang mga taong maaaring maapektuhan. Sa madaling sabi, kailangan ang intensyon o kusang loob para mapatunayang nagkasala sa gross neglect of duty.

Napag-alaman ng Korte na walang intensyon si Saunar na pabayaan ang kanyang tungkulin bilang isang NBI official. Patunay dito ang kanyang patuloy na pagsunod sa mga espesyal na utos na dumalo sa mga pagdinig sa korte. Dahil dito, ibinasura ng Korte ang paratang ng gross neglect of duty laban kay Saunar.

Ipinag-utos ng Korte Suprema na dapat bayaran si Saunar ng kanyang full back wages mula nang siya ay tanggalin sa tungkulin hanggang sa kanyang pagreretiro, pati na rin ang mga retirement benefits na dapat sana niyang natanggap kung hindi siya tinanggal sa serbisyo. Ang desisyon na ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagprotekta sa karapatan ng mga empleyado ng gobyerno at pagtiyak na hindi sila inaabuso o pinaparusahan nang walang sapat na batayan.

Sa huli, ang kasong Saunar ay isang paalala na ang pagiging tapat sa tungkulin ay hindi lamang tungkol sa pagsunod sa mga patakaran, kundi pati na rin sa pagpapakita ng integridad, dedikasyon, at paggalang sa mga karapatan ng bawat isa. Narito ang isang buod sa pamamagitan ng isang talahanayan:

Isyu	Posisyon ni Saunar	Posisyon ng Gobyerno
Pagkawala ng trabaho	Hindi nakapag-report dahil walang atas; hindi dapat tanggalin	Nagpabaya sa tungkulin; dapat tanggalin
Due Process	Hindi nabigyan ng sapat na pagkakataong ipagtanggol ang sarili	Binigyan ng pagkakataong magpaliwanag
Resulta	Pinawalang-sala; nakatanggap ng back wages at retirement benefits	Natalo sa kaso

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung tama ba ang pagkatanggal kay Saunar sa serbisyo dahil sa gross neglect of duty, at kung nabigyan ba siya ng sapat na due process.
Ano ang gross neglect of duty?	Ito ay kapabayaan sa tungkulin na may malinaw na kakulangan sa pangangalaga at may kusang loob. Kailangang mapatunayan na may intensyon ang empleyado na pabayaan ang kanyang trabaho.
Ano ang due process sa administrative proceedings?	Ito ay ang karapatan ng isang empleyado na malaman ang mga paratang laban sa kanya, marinig ang kanyang panig, at magharap ng ebidensya bago siya tanggalin sa tungkulin.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema?	Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Saunar at iniutos na bayaran siya ng kanyang full back wages at retirement benefits.
Bakit nanalo si Saunar sa kaso?	Dahil hindi napatunayang may intensyon siyang pabayaan ang kanyang tungkulin, at hindi siya nabigyan ng sapat na pagkakataong ipagtanggol ang kanyang sarili.
Ano ang implikasyon ng desisyon na ito sa ibang empleyado ng gobyerno?	Ang desisyon na ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng due process at pagprotekta sa karapatan ng mga empleyado ng gobyerno.
Ano ang ibig sabihin ng full back wages?	Ito ay ang buong sahod na dapat sana ay natanggap ni Saunar mula nang siya ay tanggalin sa tungkulin hanggang sa kanyang pagreretiro.
May kinalaman ba ang pagiging testigo ni Saunar laban kay Estrada sa kanyang pagkatanggal?	Bagamat hindi direktang sinabi, posible itong nakaimpluwensya dahil siya ay natanggal matapos siyang magtestigo.

Ang desisyon sa kasong Saunar ay nagpapakita ng balanse sa pagitan ng pagpapanatili ng disiplina sa serbisyo publiko at pagprotekta sa karapatan ng mga empleyado. Mahalagang tandaan na ang pagtanggal sa tungkulin ay hindi dapat ginagawa nang basta-basta, at dapat laging sundin ang tamang proseso.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng desisyon na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Saunar v. Ermita, G.R. No. 186502, December 13, 2017