Sa kasong ito, pinagtibay ng Korte Suprema na ang pagtanggi sa utos ng nakatataas, lalo na kung ito’y may basehan at hindi dahil sa kawalan ng paggalang, ay maituturing na pagsuway. Ito ay may malaking epekto sa mga empleyado ng gobyerno dahil nagbibigay linaw ito sa hangganan ng kanilang obligasyon na sumunod sa mga utos, lalo na kung mayroong mga legal na usapin na nakapalibot dito. Ang desisyon na ito ay nagpapaalala sa mga empleyado na ang pagsunod ay hindi dapat bulag, at may karapatan silang magkaroon ng sariling pananaw, lalo na kung may pagdududa sa legalidad ng utos.

Pag-aagawan sa Pwesto: Kailan ang Pagsunod ay Hindi Maituturing na Pagsuway?

Ang kaso ay nag-ugat sa isang sigalot tungkol sa kung sino ang nararapat na maging Officer-in-Charge (OIC) ng Ilocos Training and Regional Medical Center (ITRMC). Dahil dito, nagkaroon ng magkasalungat na utos mula sa iba’t ibang opisyal. Ang mga respondente, sina Gloria Aquintey, Eduardo Mendoza, at Agnes Villanueva, ay naharap sa sitwasyon kung saan kinailangan nilang pumili kung kanino sila susunod.

Bago pa man ang kasong ito, nagkaroon na ng iringan sa pagitan nina Dr. Eduardo Janairo at Dr. Gilbert De Leon kung sino ang dapat na OIC ng ITRMC. Nagpalabas ng Temporary Restraining Order (TRO) ang Regional Trial Court (RTC) pabor kay Dr. De Leon, ngunit binaliktad ito ng Court of Appeals (CA) na nag-utos na panatilihin ang status quo, na ang ibig sabihin ay si Dr. Janairo ang dapat umupo bilang OIC. Sa kabila nito, nagpatuloy pa rin si Dr. De Leon sa pagganap ng kanyang tungkulin bilang OIC.

Dahil sa mga magkasalungat na utos na ito, nag-isyu si Dr. Janairo ng ilang Office Order at Memorandum sa mga respondente. Kabilang dito ang pag-uutos sa kanila na magsagawa ng inventory ng mga kagamitan at iba pang ari-arian ng ospital, at itigil ang pagganap ng kanilang mga tungkulin sa kani-kanilang posisyon. Gayunpaman, hindi sumunod ang mga respondente sa mga utos na ito, na nagresulta sa pagsasampa ng kasong administratibo laban sa kanila.

Sa unang desisyon, napatunayang nagkasala ang mga respondente ng gross insubordination, grave misconduct, gross neglect of duty, at conduct prejudicial to the best interest of the service. Dahil dito, sila ay sinentensyahan ng dismissal mula sa serbisyo. Ngunit sa pag-apela sa Civil Service Commission (CSC), binago ang hatol at napatunayang nagkasala lamang sila ng gross insubordination, at binabaan ang parusa sa siyam na buwang suspensyon.

Hindi nasiyahan ang mga respondente sa desisyon ng CSC, kaya’t umapela sila sa CA. Ibinasura ng CA ang desisyon ng CSC, na sinasabing ang pagtanggi ng mga respondente na sumunod sa mga utos ni Dr. Janairo ay batay sa kanilang paniniwala na si Dr. De Leon ang nararapat na OIC. Dahil dito, sinabi ng CA na ang kanilang pagkakamali sa interpretasyon ng batas ay dapat na magpawalang-sala sa kanila mula sa administrative liability.

Ngunit sa huli, binaliktad ng Korte Suprema ang desisyon ng CA. Ayon sa Korte Suprema, malinaw na ipinapakita ng resolusyon ng CA na ang status quo ay ang pag-upo ni Dr. Janairo bilang OIC. Dagdag pa rito, nag-isyu rin ng Department Order si Secretary Dayrit na nagpapatibay sa pagkakatalaga kay Dr. Janairo. Samakatuwid, walang dahilan ang mga respondente na hindi sumunod sa mga utos ni Dr. Janairo.

Ang insubordination ay tumutukoy sa pagtanggi na sumunod sa mga utos ng nakatataas. Ito ay isang sinasadya at kusang-loob na paglabag sa mga legal at makatwirang utos ng employer. Dahil sa mga katibayan, napatunayang nagkasala ang mga respondente ng gross insubordination dahil sa kanilang patuloy na pagtanggi na sumunod kay Dr. Janairo.

“RESOLVED FINALLY, to direct both parties to maintain status quo or the last, actual, peaceable non-contested status which preceded the original controversy in the court a quo, which is the assumption by petitioner Dr. Eduardo Janairo.”

Sa administrative proceedings, kailangan lamang ng substantial evidence upang mapatunayan ang pagkakasala. Hindi kailangan ang malinaw at hindi mapag-aalinlanganan na ebidensya. Sa kasong ito, sapat ang mga katibayan upang mapatunayang nagkasala ang mga respondente ng gross insubordination. Dahil dito, ibinalik ng Korte Suprema ang parusang suspensyon na siyam na buwan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung ang pagtanggi na sumunod sa utos ng nakatataas, dahil sa pagkalito sa legalidad ng utos, ay maituturing na gross insubordination.
Sino ang mga partido sa kaso?	Ang Department of Health (DOH) bilang petitioner, at sina Gloria Aquintey, Eduardo Mendoza, at Agnes Villanueva bilang mga respondente.
Ano ang parusa sa gross insubordination?	Ayon sa Uniform Rules on Administrative Cases in the Civil Service, ang gross insubordination ay punishable ng suspensyon mula anim na buwan at isang araw hanggang isang taon.
Ano ang substantial evidence?	Ito ay ang uri ng ebidensya na sapat upang makumbinsi ang isang makatwirang pag-iisip na totoo ang isang pangyayari.
Ano ang status quo sa kasong ito?	Ayon sa Court of Appeals, ang status quo ay ang pag-upo ni Dr. Eduardo Janairo bilang Officer-in-Charge (OIC) ng ITRMC.
Ano ang basehan ng DOH sa pagsasampa ng kaso?	Ang pagtanggi ng mga respondente na sumunod sa mga utos ni Dr. Janairo, na siyang itinatalagang OIC ng ITRMC ng DOH.
Bakit binawi ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals?	Dahil nakita ng Korte Suprema na malinaw ang utos ng Court of Appeals na si Dr. Janairo ang dapat kilalanin bilang OIC, at mayroon ding Department Order na nagpapatibay dito.
May karapatan bang tumanggi ang empleyado sa utos ng nakatataas?	Ang empleyado ay dapat sumunod sa legal at makatwirang utos ng nakatataas. Ngunit may mga pagkakataon na ang pagdududa sa legalidad ng utos ay maaaring maging basehan upang hindi agad sumunod, hangga’t hindi ito nalilinawan.

Ang kasong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagsunod sa mga legal at makatwirang utos ng mga nakatataas, lalo na sa mga empleyado ng gobyerno. Gayunpaman, mahalaga rin na suriin ang legalidad ng mga utos upang maiwasan ang paggawa ng mga pagkakamali. Para sa mga katanungan tungkol sa paglalapat ng ruling na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: DEPARTMENT OF HEALTH VS. GLORIA B. AQUINTEY, G.R. No. 204766, March 06, 2017