Pinagtibay ng Korte Suprema na tungkulin ng employer na patunayan ang pagbabayad ng tamang minimum wage, holiday pay, at 13th month pay sa kanilang mga empleyado. Hindi sapat ang basta pagtanggi sa alegasyon ng empleyado base lamang sa isang affidavit kung saan sinasabi ng empleyado na tumatanggap siya ng higit sa minimum wage. Sa desisyong ito, binigyang-diin na ang employer ang dapat magpakita ng mga konkretong ebidensya na nagpapatunay na nabayaran nang tama ang mga benepisyo ng empleyado.

Manggagawa ba’y May Karapatan sa Minimum Wage? Kuwento ng Isang Roomboy Laban sa Kanyang Employer

Ang kasong ito ay nagsimula sa isang reklamo na inihain ni Edilberto P. Etom, Jr. laban sa Aroma Lodging House dahil sa illegal dismissal at money claims. Ayon kay Etom, siya ay nagtrabaho bilang roomboy sa Aroma Lodging House mula 1997, at hindi umano siya nabayaran ng tamang sahod, holiday pay, at 13th month pay. Depensa naman ng Aroma Lodging House, binayaran nila si Etom ng higit sa minimum wage at nagbigay pa sila ng iba pang benepisyo. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung napatunayan ba ng Aroma Lodging House na nabayaran nila nang tama ang kanilang empleyado.

Pinanigan ng Labor Arbiter (LA) si Etom at iniutos sa Aroma Lodging House na magbayad ng unpaid wages, holiday pay, at 13th month pay. Umapela ang Aroma Lodging House sa National Labor Relations Commission (NLRC), ngunit pinagtibay ng NLRC ang desisyon ng LA. Naghain ng Petition for Certiorari ang Aroma Lodging House sa Court of Appeals (CA), at binawi ng CA ang desisyon ng NLRC. Kaya naman, umakyat ang kaso sa Korte Suprema.

Sa pagdinig ng kaso, kinilala ng Korte Suprema na ang pag-apela sa loob ng itinakdang panahon ay mandatory at jurisdictional. Ngunit binigyang-diin din ng Korte na ang NLRC ay hindi mahigpit na nakatali sa mga technical rules of procedure, at pinapayagan silang mag-apply ng kanilang mga panuntunan nang may pagluluwag, lalo na sa mga kaso ng paggawa. Tinukoy ng Korte ang paliwanag ng Aroma Lodging House hinggil sa pagkahuli ng paghain ng kanilang Motion for Reconsideration sa NLRC, kung saan sinabi nilang nagkaroon ng aberya sa docket machine. Kaya naman, tinanggap ng Korte Suprema na napapanahon ang paghain ng Motion for Reconsideration ng Aroma Lodging House.

Sinabi rin ni Etom na hindi niya nakuwestyon ang affidavit kung saan sinabi niya na binayaran siya ng higit sa minimum wage dahil hindi siya binigyan ng pagkakataon na maghain ng memorandum. Hindi rin ito pinanigan ng Korte. Ayon sa Korte Suprema, nakadepende sa pagpapasya ng korte kung hihingi sila ng karagdagang pleadings. Sa ilalim ng Section 6, Rule 65 ng Rules of Court, maaaring hingin ng korte ang komento ng respondent, ngunit nakadepende sa kanilang pagpapasya kung hihingi pa sila ng reply o memoranda.

Ayon sa Korte Suprema, limitado ang kapangyarihan nito na mag-review ng desisyon ng CA sa mga kaso ng paggawa. Sa isang petition for review sa ilalim ng Rule 45 ng Rules of Court, ang dapat pagdesisyunan ng Korte ay kung tamang natukoy ng CA ang pag-abuso ng NLRC sa kanyang diskresyon, at hindi kung tama ang desisyon ng NLRC sa merits ng kaso. Ngunit kinakailangan pa ring tiyakin na ang mga konklusyon ng mga labor tribunals ay suportado ng substantial evidence.

Isa sa mga pangunahing prinsipyo sa mga kaso ng paggawa ay ang pagpapatunay ng pagbabayad. Sa sandaling naisampa ng empleyado ang kanyang posisyon na hindi siya nabayaran ng mga benepisyo, tungkulin na ng employer na patunayan na nabayaran niya ang mga claim ng empleyado. Sa madaling salita, ang employer ang may burden of proof na patunayan ang pagbabayad, at hindi ang empleyado na patunayan na hindi siya nabayaran.

Bagaman ang isang notarized na dokumento ay may presumption of regularity, hindi ito absolute at maaaring mapawalang-bisa sa pamamagitan ng malinaw at nakakakumbinsing ebidensya. Ang pagiging notarized ng isang dokumento ay hindi garantiya ng validity ng mga nilalaman nito. Sa kasong ito, si Etom ay isang manggagawa na maaaring hindi lubos na nauunawaan ang kanyang mga pahayag sa affidavit. Dagdag pa rito, hindi tinukoy ni Etom at ng kanyang katrabaho ang tiyak na halaga ng tinutukoy nilang sahod na higit sa minimum wage.

Pahayag sa Affidavit	Pagpapaliwanag
“Na kami ay namamasukan bilang mga ‘roomboy’ sa naturang Aroma Lodge magmula pa noong taong 2000 at bilang mga regular na mga empleyado nito, kami ay nakakatangap ng pasueldo na lagpas sa ‘minimum wage’ na takda ng batas, bukod pa sa libreng tirahan (stay-in), pagkain, [paggamit] ng ilaw at tubig, at mga ‘tips’ at komisyon sa mga parokyano ng Aroma Lodge.”	Hindi tinukoy ang eksaktong halaga ng sahod; pangkalahatang pahayag lamang na lagpas sa minimum wage.

Ayon sa LA, hindi nagpakita ang Aroma Lodging House ng substantial evidence na nagpapatunay na nabayaran nila ang tamang minimum wage, 13th month pay, at holiday pay kay Etom. Ang pag-asa lamang ng Aroma Lodging House sa affidavit ay hindi sapat upang mapatunayan na nabayaran nila ang kanilang obligasyon sa ilalim ng batas.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ng employer na nabayaran niya ang tamang minimum wage, holiday pay, at 13th month pay sa kanyang empleyado. Ang Korte Suprema ay nagbigay diin na responsibilidad ito ng employer.
Sino ang nagdemanda sa kasong ito?	Si Edilberto P. Etom, Jr., isang dating roomboy, ang nagdemanda laban sa Aroma Lodging House. Inakusahan niya ang lodging house na hindi siya nabayaran ng tamang sahod at mga benepisyo.
Ano ang desisyon ng Labor Arbiter?	Pinanigan ng Labor Arbiter si Etom at iniutos sa Aroma Lodging House na magbayad ng unpaid wages, holiday pay, at 13th month pay. Ito ang unang antas ng paglilitis kung saan napatunayang may paglabag.
Ano ang desisyon ng Court of Appeals?	Binaliktad ng Court of Appeals ang desisyon ng NLRC at pinaboran ang Aroma Lodging House. Ito ang dahilan kung bakit umakyat ang kaso sa Korte Suprema.
Anong ebidensya ang ginamit ng Aroma Lodging House?	Pangunahing umasa ang Aroma Lodging House sa isang affidavit kung saan sinabi ni Etom na tumatanggap siya ng sahod na higit sa minimum wage. Ngunit, hindi ito tinanggap bilang sapat na patunay ng Korte Suprema.
Bakit nagtagal ang kaso na ito?	Dahil umapela ang Aroma Lodging House sa NLRC at pagkatapos ay sa Court of Appeals. Nagkaroon ng iba’t ibang interpretasyon ng batas at ebidensya sa bawat antas.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito para sa mga employer?	Dapat tiyakin ng mga employer na mayroon silang konkretong ebidensya ng pagbabayad ng tamang sahod at benepisyo sa kanilang mga empleyado. Hindi sapat ang isang simpleng pahayag o affidavit.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito para sa mga empleyado?	May karapatan ang mga empleyado na tumanggap ng tamang sahod at benepisyo. Kung hindi sila nababayaran nang tama, maaari silang maghain ng reklamo sa DOLE.
Ano ang ibig sabihin ng “substantial evidence”?	Ang “substantial evidence” ay sapat na katibayan na makatuwirang isipin na napatunayang mayroon ngang katotohanan sa mga sinasabi. Hindi kailangan na ito’y ang pinakamahusay na ebidensya, ngunit dapat itong may bigat.

Sa pangkalahatan, binibigyang-diin ng desisyon na ito ang proteksyon ng karapatan ng mga manggagawa na tumanggap ng tamang sahod at benepisyo. Inaasahan na ang desisyong ito ay magsisilbing gabay sa mga employer at empleyado sa pagtupad ng kanilang mga karapatan at obligasyon sa ilalim ng batas.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Etom vs. Aroma Lodging House, G.R. No. 192955, November 9, 2015