Limitasyon sa Early Retirement Benefits ng Lokal na Pamahalaan: Pag-aanalisa sa GenSan SERVES

Hanggang Saang Punto Maaaring Magbigay ng Early Retirement Benefits ang Lokal na Pamahalaan?

G.R. No. 199439, April 22, 2014

Sa paghahangad ng mas epektibo at episyenteng serbisyo publiko, binibigyan ng batas ang mga lokal na pamahalaan ng kapangyarihang mag-reorganisa. Kaakibat nito, may kalayaan silang mag-alok ng mga insentibo sa pagreretiro upang hikayatin ang kanilang mga empleyado. Gayunpaman, ang kapangyarihang ito ay may limitasyon. Hindi maaaring magbigay ang lokal na pamahalaan ng mga benepisyo na maituturing na supplementary retirement benefit scheme na ipinagbabawal ng batas.

INTRODUKSYON

Imagine na ikaw ay nagtatrabaho sa gobyerno ng maraming taon. Bigla, nagkaroon ng reorganisasyon at inalok ka ng early retirement package. Magandang pakinggan, hindi ba? Pero paano kung sabihin sa iyo na ilegal pala ang package na ito? Ito ang sentro ng kaso ng City of General Santos vs. Commission on Audit. Ang isyu: labag ba sa batas ang ordinansa ng General Santos City na nagtatag ng “GenSan Scheme on Early Retirement for Valued Employees Security” (GenSan SERVES)? Naghain ang City of General Santos ng petisyon sa Korte Suprema upang kwestyunin ang desisyon ng Commission on Audit (COA) na nagdedeklarang ilegal ang ordinansa na ito.

LEGAL NA KONTEKSTO: BAWAL ANG SUPPLEMENTARY RETIREMENT PLANS

Ayon sa Section 28(b) ng Commonwealth Act No. 186, na sinusugan ng Republic Act No. 4968, “Hereafter no insurance or retirement plan for officers or employees shall be created by any employer. All supplementary retirement or pension plans heretofore in force in any government office, agency, or instrumentality or corporation owned and controlled by the government, are hereby declared inoperative or abolished…” Malinaw ang batas: bawal gumawa ng sariling retirement plan ang mga ahensya ng gobyerno maliban sa Government Service Insurance System (GSIS). Layunin nito na maiwasan ang pagdami ng iba-ibang retirement plan na maaaring magdulot ng hindi pagkakapantay-pantay sa mga benepisyo ng mga empleyado ng gobyerno.

Ang prinsipyong ito ay pinagtibay ng Korte Suprema sa maraming kaso, kabilang na ang Conte v. Commission on Audit. Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte na ang layunin ng batas ay pigilan ang “undue and inequitous proliferation” ng mga supplementary retirement plan. Hindi maaaring gamitin ang “financial assistance” o anumang ibang termino para takasan ang pagbabawal na ito.

Gayunpaman, kinikilala rin ng batas ang kapangyarihan ng mga lokal na pamahalaan na mag-reorganisa. Ayon sa Section 76 ng Local Government Code, “Every local government unit shall design and implement its own organizational structure and staffing pattern…” Kaugnay nito, maaaring mag-alok ng separation pay o retirement benefits sa mga empleyadong maaapektuhan ng reorganisasyon, alinsunod sa Republic Act No. 6656 o “An Act to Protect the Security of Tenure of Civil Service Officers and Employees in the Implementation of Government Reorganization.”

PAGBUKAS SA KASO: ANG ORDINANSA NG GENSAN SERVES

Nagsimula ang lahat nang magpatupad ang General Santos City ng “organization development program” noong 2008, na naglalayong mapabuti ang serbisyo publiko. Bilang bahagi nito, binuo ang GenSan SERVES, isang early retirement program na nakapaloob sa Ordinance No. 08, series of 2009. Ang layunin, hikayatin ang mga empleyadong “unproductive due to health reasons” na mag-early retirement. Nag-alok ito ng insentibo na 1.5 buwang sahod para sa bawat taon ng serbisyo, bukod pa sa cash gift, libreng medical consultation, at iba pang benepisyo.

Nagsimulang ipatupad ang ordinansa at nakapagbayad na ng unang tranche ng benepisyo. Ngunit nagkaroon ng katanungan ang audit team ng lungsod tungkol sa legalidad nito. Umakyat ang usapin sa Commission on Audit (COA). Noong Enero 20, 2011, kinatigan ng COA ang opinyon ng kanilang Legal Services Sector na ilegal ang Ordinance No. 08. Ayon sa COA, maituturing itong supplementary retirement benefit plan na ipinagbabawal ng Commonwealth Act No. 186.

Hindi sumang-ayon ang City of General Santos at umapela sa Korte Suprema. Iginiit nila na hindi ito supplementary retirement benefit plan kundi isang severance pay o separation pay na bahagi ng reorganisasyon. Binigyang-diin nila na limitado lamang ang programa sa mga empleyadong may problema sa kalusugan at isang beses lamang itong iniaalok.

DESISYON NG KORTE SUPREMA: HINDI LAHAT ILLEGAL

Pinag-aralan ng Korte Suprema ang kaso. Kinilala nila ang kapangyarihan ng lokal na pamahalaan na mag-reorganisa at magpatupad ng mga programa para mapabuti ang serbisyo publiko. Binanggit nila ang Sections 16 at 76 ng Local Government Code na nagbibigay ng “general welfare clause” at kapangyarihang magdesenyo ng sariling organizational structure.

Gayunpaman, kinilala rin ng Korte ang limitasyon sa pagbibigay ng supplementary retirement benefits. Sinuri nila ang Ordinance No. 08 at hinati ito sa dalawang bahagi: Section 5, na naglalaman ng early retirement incentive na 1.5 buwang sahod per year of service, at Section 6, na naglalaman ng post-retirement incentives tulad ng cash gift, libreng medical consultation, at iba pa.

Ayon sa Korte Suprema, “Section 5 states that ‘an eligible employee shall receive an early retirement incentive provided under this program at the rate of 1 ½ months of the employee’s latest basic salary for every year of service in the City Government.’ This may be more than the amount of annuity provided in Section 11, paragraph (a) of Commonwealth Act No. 186 as amended… Consequently, this provision falls under the definition of a retirement benefit.” Dahil dito, kinatigan ng Korte ang COA sa puntong ito. Ang Section 5 ng Ordinance No. 08 ay maituturing na supplementary retirement benefit plan at labag sa Commonwealth Act No. 186.

Ngunit iba ang pananaw ng Korte sa Section 6. Ayon sa Korte, “Section 6 of the ordinance on post-retirement incentives provides for benefits that are not computed based on years of service. They are lump sum amounts and healthcare benefits… The text of the ordinance indicates its purpose of encouraging employees, especially those who are unproductive due to health reasons, to avail of the program even before they reach the compulsory retirement age. Section 6 provides for a form of severance pay to those who availed of GenSan SERVES, which was executed in good faith.” Binigyang-diin ng Korte na ang Section 6 ay may layuning ihiwalay ang mga empleyadong may sakit at hindi produktibo, at ang mga benepisyong nakapaloob dito ay maituturing na severance pay o tulong para sa kalusugan, hindi supplementary retirement benefit.

Kaya naman, PARTIAL ang naging desisyon ng Korte Suprema. Kinatigan nila ang COA sa pagdedeklarang ilegal sa Section 5 ng Ordinance No. 08, ngunit pinawalang-bisa ang desisyon ng COA pagdating sa Section 6, na dineklarang VALID.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON: ANO ANG ARAL DITO?

Ang kasong ito ay nagtuturo ng mahalagang aral para sa mga lokal na pamahalaan at maging sa iba pang ahensya ng gobyerno. Hindi lahat ng insentibo sa pagreretiro ay ilegal, ngunit may limitasyon. Narito ang ilang praktikal na implikasyon:

Mag-ingat sa paggawa ng early retirement programs. Siguraduhing hindi ito maituturing na supplementary retirement benefit plan na labag sa Commonwealth Act No. 186.

Ihiwalay ang retirement pay sa severance pay o separation pay. Ang retirement pay ay para sa loyalty at serbisyo, habang ang severance pay ay para sa paghihiwalay sa serbisyo, lalo na kung may reorganisasyon o iba pang valid cause.

Tukuyin ang tunay na layunin ng programa. Kung ang layunin ay tunay na reorganisasyon at pagpapabuti ng serbisyo, at hindi lamang pagbibigay ng dagdag na retirement benefits, mas malaki ang tsansa na mapagtibay ito.

Kumonsulta sa COA at sa mga legal experts. Bago magpatupad ng anumang programa na may kaugnayan sa retirement benefits, mahalagang kumonsulta upang maiwasan ang problema sa audit at legalidad.

MGA MADALAS ITANONG (FAQ)

Tanong 1: Ano ang kaibahan ng retirement pay at severance pay?
nSagot: Ang retirement pay ay benepisyo para sa mga empleyadong nagretiro na dahil sa edad o serbisyo. Ang severance pay o separation pay naman ay benepisyo para sa mga empleyadong nahiwalay sa serbisyo dahil sa reorganisasyon, pagtanggal ng posisyon, o iba pang valid causes.

Tanong 2: Pwede bang magbigay ang lokal na pamahalaan ng separation pay sa mga empleyado na mag-early retirement?
nSagot: Oo, basta’t ito ay bahagi ng valid na reorganisasyon at alinsunod sa Republic Act No. 6656. Mahalaga na may tunay na layunin na mapabuti ang serbisyo publiko at hindi lamang pagbibigay ng supplementary retirement benefits.

Tanong 3: Ano ang mangyayari kung ideklara ng COA na ilegal ang isang retirement program?
nSagot: Maaaring mag-isyu ang COA ng Notice of Disallowance at ipabalik ang mga pondong nagastos para sa ilegal na programa. Maaari rin itong umakyat sa korte kung kwestyunin ang desisyon ng COA.

Tanong 4: Paano maiiwasan na maituring na supplementary retirement benefit plan ang isang programa?
nSagot: Siguraduhing hindi ito nakabatay lamang sa haba ng serbisyo at hindi naglalayong dagdagan ang mga benepisyo na nakukuha na sa GSIS. Kung ito ay severance pay na may ibang layunin, tulad ng reorganisasyon o tulong pangkalusugan, mas malaki ang tsansa na mapagtibay ito.

Tanong 5: Ano ang dapat gawin ng lokal na pamahalaan kung gustong magpatupad ng early retirement program?
nSagot: Magplano nang maayos, tukuyin ang tunay na layunin, kumonsulta sa COA at legal experts, at siguraduhing sumusunod sa lahat ng batas at regulasyon.

Eksperto ang ASG Law sa mga usaping may kinalaman sa batas lokal na pamahalaan at regulasyon ng gobyerno. Kung kayo ay may katanungan o nangangailangan ng legal na tulong hinggil sa early retirement programs o iba pang usaping legal, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o mag-contact dito para sa konsultasyon.

ASG Law