Pagkatanggal Dahil sa Abandonment: Hindi Basta-Basta, Dapat May Matibay na Basehan

G.R. No. 190724, March 12, 2014

INTRODUKSYON

Naranasan mo na bang hindi ka papasukin sa trabaho at pilitin kang pumirma ng resignation letter? Maraming manggagawa ang nakakaranas nito, at madalas, nauuwi ito sa kaso ng illegal dismissal. Sa kaso ng Diamond Taxi vs. Llamas, tinalakay ng Korte Suprema ang kahalagahan ng substantial justice laban sa technicalities pagdating sa usapin ng pagkatanggal sa trabaho. Ang pangunahing tanong dito: kailan masasabing may abandonment ng trabaho na sapat na dahilan para tanggalin ang isang empleyado, at ano ang mga dapat gawin kung ikaw ay nasa ganitong sitwasyon?

LEGAL NA KONTEKSTO

Ayon sa Labor Code of the Philippines, partikular sa Artikulo 297 (dating Artikulo 282), ang abandonment ay maaaring maging isa sa mga just causes para sa pagtanggal ng empleyado. Ang abandonment ay nangangahulugang sinasadya at walang makatwirang pagtanggi ng isang empleyado na ipagpatuloy ang kanyang trabaho. Para masabing may abandonment, kailangan mapatunayan ang dalawang bagay:

• Hindi pagpasok o pagliban nang walang sapat na dahilan: Kailangang napatunayan na ang empleyado ay lumiban sa trabaho nang hindi nagpaalam o walang valid na excuse.
• Malinaw na intensyon na huminto sa trabaho: Bukod sa pagliban, kailangan mayroong mga kilos o pahayag ang empleyado na nagpapakita ng kanyang intensyon na tuluyan nang iwanan ang kanyang trabaho. Hindi sapat ang basta pagliban lamang.

Mahalaga ring tandaan na ayon sa batas, ang employer ang may burden of proof o responsibilidad na patunayan na mayroong abandonment. Hindi basta-basta tatanggapin ng korte ang alegasyon ng abandonment kung walang sapat na ebidensya. Kung hindi mapatunayan ang abandonment, maaaring ituring na illegal dismissal ang pagkatanggal ng empleyado.

Ang illegal dismissal ay nangyayari kapag tinanggal ang isang empleyado sa trabaho nang walang sapat at makatarungang dahilan, o hindi sumusunod sa tamang proseso. Sa kaso ng illegal dismissal, maaaring mag-file ng reklamo ang empleyado sa National Labor Relations Commission (NLRC) para maprotektahan ang kanyang karapatan sa trabaho.

Kaugnay nito, mayroong panuntunan tungkol sa certificate of non-forum shopping. Ito ay isang sinumpaang salaysay na nagsasaad na ang isang partido ay hindi nagsampa ng parehong kaso sa ibang korte o ahensya. Kinakailangan ito sa pag-apela ng kaso sa NLRC at sa Court of Appeals. Bagama’t mandatory ang requirement na ito, pinapayagan ng Korte Suprema ang pagluluwag nito kung mayroong sapat na dahilan at para maiwasan ang miscarriage of justice.

PAGBUKAS NG KASO: DIAMOND TAXI VS. LLAMAS

Si Felipe Llamas, Jr. ay isang taxi driver ng Diamond Taxi na pagmamay-ari ni Bryan Ong. Isang araw, hindi na siya pinayagang magmaneho at pinapirmahan pa ng resignation letter. Dahil dito, naghain si Llamas ng kasong illegal dismissal laban sa Diamond Taxi at Bryan Ong sa Labor Arbiter (LA).

Depensa naman ng Diamond Taxi, hindi raw nila tinanggal si Llamas. Ayon sa kanila, si Llamas daw ang nag-abandona ng trabaho dahil lumiban siya nang walang paalam. Binanggit pa nila ang mga traffic violation at insubordination ni Llamas bilang dahilan para tanggalin siya.

Sa kasamaang palad, hindi nakapagsumite ng position paper si Llamas sa LA sa takdang panahon dahil sa kapabayaan ng kanyang unang abogado. Dahil dito, nagdesisyon ang LA na walang illegal dismissal at si Llamas mismo ang umalis sa trabaho.

Umapela si Llamas sa NLRC, ngunit dinismiss ang kanyang apela dahil hindi siya nakapagsumite ng certificate of non-forum shopping. Pati motion for reconsideration niya ay ibinasura rin ng NLRC.

Hindi sumuko si Llamas at umakyat siya sa Court of Appeals (CA) sa pamamagitan ng petition for certiorari. Dito, pumanig ang CA kay Llamas. Ayon sa CA, bagama’t mandatory ang certificate of non-forum shopping, maaaring payagan ang substantial compliance kung mayroong sapat na dahilan. Binigyang-diin din ng CA na hindi napatunayan ng Diamond Taxi ang abandonment ni Llamas, at sa katunayan, ang ginawa ng kompanya na pagpilit sa kanya na pumirma ng resignation letter ay maituturing na constructive dismissal – isang uri ng illegal dismissal kung saan parang hindi ka tinanggal pero ginawaan ka ng paraan para kusang umalis.

“Hindi napatunayan ng mga petitioners ang overt acts na nagpapakita ng malinaw na intensyon ni Llamas na i-abandona ang kanyang trabaho. Sa kabaligtaran, inilagay ng mga petitioners si Llamas sa isang sitwasyon kung saan napilitan siyang umalis dahil ang kanyang patuloy na pagtatrabaho ay ginawang imposible, hindi makatwiran o malamang, i.e., pagpapapirma sa kanya ng resignation letter bilang precondition para ibigay sa kanya ang susi ng kanyang assigned taxi cab.” – Bahagi ng desisyon ng Court of Appeals.

“Bilang karagdagan, ang agarang paghahain ni Llamas ng kasong illegal dismissal ay nagpapatunay ng kanyang pagnanais na bumalik sa trabaho at nagpapawalang-bisa sa paratang ng abandonment.” – Dagdag pa ng CA.

Umapela ang Diamond Taxi sa Korte Suprema. Ang isyu na dinala sa Korte Suprema ay kung tama ba ang ginawa ng CA na baliktarin ang desisyon ng NLRC at ideklara na may illegal dismissal.

DESISYON NG KORTE SUPREMA

Kinatigan ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals. Ayon sa Korte Suprema, tama ang CA na nagdesisyon batay sa merito ng kaso at hindi lamang sa technicality ng certificate of non-forum shopping. Binigyang-diin ng Korte Suprema na sa mga kaso ng labor, mas mahalaga ang substantial justice kaysa sa technical rules of procedure.

“Sa ilalim ng Artikulo 221 (ngayon Artikulo 227) ng Labor Code, ‘ang Komisyon at ang mga miyembro nito at ang Labor Arbiters ay dapat gumamit ng bawat makatwiran at lahat ng paraan upang alamin ang mga katotohanan sa bawat kaso nang mabilis at obhetibo at nang walang pagtatangi sa mga teknikalidad ng batas o pamamaraan, lahat sa interes ng due process.’” – Sipi mula sa desisyon ng Korte Suprema.

Sinabi rin ng Korte Suprema na hindi napatunayan ng Diamond Taxi ang abandonment ni Llamas. Wala silang maipakitang malinaw na ebidensya na nagpapakita ng intensyon ni Llamas na iwanan ang kanyang trabaho. Sa katunayan, ang paghahain ni Llamas ng illegal dismissal case agad-agad ay nagpapakita na gusto niyang bumalik sa trabaho, hindi mag-abandona.

Dahil dito, kinatigan ng Korte Suprema ang finding ng CA na constructively dismissed si Llamas. Inutusan ng Korte Suprema ang Diamond Taxi na bayaran si Llamas ng separation pay, backwages, at iba pang benepisyo.

PRAKTIKAL NA IMPLIKASYON

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga employer at empleyado ng ilang mahahalagang aral:

• Hindi basta-basta ang abandonment. Hindi sapat ang pagliban lamang para masabing may abandonment. Kailangan may malinaw na intensyon ang empleyado na huminto na sa trabaho. Ang employer ang may burden of proof na patunayan ito.
• Mas mahalaga ang substantial justice kaysa technicalities sa labor cases. Hindi dapat hadlangan ng technical rules ang pagkamit ng hustisya para sa mga manggagawa. Maaaring luwagan ang rules of procedure kung kinakailangan para mapakinggan ang merito ng kaso.
• Ang constructive dismissal ay illegal dismissal din. Hindi porke hindi ka sinabihang tanggal ka, legal na ang pagtrato sa iyo na parang tinatanggalan ka na ng trabaho. Ang pagpilit na mag-resign o paggawa ng mga bagay na nagiging imposible ang pagpapatuloy ng trabaho ay maituturing na constructive dismissal.

MGA MAHAHALAGANG ARAL

• Kung ikaw ay employer, siguraduhing may matibay na basehan at ebidensya kung aakusahan mo ang isang empleyado ng abandonment. Sundin ang tamang proseso sa pagtanggal ng empleyado.
• Kung ikaw ay empleyado at pinapirmahan ka ng resignation letter kahit ayaw mo, o hindi ka pinapayagang magtrabaho, maaaring constructively dismissed ka. Huwag mag-atubiling kumonsulta sa abogado at maghain ng reklamo kung kinakailangan.
• Laging tandaan na ang batas ay pinoprotektahan ang karapatan ng mga manggagawa. Hindi dapat manaig ang technicalities laban sa substantial justice, lalo na sa usapin ng trabaho.

MGA KARANIWANG TANONG (FAQ)

Tanong 1: Ano ang dapat kong gawin kung hindi ako pinapayagang pumasok sa trabaho at pinapipirma ako ng resignation letter?
Sagot: Huwag pumirma agad. Subukang makipag-usap sa iyong employer para malaman ang dahilan. Kung hindi malinaw o hindi makatarungan ang dahilan, o kung pinipilit ka talaga, kumonsulta agad sa abogado. Maaari kang constructively dismissed.

Tanong 2: Paano kung lumiban ako sa trabaho dahil sa emergency? Maari ba akong tanggalin dahil sa abandonment?
Sagot: Hindi basta-basta. Kung may valid reason ang iyong pagliban (halimbawa, emergency, sakit), at naipaaalam mo ito sa iyong employer, hindi ka dapat basta-basta tanggalin dahil sa abandonment. Pero mahalaga na magpaalam ka at magsumite ng patunay kung maaari.

Tanong 3: Ano ang certificate of non-forum shopping at bakit ito kailangan sa pag-apela?
Sagot: Ito ay isang sinumpaang salaysay na nagsasabi na hindi ka nagsampa ng parehong kaso sa ibang korte. Kailangan ito para maiwasan ang forum shopping, kung saan sinasampa ang parehong kaso sa iba’t ibang korte para magbakasakali na manalo.

Tanong 4: Kung nakalimutan kong isama ang certificate of non-forum shopping sa apela ko, dismissed na ba agad ang kaso ko?
Sagot: Hindi naman agad. Ayon sa kasong ito, maaaring payagan ang substantial compliance kung may sapat na dahilan at kung isusumite mo ito sa motion for reconsideration. Mas mahalaga ang merito ng kaso kaysa sa technicality.

Tanong 5: Ano ang separation pay at backwages?
Sagot: Ang separation pay ay ibinabayad sa empleyado kapag siya ay tinanggal sa trabaho dahil sa authorized causes o kaya naman kung constructively dismissed at hindi na maaari pang i-reinstated. Ang backwages naman ay ang sahod na dapat sana ay natanggap ng empleyado mula nang siya ay illegally dismissed hanggang sa magdesisyon ang korte.

Tanong 6: Gaano katagal ang proseso ng kaso ng illegal dismissal?
Sagot: Nag-iiba-iba ito depende sa complexity ng kaso at sa korte o ahensya na humahawak nito. Maaaring umabot ng ilang buwan o taon.

Tanong 7: Kailangan ko ba ng abogado para sa kaso ng illegal dismissal?
Sagot: Hindi mandatory, pero makakatulong nang malaki ang abogado. Ang abogado ang makakapagbigay sa iyo ng legal advice, makakatulong sa paghahanda ng pleadings, at magrerepresenta sa iyo sa hearing.

Eksperto ang ASG Law sa mga usapin ng illegal dismissal at labor law. Kung ikaw ay may katanungan o nangangailangan ng konsultasyon, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin. hello@asglawpartners.com. Bisitahin din ang aming website para sa karagdagang impormasyon dito.