Kontrol ng Estado sa Likas na Yaman: Ang Kahalagahan ng Konstitusyon

G.R. No. 182734, June 27, 2023

INTRODUCTION

Isipin mo na may natuklasang bagong mina ng langis sa dagat na malapit sa inyong bayan. Sino ang dapat magdesisyon kung paano ito gagamitin? Ang kumpanya ba, ang gobyerno, o ang mga mamamayan? Ito ang katanungang sinagot ng Korte Suprema sa kasong Bayan Muna Party-List Representatives vs. President Gloria Macapagal-Arroyo. Ang kasong ito ay nagbigay-linaw sa kung sino ang may kontrol sa exploration, development, at utilization (EDU) ng ating likas na yaman, lalo na sa konteksto ng mga kasunduan sa pagitan ng Pilipinas at mga dayuhang korporasyon.

Sa madaling salita, pinagdesisyunan ng Korte Suprema na labag sa Konstitusyon ang Tripartite Agreement for Joint Marine Seismic Undertaking (JMSU) dahil hindi nito sinusunod ang mga alituntunin na nagtatakda na ang Estado ang may ganap na kontrol at superbisyon sa EDU ng ating likas na yaman.

LEGAL CONTEXT

Ang Artikulo XII, Seksyon 2 ng Konstitusyon ng Pilipinas ang nagtatakda ng mga patakaran tungkol sa likas na yaman ng bansa. Ayon dito, ang lahat ng likas na yaman ay pag-aari ng Estado. Ang exploration, development, at utilization ng mga ito ay dapat nasa ilalim ng ganap na kontrol at superbisyon ng Estado. Narito ang sipi mula sa Konstitusyon:

“Section 2. All lands of the public domain, waters, minerals, coal, petroleum, and other mineral oils, all forces of potential energy, fisheries, forests or timber, wildlife, flora and fauna, and other natural resources are owned by the State. With the exception of agricultural lands, all other natural resources shall not be alienated. The exploration, development, and utilization of natural resources shall be under the full control and supervision of the State.”

Ang ibig sabihin nito, may apat na paraan kung paano maaaring isagawa ang EDU ng likas na yaman:

• Direkta ng Estado
• Sa pamamagitan ng co-production, joint venture, o production-sharing agreements sa mga Pilipino o qualified corporations
• Sa pamamagitan ng small-scale utilization ng mga Pilipinong qualified
• Sa pamamagitan ng kasunduan na pinasok ng Presidente sa mga foreign-owned corporations na may technical o financial assistance

Kung ang isang kasunduan ay hindi umaayon sa alinman sa mga ito, ito ay labag sa Konstitusyon. Halimbawa, kung ang isang dayuhang kumpanya ay direktang magmimina sa Pilipinas nang walang kasunduan sa gobyerno, ito ay ilegal.

CASE BREAKDOWN

Nagsimula ang kaso noong 2008 nang ihain ng mga kongresista ng Bayan Muna, Anakpawis, at Gabriela ang petisyon laban sa JMSU. Ang JMSU ay isang kasunduan sa pagitan ng Philippine National Oil Company (PNOC), China National Offshore Oil Corporation (CNOOC), at Vietnam Oil and Gas Corporation (PETROVIETNAM) para sa paghahanap ng langis sa South China Sea.

Narito ang mga pangyayari sa kaso:

• 2008: Inihain ang petisyon sa Korte Suprema.
• 2023: Ipinahayag ng Korte Suprema na labag sa Konstitusyon ang JMSU dahil hindi ito umaayon sa mga paraan na itinatakda ng Konstitusyon para sa EDU ng likas na yaman.
• 2023: Inihain ng respondents ang Motion for Reconsideration, ngunit ito ay ibinasura ng Korte Suprema.

Ayon sa Korte Suprema, ang “exploration” ay nangangahulugang paghahanap o pagtuklas ng likas na yaman. Dahil ang layunin ng JMSU ay magsagawa ng seismic survey para malaman ang “petroleum resource potential” sa South China Sea, ito ay maituturing na “exploration.” Sabi ng Korte Suprema:

“Since the purpose of the JMSU was to conduct a seismic survey to determine the ‘petroleum resource potential’ of a certain area of the South China Sea which the Philippines claims as part of its territory (Agreement Area), the agreement qualifies as ‘exploration’ under the Constitution.”

Dagdag pa, sinabi ng Korte Suprema na ilegal na pinayagan ng PNOC ang pagbabahagi ng impormasyon sa CNOOC at PETROVIETNAM tungkol sa langis sa Agreement Area. Sa ganitong paraan, isinuko ng PNOC ang ganap na kontrol ng Estado sa impormasyon na nakalap mula sa seismic survey.

PRACTICAL IMPLICATIONS

Ang desisyon na ito ay may malaking epekto sa mga kasunduan tungkol sa likas na yaman ng Pilipinas. Kailangan tiyakin na ang lahat ng kasunduan ay sumusunod sa Konstitusyon at na ang Estado ang may ganap na kontrol sa EDU ng likas na yaman.

Key Lessons:

• Ang Estado ang may ganap na kontrol sa EDU ng likas na yaman.
• Ang lahat ng kasunduan ay dapat sumunod sa Konstitusyon.
• Ang Presidente ang dapat pumirma sa mga kasunduan sa mga dayuhang korporasyon na may technical o financial assistance.

Halimbawa, kung may isang dayuhang kumpanya na gustong magmina ng ginto sa Pilipinas, kailangan nilang makipag-ugnayan sa gobyerno at tiyakin na ang kasunduan ay naaayon sa Konstitusyon. Kung hindi, maaaring mapawalang-bisa ang kasunduan.

FREQUENTLY ASKED QUESTIONS

1. Ano ang ibig sabihin ng “exploration” sa konteksto ng Konstitusyon?

Ang “exploration” ay nangangahulugang paghahanap o pagtuklas ng likas na yaman.

2. Sino ang may kontrol sa EDU ng likas na yaman?

Ang Estado ang may ganap na kontrol at superbisyon sa EDU ng likas na yaman.

3. Ano ang mga paraan kung paano maaaring isagawa ang EDU ng likas na yaman?

May apat na paraan: (1) Direkta ng Estado; (2) Sa pamamagitan ng co-production, joint venture, o production-sharing agreements sa mga Pilipino o qualified corporations; (3) Sa pamamagitan ng small-scale utilization ng mga Pilipinong qualified; (4) Sa pamamagitan ng kasunduan na pinasok ng Presidente sa mga foreign-owned corporations na may technical o financial assistance.

4. Ano ang epekto ng kasong ito sa mga kasunduan sa pagitan ng Pilipinas at mga dayuhang korporasyon?

Kailangang tiyakin na ang lahat ng kasunduan ay sumusunod sa Konstitusyon at na ang Estado ang may ganap na kontrol sa EDU ng likas na yaman.

5. Ano ang dapat gawin kung may dayuhang kumpanya na gustong magmina sa Pilipinas?

Kailangan nilang makipag-ugnayan sa gobyerno at tiyakin na ang kasunduan ay naaayon sa Konstitusyon.

Alam naming komplikado ang mga batas na ito. Kung mayroon kang katanungan tungkol sa likas na yaman, kasunduan, o anumang legal na usapin, huwag mag-atubiling kumonsulta sa ASG Law. Eksperto kami sa mga ganitong bagay at handang tumulong sa iyo. Magpadala ng email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website para sa karagdagang impormasyon: Contact Us. Kami sa ASG Law ay handang maglingkod sa inyo!