Sa kasong ito, tinanggihan ng Korte Suprema ang petisyon upang balikan ang doktrina ng kondonasyon. Bagama’t kinikilala na ang doktrina ay hindi na naaayon sa Konstitusyon, ang pagtalikod dito ay may bisa lamang sa hinaharap. Ibig sabihin, ang dating opisyal ay hindi na maaaring managot sa mga pagkakamali niya dahil siya ay muling nahalal sa ibang posisyon bago pa man tuluyang ipawalang-bisa ang doktrina.

Kuryente sa Computer Shop: Na-Kuryente nga ba ang Pananagutan?

Ang kaso ay nagsimula sa isang reklamong administratibo na isinampa laban kay Arnaldo A. Cando, noon ay Barangay Chairman ng Capri, Quezon City, dahil sa ilegal na paggamit ng kuryente sa kanyang tatlong computer shops. Binasura ng Sangguniang Panlungsod ang reklamo dahil sa doktrina ng kondonasyon, kung saan ang muling pagkahalal ng isang opisyal ay nagpapawalang-bisa sa mga kasalanan niya noong nakaraang termino. Umapela si Giron sa Office of the President (OP), ngunit ibinasura rin ito. Kaya’t dumiretso si Giron sa Korte Suprema, na humihiling na ipawalang-bisa ang doktrina ng kondonasyon.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung ang doktrina ng kondonasyon ay naaangkop pa rin sa ilalim ng kasalukuyang Konstitusyon, at kung ito ay sumasalungat sa pananagutan ng mga pampublikong opisyal. Dagdag pa rito, tinanong din kung ang doktrina ng kondonasyon ay maaari ding gamitin sa mga opisyal na nahalal sa ibang posisyon, hindi lamang sa dating posisyon. Bago talakayin ang merito, nilinaw ng Korte Suprema ang ilang mga procedural na bagay.

Sa pangkalahatan, kinakailangan munang dumaan sa lahat ng posibleng remedyo sa mga ahensya ng gobyerno bago dumulog sa korte. Ngunit, hindi na ito kailangan kung ang isyu ay purong legal o kung sangkot ang interes ng publiko. Gayundin, dapat sanang dumaan muna si Giron sa Court of Appeals (CA) bago maghain ng petisyon sa Korte Suprema, ngunit dahil purong legal ang isyu, pinahintulutan ng Korte ang direktang pagdulog nito.

Tinalakay ng Korte Suprema ang merito ng kaso, partikular na ang pagiging wasto ng doktrina ng kondonasyon. Ayon sa Korte, sa kasong Carpio-Morales v. Court of Appeals, tuluyan nang ibinasura ang doktrina ng kondonasyon dahil ito ay labag sa Konstitusyon. Ngunit, nilinaw na ang pagbasura ay may bisa lamang sa mga kaso sa hinaharap.

“It should, however, be clarified that this Court’s abandonment of the condonation doctrine should be prospective in application for the reason that judicial decisions applying or interpreting the laws or the Constitution, until reversed, shall form part of the legal system of the Philippines.”

Ibig sabihin, ang mga naunang desisyon na gumamit ng doktrina ng kondonasyon ay mananatiling wasto. Ang tanong na lang ay kung maaari itong gamitin sa kaso ni Cando, na muling nahalal hindi sa parehong posisyon (Barangay Chairman), kundi bilang Barangay Kagawad. Ayon sa Korte, ang doktrina ng kondonasyon ay naaangkop kahit nahalal sa ibang posisyon.

Ang prinsipyo sa likod nito ay ang paghihiwalay ng termino ng panunungkulan. Dahil dito, hindi maaaring gamitin ang mga pagkakamali noong nakaraang termino para tanggalin siya sa kasalukuyang posisyon. Ipinagpalagay rin na alam ng mga botante ang mga nagawa ng kandidato bago nila ito inihalal, kaya’t ang muling pagkahalal ay nangangahulugang pinatawad na nila ang kanyang mga nakaraang pagkakamali. Ang prinsipyo na ito ay makikita sa kasong Carpio-Morales:

“[F]irst, the penalty of removal may not be extended beyond the term in which the public officer was elected for each term is separate and distinct; second, an elective official’s re-election serves as a condonation of previous misconduct, thereby cutting the right to remove him therefor; and third, courts may not deprive the electorate, who are assumed to have known the life and character of candidates, of their right to elect officers.”

Bagama’t ibinasura na ang doktrina ng kondonasyon, sa kaso ni Cando, ginamit pa rin ito dahil ang kanyang muling pagkahalal ay nangyari bago pa man tuluyang ipawalang-bisa ang doktrina. Kaya, ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Giron.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung ang doktrina ng kondonasyon ay naaangkop pa rin sa mga opisyal na muling nahalal sa ibang posisyon, at kung ang pagbasura sa doktrina ay may bisa retroaktibo.
Ano ang doktrina ng kondonasyon?	Ito ay isang doktrina kung saan ang muling pagkahalal ng isang opisyal ay nagpapawalang-bisa sa kanyang mga kasalanan noong nakaraang termino.
Ibinasura na ba ang doktrina ng kondonasyon?	Oo, ibinasura na ito sa kasong Carpio-Morales v. Court of Appeals, ngunit ang pagbasura ay may bisa lamang sa mga kaso sa hinaharap.
Anong posisyon ang hinahawakan ni Cando nang isampa ang reklamo laban sa kanya?	Siya ay Barangay Chairman ng Capri, Quezon City.
Sa anong posisyon muling nahalal si Cando?	Siya ay nahalal bilang Barangay Kagawad.
Ano ang naging batayan ng Sangguniang Panlungsod sa pagbasura ng reklamo laban kay Cando?	Ang doktrina ng kondonasyon.
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ni Giron?	Dahil ang muling pagkahalal ni Cando ay nangyari bago pa man tuluyang ipawalang-bisa ang doktrina ng kondonasyon.
May kaugnayan ba ang naging desisyon ng Korte Suprema sa posibleng kasong kriminal laban kay Cando?	Hindi, ang desisyon ay walang epekto sa anumang kasong kriminal na maaaring isampa laban kay Cando dahil sa pagnanakaw ng kuryente.

Bagama’t ibinasura ang petisyon, mahalaga ang kasong ito dahil nagpapakita ito ng limitasyon sa paggamit ng doktrina ng kondonasyon. Bagama’t hindi na ito maaaring gamitin sa mga kaso sa hinaharap, kinikilala pa rin nito ang mga dating desisyon na gumamit nito.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: HENRY R. GIRON v. PAQUITO N. OCHOA, JR., G.R. No. 218463, March 01, 2017