Bago kilalanin ng korte sa Pilipinas ang isang diborsyo na nakuha sa ibang bansa, kailangang patunayan ng partido na humihiling nito ang diborsyo bilang isang katotohanan at ipakita na ito ay naaayon sa batas ng bansang nagbigay nito. Ibig sabihin, hindi sapat na basta ipakita ang diborsyo; kailangang patunayan na legal ang proseso at ayon sa batas ng ibang bansa upang magkaroon ito ng bisa sa Pilipinas, lalo na kung ang isa sa mga partido ay Pilipino.
Diborsyo sa Korea, Bisa Kaya sa ‘Pinas?: Ang Hamon sa Pagkilala ng Batas na Dayuhan
Ang kasong ito ay nagsimula nang hilingin ni Maricel L. Rivera sa korte na kilalanin ang diborsyo nila ng kanyang asawang Koreano, si Woo Namsun, na ginawa sa Seoul, South Korea. Sila ay ikinasal sa Quezon City noong 2007, ngunit pagkatapos ng isang taon, nagkahiwalay sila dahil sa pang-aabuso. Nagulat si Maricel nang malaman niyang nag-file ng diborsyo ang kanyang asawa sa Korea, at ito ay inaprubahan ng Seoul Family Court noong 2011. Gusto ni Maricel na kilalanin ang diborsyong ito sa Pilipinas upang makapag-asawa siyang muli. Ang pangunahing tanong dito ay kung napatunayan ba ni Maricel ang batas ng Korea na nagpapahintulot sa diborsyo at ang mismong diborsyo ayon sa mga patakaran ng korte.
Ayon sa Korte Suprema, hindi sapat ang mga ebidensyang iprinisenta ni Maricel. Upang mapatunayan ang diborsyo at ang batas ng Korea, kailangan niyang sundin ang Section 24 at 25, Rule 132 ng Rules of Court. Ayon sa mga ito, kailangang ipakita ang opisyal na publikasyon ng batas o kaya’y sertipikadong kopya mula sa legal na tagapag-ingat ng mga dokumento, na may sertipikasyon mula sa embahada ng Pilipinas sa Korea. Hindi ito nagawa ni Maricel. Ipinrisenta niya ang kopya ng diborsyo at batas ng Korea na may sulat mula sa Korean Embassy sa Pilipinas, ngunit hindi ito sapat dahil hindi napatunayan na ang nag-isyu ng sulat ay may legal na awtoridad na magpatunay sa mga dokumento. Dagdag pa rito, hindi rin napatunayan kung ang ipinrisintang bersyon ng batas ng Korea ay tunay at tumpak.
Dahil dito, ibinasura ng Court of Appeals ang desisyon ng Regional Trial Court (RTC) na pabor kay Maricel. Ngunit, nagdesisyon ang Korte Suprema na ibalik ang kaso sa RTC upang bigyan si Maricel ng pagkakataong magprisinta ng karagdagang ebidensya. Ang desisyong ito ay base sa prinsipyong hindi dapat hadlangan ng teknikalidad ang pagkamit ng hustisya, lalo na kung ito ay may kinalaman sa buhay ng pamilya. Binigyang-diin ng Korte na dapat bigyan ng pagkakataon ang mga Pilipino sa mixed marriages na makalaya mula sa isang kasal kung saan sila na lamang ang natitirang partido.
Mahalagang tandaan na bagamat hindi pinapayagan ang diborsyo sa pagitan ng mga Pilipino, kinikilala ng Pilipinas ang diborsyo na nakuha sa ibang bansa kung ang isa sa mga partido ay dayuhan, batay sa Article 26 ng Family Code. Ang layunin nito ay upang maiwasan ang sitwasyon kung saan ang Pilipino ay kasal pa rin sa paningin ng batas ng Pilipinas, ngunit ang dayuhang asawa ay malaya nang makapag-asawa muli. Gayunpaman, hindi awtomatiko ang pagkilala dito; kailangang dumaan sa proseso ng pagpapatunay sa korte, ayon sa kasong Republic v. Cote.
Ang desisyon sa kasong ito ay nagpapakita na seryoso ang Korte Suprema sa pagpapatupad ng mga patakaran sa pagpapatunay ng mga dokumento mula sa ibang bansa, ngunit handa rin itong magbigay ng pagkakataon para sa masusing pagsisiyasat upang matiyak na makamit ang hustisya, lalo na sa mga kasong may kinalaman sa pamilya at relasyon. Ito ay nagbibigay diin sa kahalagahan ng pagkumpleto sa lahat ng mga kinakailangang legal na hakbang bago ang pag-aasawa muli pagkatapos ng isang diborsyo na nakuha sa ibang bansa.
FAQs
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ni Maricel Rivera ang bisa ng diborsyo nila ng kanyang asawang Koreano sa Seoul Family Court at kung sapat ang kanyang iprinisentang ebidensya upang kilalanin ito sa Pilipinas. |
| Anong mga dokumento ang kailangan upang mapatunayan ang diborsyo sa ibang bansa? | Kailangan ang opisyal na publikasyon ng batas ng bansang nagbigay ng diborsyo o sertipikadong kopya mula sa legal na tagapag-ingat ng dokumento, na may sertipikasyon mula sa embahada ng Pilipinas sa nasabing bansa. Kailangan din mapatunayan na ang diborsyo ay ayon sa batas ng nasabing bansa. |
| Ano ang sinabi ng Korte Suprema tungkol sa ebidensya ni Maricel? | Sinabi ng Korte Suprema na hindi sapat ang ebidensya ni Maricel dahil hindi napatunayan na ang nag-isyu ng sulat mula sa Korean Embassy ay may legal na awtoridad na magpatunay sa mga dokumento. |
| Ano ang Article 26 ng Family Code? | Ang Article 26 ng Family Code ay nagbibigay-daan sa pagkilala ng diborsyo na nakuha sa ibang bansa kung ang isa sa mga partido ay dayuhan. Layunin nito na maiwasan ang sitwasyon kung saan ang Pilipino ay kasal pa rin sa Pilipinas, ngunit ang dayuhang asawa ay malaya nang makapag-asawa muli. |
| Ibig sabihin ba nito na basta’t may diborsyo sa ibang bansa, otomatikong malaya nang makapag-asawa muli ang Pilipino? | Hindi. Kailangang dumaan muna sa proseso ng pagpapatunay sa korte ang diborsyo bago makapag-asawa muli ang Pilipino. |
| Bakit ibinalik ng Korte Suprema ang kaso sa RTC? | Ibinabalik ng Korte Suprema ang kaso sa RTC upang bigyan si Maricel ng pagkakataong magprisinta ng karagdagang ebidensya upang mapatunayan ang kanyang kaso. |
| May ibang kaso bang katulad nito na ibinalik din sa RTC? | Oo, may mga nauna nang kaso kung saan ibinalik din sa RTC ang kaso para sa masusing pagsisiyasat at pagkamit ng hustisya. |
| Ano ang kahalagahan ng desisyong ito? | Ang desisyong ito ay nagpapakita na seryoso ang Korte Suprema sa pagpapatupad ng mga patakaran, ngunit handa rin itong magbigay ng pagkakataon para sa masusing pagsisiyasat upang matiyak na makamit ang hustisya, lalo na sa mga kasong may kinalaman sa pamilya. |
Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso at pagkumpleto ng lahat ng kinakailangang dokumento upang mapatunayan ang diborsyo na nakuha sa ibang bansa. Ito ay isang mahalagang hakbang upang matiyak na ang diborsyo ay kikilalanin sa Pilipinas at upang maiwasan ang anumang komplikasyon sa hinaharap.
Para sa mga katanungan tungkol sa aplikasyon ng ruling na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na patnubay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: Rivera v. Woo Namsun, G.R. No. 248355, November 23, 2021
Mag-iwan ng Tugon