Ipinasiya ng Korte Suprema na hindi nararapat ang pagpapahintulot sa pagkuha ng testimonya ng isang saksi kung ang layunin ay upang mangisda ng ebidensya o kaya naman ay labag sa karapatan ng saksi na hindi mapilitang magpatotoo laban sa kanyang asawa. Sa madaling salita, hindi maaaring gamitin ang proseso ng perpetuation of testimony upang humanap lamang ng impormasyon na maaaring magamit sa hinaharap na paglilitis, lalo na kung ito ay lumalabag sa mga privileged communication.

Kaso ng Romualdez: Saan Nagtatagpo ang Edad, Sakit, at Paghahanap ng Katotohanan?

Ang kasong ito ay nag-ugat sa petisyon ng First Philippine Holdings Corporation (FPHC) na payagang kunin ang testimonya ni Juliette Gomez Romualdez (Romualdez), biyuda ni Benjamin “Koko” Romualdez, upang patunayan na ang mga PCIB shares na dating pag-aari ng FPHC at napunta sa Trans Middle East (Phils.) Equities, Inc. (TMEE) ay ill-gotten wealth ni Benjamin. Sinabi ng FPHC na kinailangan nilang kunin agad ang testimonya ni Romualdez dahil sa kanyang edad at kalagayan ng kalusugan, upang hindi mawalan ng pagkakataon na gamitin ito sa Sandiganbayan case.

Ang isyu sa kasong ito ay kung nararapat bang payagan ang FPHC na kunin ang testimonya ni Romualdez sa pamamagitan ng perpetuation of testimony. Iginiit ni Romualdez na hindi dapat payagan ang petisyon dahil ang layunin nito ay upang maghanap ng ebidensya laban sa kanya at sa kanyang yumaong asawa. Dagdag pa niya, ang Sandiganbayan, hindi ang RTC, ang may hurisdiksyon dito. Ang perpetuation of testimony ay isang proseso kung saan pinapayagan ang isang partido na kumuha ng testimonya ng isang saksi bago pa man magsimula ang isang kaso sa korte.

Dito, tinalakay ng Korte Suprema ang mga kinakailangan para sa pagpapahintulot ng execution pending appeal, kung saan pinapayagan ang pagpapatupad ng isang desisyon habang hinihintay pa ang resulta ng apela. Ayon sa Korte, ito ay isang extraordinary remedy na hindi dapat basta-basta ibigay maliban na lamang kung mayroong mabigat na dahilan. Dapat mayroong motion, magandang dahilan, at nakasaad sa isang special order.

Sa kasong ito, sinabi ng Court of Appeals na ang edad at kalagayan ng kalusugan ni Romualdez ay sapat na dahilan upang payagan ang execution pending appeal. Gayunpaman, hindi sumang-ayon ang Korte Suprema. Binigyang-diin ng Korte na hindi lamang dapat tignan ang kalagayan ng saksi, kundi pati na rin ang merito ng kaso. Dahil ang mga reklamo ng FPHC ay na-dismiss na sa Sandiganbayan dahil sa prescription, hindi nararapat na basta-basta payagan ang pagkuha ng testimonya ni Romualdez.

Bukod dito, sinabi ng Korte Suprema na ang petisyon ng FPHC ay walang sapat na basehan. Ayon sa Korte, ang testimonya ni Romualdez ay maaaring saklaw ng marital privilege rule, kung saan hindi maaaring pilitin ang isang asawa na magpatotoo tungkol sa mga komunikasyon na natanggap niya mula sa kanyang asawa. Hindi rin sapat ang alegasyon ng FPHC na si Romualdez ay may personal na kaalaman tungkol sa mga transaksyon na may kaugnayan sa mga PCIB shares.

Sinabi pa ng Korte Suprema na ang petisyon ng FPHC ay isang uri ng fishing expedition, kung saan sinusubukan lamang nilang humanap ng ebidensya sa pamamagitan ng testimonya ni Romualdez. Hindi ito pinapayagan sa ilalim ng batas. Dagdag pa nito, ang petisyon ay isang desperadong pagtatangka ng FPHC upang makahanap ng isang korte na papabor sa kanilang bersyon ng kwento.

Sa pagtatapos, sinabi ng Korte Suprema na ang Court of Appeals ay nagkamali sa pagpapahintulot sa pagkuha ng testimonya ni Romualdez. Ibinasura ng Korte Suprema ang mga desisyon ng Court of Appeals at Regional Trial Court na pumapayag sa petisyon ng FPHC. Nagbigay diin ang Korte na ang layunin ng perpetuation of testimony ay hindi dapat gamitin sa paghahanap lamang ng ebidensya, lalo na kung ito ay lumalabag sa mga karapatan ng isang saksi.

Muling iginiit ng Korte Suprema ang proteksyon ng batas sa karapatan ng mga indibidwal na hindi mapilitang magpatotoo laban sa kanilang asawa at ang limitasyon ng proseso ng perpetuation of testimony laban sa walang basehang paghahanap ng ebidensya. Sa desisyong ito, binigyang-diin ang balanseng pagtingin sa kalagayan ng saksi at sa merito ng kaso, kasama ang pagsasaalang-alang ng karapatan at mga privileged communication.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nararapat bang payagan ang petisyon para sa perpetuation of testimony ni Juliette Gomez Romualdez kaugnay ng mga PCIB shares na sinasabing ill-gotten wealth ng kanyang yumaong asawa.
Ano ang perpetuation of testimony?	Ito ay isang proseso kung saan pinapayagan ang isang partido na kumuha ng testimonya ng isang saksi bago pa man magsimula ang isang kaso sa korte upang mapangalagaan ang ebidensya.
Bakit naghain ang FPHC ng petisyon para sa perpetuation of testimony?	Para umano mapangalagaan ang testimonya ni Romualdez dahil sa kanyang edad at kalusugan, at para magamit ito sa kaso sa Sandiganbayan kaugnay ng ill-gotten wealth.
Ano ang marital privilege rule na binanggit sa kaso?	Ito ay isang batas na nagpoprotekta sa mga komunikasyon sa pagitan ng mag-asawa, kung saan hindi maaaring pilitin ang isa na magpatotoo laban sa isa’t isa.
Ano ang fishing expedition sa konteksto ng kasong ito?	Tumutukoy ito sa pagtatangka ng FPHC na humanap ng ebidensya sa pamamagitan ng testimonya ni Romualdez, kahit na wala silang sapat na basehan para dito.
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang petisyon ng FPHC?	Dahil nakita nilang walang sapat na basehan ang petisyon, labag ito sa marital privilege rule, at ito ay isang fishing expedition.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kaso?	Ibinasura ng Korte Suprema ang mga desisyon ng Court of Appeals at Regional Trial Court na pumapayag sa petisyon ng FPHC para sa perpetuation of testimony.
Ano ang kahalagahan ng desisyon na ito?	Nagbibigay-diin ito sa limitasyon ng perpetuation of testimony at nagpoprotekta sa mga karapatan ng mga saksi laban sa walang basehang paghahanap ng ebidensya.
Ano ang execution pending appeal?	Ito ay pagpapatupad ng isang desisyon habang hinihintay pa ang resulta ng apela, na hindi basta-basta pinapayagan.

Sa huli, ipinakita ng kasong ito na mahalaga ang pagsasaalang-alang sa mga karapatan ng mga saksi at ang pagiging makatwiran ng isang petisyon bago payagan ang pagkuha ng testimonya. Ang pagprotekta sa mga indibidwal laban sa mga walang basehang paghahanap ng ebidensya ay isang mahalagang prinsipyo ng batas.

Para sa mga katanungan ukol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa inyong sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para lamang sa impormasyon at hindi dapat ituring na legal na payo. Para sa mga legal na gabay na naaangkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: JULIETTE GOMEZ ROMUALDEZ VS. THE COURT OF APPEALS (16TH DIVISION), FIRST PHILIPPINE HOLDINGS CORPORATION AND PRESIDENTIAL COMMISSION ON GOOD GOVERNMENT, G.R. No. 230391, July 05, 2023