Ang Kapangyarihan ng COMELEC na Kanselahin ang COC: Isang Gabay

G.R. No. 263828, October 22, 2024

Naranasan mo na bang maghanda para sa isang mahalagang laban, tapos biglang malaman na hindi ka pala pwedeng sumali? Ito ang maaaring mangyari sa mundo ng pulitika kapag kinansela ang iyong Certificate of Candidacy (COC). Isipin mo na lang ang hirap ng paghahanda, ang gastos sa kampanya, tapos biglang sasabihin ng COMELEC (Commission on Elections) na hindi ka qualified. Ang kasong ito ni Avelino C. Amangyen laban sa COMELEC at Franklin W. Talawec ay isang paalala na hindi basta-basta ang pagtakbo sa isang posisyon sa gobyerno. May mga panuntunan at dapat sundin, at kung hindi, maaaring mapawalang-bisa ang iyong kandidatura.

Ang Batas at ang COC

Ang COC ay isang mahalagang dokumento para sa sinumang gustong tumakbo sa eleksyon. Dito nakasaad ang iyong mga personal na impormasyon, ang posisyon na inaasam mo, at ang iyong mga kwalipikasyon. Ayon sa Section 78 ng Omnibus Election Code (OEC), maaaring kanselahin ang COC kung mayroong maling impormasyon na ibinigay dito. Ang maling impormasyon na ito ay dapat na may kinalaman sa iyong eligibility o kwalipikasyon para sa posisyon. Halimbawa, kung sinabi mong ikaw ay residente ng isang lugar pero hindi naman talaga, o kung sinabi mong wala kang criminal record pero meron pala, maaaring maging basehan ito para kanselahin ang iyong COC.

Narito ang sipi mula sa COMELEC Rules of Procedure na nagpapaliwanag kung ano ang basehan para sa pagkakansela ng COC:

Section 1. Ground for Denial or Cancellation of Certificate of Candidacy. – A verified Petition to Deny Due Course to or Cancel a Certificate of Candidacy for any elective office may be filed by any registered voter or a duly registered political party, organization, or coalition of political parties on the exclusive ground that any material representation contained therein as required by law is false.

Mahalaga ring tandaan na mayroon ding mga grounds for disqualification, tulad ng pagiging convicted sa isang krimen na may parusang pagkakakulong ng higit sa 18 buwan, o pagiging guilty sa isang offense na may accessory penalty ng perpetual disqualification to hold public office. Ibig sabihin, hindi ka na pwedeng tumakbo sa anumang posisyon sa gobyerno habang buhay.

Ang Kwento ng Kaso ni Amangyen

Si Avelino C. Amangyen ay tumakbo bilang Mayor ng Paracelis, Mountain Province noong 2022. Ngunit, kinwestyon ang kanyang COC dahil dati na siyang napatunayang guilty sa isang kaso na may parusang perpetual disqualification. Ayon kay Franklin W. Talawec, ang nag-file ng petisyon laban kay Amangyen, nagkamali si Amangyen sa kanyang COC nang sabihin niyang eligible siya tumakbo at wala siyang kaso na may ganitong parusa.

Ang mga sumusunod ay ang mga pangyayari sa kaso:

• October 6, 2021: Nag-file si Amangyen ng COC para sa pagka-Mayor.
• November 2, 2021: Nag-file si Talawec ng petisyon para kanselahin ang COC ni Amangyen.
• November 29, 2021: Sumagot si Amangyen, sinasabing hindi pa final ang kanyang conviction dahil may pending motion for intervention sa Supreme Court.
• April 19, 2022: Pinaboran ng COMELEC Division ang petisyon ni Talawec at kinansela ang COC ni Amangyen.
• October 7, 2022: Kinatigan ng COMELEC En Banc ang desisyon ng Division.

Ang naging basehan ng COMELEC ay ang conviction ni Amangyen sa paglabag sa Presidential Decree No. 705, kung saan siya ay sinentensyahan ng reclusion temporal. Ayon sa Revised Penal Code, ang parusang ito ay may kaakibat na accessory penalty ng perpetual absolute disqualification, na nagbabawal sa isang tao na humawak ng public office. Sinabi ng Korte na:

At the time of filing of his COC on October 6, 2021, he was in fact found liable for an offense which carries with it the accessory penalty of perpetual disqualification, contrary to his declaration in his COC.

Ibig sabihin, nagbigay ng maling impormasyon si Amangyen sa kanyang COC, at ito ay sapat na dahilan para kanselahin ito.

Ano ang Kahalagahan ng Desisyong Ito?

Ang kasong ito ay nagpapakita na seryoso ang COMELEC sa pagpapatupad ng mga panuntunan sa eleksyon. Hindi basta-basta makakalusot ang mga kandidato na nagbibigay ng maling impormasyon sa kanilang COC. Mahalaga rin itong paalala sa mga botante na maging mapanuri sa mga kandidato at siguraduhing sila ay qualified bago iboto.

Key Lessons:

• Siguraduhing tama at accurate ang lahat ng impormasyon sa iyong COC.
• Alamin ang lahat ng kwalipikasyon para sa posisyon na inaasam mo.
• Kung mayroon kang criminal record, kumonsulta sa isang abogado para malaman kung pwede ka pa ring tumakbo.

Mga Madalas Itanong (FAQs)

1. Ano ang dapat gawin kung kinansela ang aking COC?

Maaari kang mag-file ng Motion for Reconsideration sa COMELEC. Kung hindi pa rin pabor sa iyo ang desisyon, maaari kang umakyat sa Supreme Court sa pamamagitan ng Petition for Certiorari.

2. Gaano katagal bago maging final ang desisyon sa pagkakansela ng COC?

Depende ito sa kung gaano kabilis ang pagdinig ng kaso sa COMELEC at sa Supreme Court. Maaaring umabot ng ilang buwan o kahit taon.

3. Ano ang mangyayari kung nanalo ako sa eleksyon pero kinansela ang aking COC?

Hindi ka pwedeng manungkulan. Ang taong nakakuha ng pangalawang pinakamataas na boto ang siyang papalit sa iyo.

4. Maaari bang ikansela ang COC kahit wala akong criminal record?

Oo, kung mayroon kang ibang maling impormasyon na ibinigay sa iyong COC na may kinalaman sa iyong eligibility o kwalipikasyon.

5. Ano ang papel ng Supreme Court sa mga kaso ng pagkakansela ng COC?

Ang Supreme Court ang siyang huling magdedesisyon sa mga kasong ito. Sila ang may kapangyarihang baligtarin ang desisyon ng COMELEC.

Para sa mas malalim na pag-unawa sa mga election laws at kung paano protektahan ang iyong karapatan bilang kandidato o botante, huwag mag-atubiling kumonsulta sa mga eksperto ng ASG Law. Kami ay handang tumulong sa iyo sa lahat ng iyong legal na pangangailangan. Makipag-ugnayan dito o mag-email sa amin sa hello@asglawpartners.com para sa konsultasyon. Eksperto kami dito sa ASG Law!