Hindi Puwedeng Hirangin sa Gobyerno ang mga Talo sa Eleksyon sa Loob ng Isang Taon

G.R. No. 253199, November 14, 2023

Isipin mo na lang, nagpakahirap kang kumandidato, pero natalo ka. Tapos, bigla kang inalok ng posisyon sa gobyerno. Parang ang dali, di ba? Pero teka muna, baka labag yan sa batas.

Sa kaso ni Raul F. Macalino laban sa Commission on Audit (COA), pinag-usapan kung tama ba na bayaran ang sahod at allowances ng isang kandidato na natalo sa eleksyon, tapos hinirang bilang legal officer wala pang isang taon matapos ang eleksyon. Ang Korte Suprema, nagdesisyon na hindi pwede.

Ang Legal na Batayan: Konstitusyon at Local Government Code

May dalawang pangunahing batas na nagbabawal nito: ang Konstitusyon at ang Local Government Code.

Ayon sa Seksyon 6, Artikulo IX-B ng Konstitusyon:

“No candidate who has lost in any election shall, within one year after such election, be appointed to any office in the Government or any government-owned or controlled corporations or in any of their subsidiaries.”

Ibig sabihin, kung natalo ka sa eleksyon, bawal kang hirangin sa anumang posisyon sa gobyerno, government-owned or controlled corporations (GOCCs), o mga subsidiary nito sa loob ng isang taon.

Ganito rin ang sinasabi sa Seksyon 94(b) ng Local Government Code:

“Except for losing candidates in barangay elections, no candidate who lost in any election shall, within one (1) year after such election, be appointed to any office in the Government or any government-owned or controlled corporations or in any of their subsidiaries.”

Kaya malinaw, bawal talaga. Para itong “one-year cooling-off period” para sa mga talunan sa eleksyon.

Ang Kwento ng Kaso: Macalino vs. COA

Si Raul Macalino ay tumakbo bilang Vice Mayor ng San Fernando City, Pampanga noong 2013, pero natalo. Pagkatapos ng ilang buwan, kinuha siya ng Municipal Government ng Mexico, Pampanga bilang Legal Officer II. Binayaran siya ng gobyerno mula Hulyo hanggang Disyembre 2013.

Pero, nagkaroon ng problema. Sinabi ng COA na hindi tama ang pagbayad sa kanya dahil labag ito sa Konstitusyon at sa Local Government Code. Kaya, naglabas sila ng Notice of Disallowance (ND), na nagsasabing dapat isauli ni Macalino ang pera na natanggap niya.

Humingi ng reconsideration si Macalino, pero hindi siya pinakinggan. Umakyat ang kaso sa COA Proper, pero pareho rin ang resulta: dapat niyang isauli ang pera. Kaya, dinala niya ang kaso sa Korte Suprema.

Narito ang mga mahahalagang punto ng desisyon ng Korte Suprema:

• Plain Meaning Rule: Dapat sundin ang literal na kahulugan ng batas. Kung malinaw ang sinasabi ng Konstitusyon at ng Local Government Code, yun ang dapat gawin.
• Walang Pagkakaiba: Hindi pwedeng sabihin ni Macalino na hindi siya sakop ng batas dahil contract of service lang ang appointment niya, o dahil sa ibang lugar siya nagtrabaho. Ang batas ay batas, kahit saan ka pa magtrabaho sa gobyerno.
• Layunin ng Batas: Para maiwasan ang pagbibigay ng pabor sa mga natalong kandidato. Kung hindi, parang binabale-wala ang desisyon ng mga botante.

Ayon sa Korte Suprema:

“The law seeks to thwart the pernicious practice of rewarding a candidate who lost in an election, or so called “political lame ducks,” with appointments in government positions.”

Dagdag pa nila:

“The electorate’s volition will be flouted if a candidate is immediately appointed to an office in the government after losing an election bid.”

Ano ang Ibig Sabihin Nito? Praktikal na Implikasyon

Ano ang aral na makukuha natin dito? Kung ikaw ay isang kandidato na natalo sa eleksyon, maghintay ka muna ng isang taon bago ka tumanggap ng anumang posisyon sa gobyerno. Kung ikaw naman ay opisyal ng gobyerno, siguraduhin mo na sinusunod mo ang batas bago ka mag-hire ng kahit sino.

Hindi pwedeng magdahilan na “hindi ko alam” o “contract of service lang naman ito.” Ang batas ay batas, at dapat itong sundin.

Key Lessons

• Sundin ang Konstitusyon at Local Government Code: Bawal mag-appoint ng losing candidate sa loob ng isang taon.
• Walang Lusot: Hindi pwedeng gamitin ang contract of service para takasan ang batas.
• Para sa Lahat: Ang pagbabawal ay para sa lahat ng posisyon sa gobyerno, kahit saan pa ito.

Frequently Asked Questions (FAQs)

Narito ang ilang katanungan na maaaring nasa isip mo:

1. Ano ang mangyayari kung lumabag ako sa batas na ito?

Kung lumabag ka sa batas, maaaring mapawalang-bisa ang appointment mo, at kailangan mong isauli ang lahat ng pera na natanggap mo.

2. Sakop ba nito ang lahat ng posisyon sa gobyerno?

Oo, sakop nito ang lahat ng posisyon sa gobyerno, GOCCs, at mga subsidiary nito, maliban sa barangay elections.

3. Paano kung contract of service lang ang appointment ko?

Hindi ito lusot. Kahit contract of service, sakop ka pa rin ng batas.

4. Ano ang mangyayari sa mga opisyal na nag-apruba ng appointment?

Maaari silang managot at kailangan din nilang isauli ang pera.

5. Mayroon bang exception sa panuntunang ito?

Wala, maliban sa losing candidates sa barangay elections.

6. Ano ang ibig sabihin ng *quantum meruit*?

Ito’y prinsipyo kung saan maaaring mabayaran ang isang tao para sa serbisyong naibigay kahit walang kontrata, ngunit hindi ito applicable kung labag sa Konstitusyon.

7. Maaari bang maging consultant na lang ang isang talunang kandidato?

Kailangan pa ring sundin ang mga regulasyon ng COA tungkol sa pagkuha ng private lawyers.

Nagkaroon ka ba ng problema tungkol sa paghirang sa gobyerno? Eksperto ang ASG Law sa mga ganitong usapin. Kung kailangan mo ng konsultasyon, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin sa hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website sa Contact Us. Nandito kami para tulungan ka!