Pinagtibay ng Korte Suprema na ang pagpapakawala ng pondo ng bayan para sa mga proyekto, kahit pa livelihood program, sa panahon ng halalan ay labag sa batas. Ang desisyong ito ay nagpapaalala sa lahat ng opisyal ng gobyerno, lalo na sa mga lokal na pamahalaan, na bawal gamitin ang pondo ng bayan para sa pamumulitika. Ang paglabag dito ay may kaukulang parusa, kaya’t mahalaga ang pag-iingat at pagsunod sa batas.

Pautang Ba o Pang-akit sa Botante?: Ang Pagbabawal sa Pagpapalabas ng Pondo sa Panahon ng Eleksyon

Ang kasong ito ay tumatalakay sa kung maaaring payagan ang isang lokal na pamahalaan na magpalabas ng pondo para sa livelihood program sa panahon ng eleksyon. Si Edwin Velez, noon ay Mayor ng Silay City, ay nahatulan ng paglabag sa Section 261(v)(2) ng Omnibus Election Code (OEC) dahil sa pagpapalabas ng pondo para sa livelihood program ng lungsod sa loob ng 45 araw bago ang 1998 elections. Ang legal na tanong ay kung sakop ba ng pagbabawal na ito ang mga lokal na pamahalaan at kung ang livelihood program ay maituturing na exempted dahil ito ay “continuing project”.

Ayon sa Section 261(v) ng Omnibus Election Code (OEC), ipinagbabawal ang pagpapalabas, paggastos, o paggamit ng pondo ng bayan sa loob ng 45 araw bago ang regular na eleksyon at 30 araw bago ang special election. Ang layunin ng batas na ito ay upang maiwasan ang paggamit ng pondo ng gobyerno para sa pangangampanya at upang matiyak na walang opisyal na makakalamang sa panahon ng eleksyon. Ang pagbabawal na ito ay sumasaklaw sa lahat ng opisyal at empleyado ng gobyerno, kasama na ang mga opisyal ng barangay at mga kawani ng government-owned or controlled corporations.

SEC. 261. Prohibited Acts. – The following shall be guilty of an election offense:
(v) Prohibition against release, disbursement or expenditure of public funds. – Any public official or employee including barangay officials and those of government-owned or controlled corporations and their subsidiaries, who, during forty-five days before a regular election and thirty days before a special election, releases, disburses or expends any public funds for:

Nagpaliwanag ang Korte Suprema na ang pagbabawal na ito ay hindi lamang para sa Ministry of Social Services and Development (ngayon ay DSWD) kundi pati na rin sa lahat ng ahensya ng gobyerno na may katulad na tungkulin, kasama na ang mga lokal na pamahalaan. Binigyang-diin ng Korte na ang layunin ng batas ay pigilan ang sinumang opisyal ng gobyerno na gamitin ang pondo ng bayan upang maimpluwensyahan ang mga botante. Dahil dito, hindi maaaring palusutan ang pagpapalabas ng pondo kahit pa ito ay para sa social welfare programs.

Dagdag pa rito, ipinaliwanag ng Korte na ang Local Government Code of 1991 (Republic Act No. 7160) ay nagde-devolve ng mga tungkulin at responsibilidad sa mga lokal na pamahalaan, kasama na ang social welfare services. Kaya naman, hindi maaaring sabihin na hindi sakop ng pagbabawal ang mga lokal na pamahalaan. Ito’y upang maiwasan ang pang-aabuso sa kapangyarihan at paggamit ng pondo ng bayan para sa pansariling interes sa panahon ng eleksyon. Bagama’t may mga ongoing projects, hindi ito exempted sa election ban maliban na lamang sa public works.

Sa kasong ito, hindi kinatigan ng Korte ang argumento ni Velez na exempted ang livelihood program dahil ito ay “continuing project”. Binigyang-diin ng Korte na walang probisyon sa batas na nagtatakda na exempted ang mga ongoing social development projects. Ang exemption ay limitado lamang sa mga public works projects. Ipinunto rin ng Korte na si Velez mismo ay humingi ng permiso sa COMELEC upang ipagpatuloy ang livelihood program, na nagpapakita na alam niyang sakop ito ng pagbabawal.

Sa huli, pinagtibay ng Korte Suprema ang desisyon ng Court of Appeals na nagpapatunay sa hatol ng Regional Trial Court na guilty si Velez sa paglabag sa Section 261(v)(2) ng OEC. Ang kasong ito ay isang mahalagang paalala sa lahat ng opisyal ng gobyerno na dapat sundin ang batas at iwasan ang paggamit ng pondo ng bayan para sa pamumulitika.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung labag ba sa batas ang pagpapalabas ng pondo para sa livelihood program ng lokal na pamahalaan sa panahon ng election ban.
Sino ang nasasaklawan ng Section 261(v) ng Omnibus Election Code?	Lahat ng opisyal at empleyado ng gobyerno, kasama ang mga opisyal ng barangay at mga kawani ng government-owned or controlled corporations.
Ano ang layunin ng pagbabawal sa pagpapalabas ng pondo sa panahon ng eleksyon?	Upang maiwasan ang paggamit ng pondo ng gobyerno para sa pangangampanya at upang matiyak na walang opisyal na makakalamang sa panahon ng eleksyon.
Sakop ba ng pagbabawal ang mga lokal na pamahalaan?	Oo, dahil sa devolution ng mga tungkulin at responsibilidad sa mga lokal na pamahalaan, kasama na ang social welfare services.
Exempted ba ang mga ongoing projects sa election ban?	Hindi, maliban na lamang sa mga public works projects na nakasaad sa Section 261(v)(1) ng Omnibus Election Code.
Ano ang parusa sa paglabag sa Section 261(v) ng Omnibus Election Code?	Pagkabilanggo at perpetual disqualification sa paghawak ng pampublikong posisyon.
Bakit nahatulan si Mayor Velez sa kasong ito?	Dahil nagpalabas siya ng pondo para sa livelihood program sa panahon ng election ban, na labag sa Section 261(v)(2) ng Omnibus Election Code.
Mayroon bang exception sa pagbabawal sa pagpapalabas ng pondo?	Mayroong ilang exception, tulad ng sahod ng mga empleyado at iba pang normal na gastos na pinapayagan ng COMELEC.

Ang desisyong ito ay nagbibigay-linaw sa mga limitasyon ng pagpapalabas ng pondo sa panahon ng eleksyon. Mahalaga na maging maingat ang lahat ng opisyal ng gobyerno at sumunod sa batas upang maiwasan ang anumang paglabag at parusa.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Velez v. People, G.R. No. 215136, August 28, 2019