Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang isang seksyon ng batas na nagbabawal sa mga Pilipino sa ibang bansa na magsagawa ng mga aktibidad pampulitika sa panahon ng botohan sa ibang bansa. Ang desisyon ay nagpapakita na ang malayang pananalita ay isang pangunahing karapatan, lalo na sa panahon ng eleksyon. Binibigyang diin nito ang pangangailangan na protektahan ang karapatan ng mga indibidwal na ipahayag ang kanilang mga opinyon nang walang hindi makatwirang paghihigpit.

Pagsusuri sa Batas: Ang Limitasyon sa Pulitikal na Pananalita ng mga Overseas Filipino Voters

Sa kasong Loida Nicolas-Lewis v. Commission on Elections, hinamon ang legalidad ng Seksyon 36.8 ng Republic Act No. 9189, na nagbabawal sa mga tao na magsagawa ng mga aktibidad pampulitika sa panahon ng 30-araw na botohan sa ibang bansa. Ang Korte Suprema ay hinilingang magpasya kung ang pagbabawal na ito ay lumalabag sa karapatan sa pananalita, pagpapahayag, pagpupulong, at pagboto; at kung ito rin ay paglabag sa due process at equal protection ng batas, kasabay pa ng paglabag sa territoriality principle ng batas kriminal. Pinanindigan ng Korte na ang batas ay labag sa konstitusyon dahil nilalabag nito ang karapatan sa malayang pananalita.

Pinagdiinan ng Korte ang kahalagahan ng malayang pananalita sa isang demokratikong lipunan. Kinikilala nito na ang karapatang bumoto ay kinabibilangan hindi lamang ng karapatang bumoto kundi pati na rin ng karapatang ipahayag ang iyong kagustuhan para sa isang kandidato o impluwensyahan ang iba na bumoto o hindi bumoto. Ang ganitong pagpapahayag, sabi ng Korte, ay napakahalaga upang matiyak ang katuparan ng sarili, hanapin ang katotohanan, itaguyod ang pakikilahok sa paggawa ng desisyon, at mapanatili ang balanse sa pagitan ng katatagan at pagbabago. Bukod dito, ang mga batas na naglilimita sa malayang pananalita ay dapat suriin dahil ipinag-uutos ng Konstitusyon na walang batas na dapat ipasa na naglilimita sa malayang pananalita at pagpapahayag.

Tinukoy ng Korte na ang pagbabawal sa “partisan political activity abroad during the 30-day overseas voting period” ay maituturing na isang content-neutral regulation dahil hindi nito pinupuntirya ang nilalaman ng mensahe. Gayunpaman, nakita ng Korte na ang probisyon ay overbroad o labis na malawak, kaya’t labag sa Konstitusyon. Partikular dito ay ang paggamit ng terminong abroad kung saan walang pinipiling lugar kung kaya’t nagiging extraterritorial ang aplikasyon. Samakatuwid, kahit saan pa gawin ang pagsasalita, mananagot pa rin ang nagsasalita sa ilalim ng probisyon.

Nakita rin ng Korte na ang probisyon ay mas malaki pa sa kung ano ang kinakailangan upang maitaguyod ang balak na interes ng pamahalaan. Ang tunay na panganib ay maaaring mangyari lamang sa loob ng mga lugar kung saan isinasagawa ang pagboto, tulad ng mga embahada at konsulado. Samakatuwid, walang dahilan upang limitahan ang karapatang lumahok sa mga aktibidad pampulitika sa mga lugar na lampas dito.

Higit pa rito, nakita ng Korte na kahit na ang layunin ng Kongreso na ipatupad ang pagbabawal na ito ay protektahan ang mga eleksiyon, ang ganap at hindi kwalipikadong pagbabawal na ito ay lumalabag pa rin sa pundamental na karapatan sa malayang pananalita. Ang nasabing probisyon sa batas, sa mismong anyo nito o kung babasahin kasama ng Implementing Rules and Regulations, ay maituturing na isang restriksyon sa malayang pananalita kung kaya’t idineklara itong labag sa konstitusyon ng Korte.

Ang desisyon na ito ay nagbigay diin sa katotohanang sa pagkamit sa kapayapaan at integridad ng prosesong demokratiko, hindi dapat balewalain ang karapatan sa malayang pananalita. Ang pagpipigil sa ganitong mahalagang karapatang konstitusyonal sa pamamagitan ng malawak na batas ay hindi maaaring pahintulutan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung ang pagbabawal sa partisan political activity abroad sa panahon ng overseas voting period ay lumalabag sa karapatan sa malayang pananalita.
Anong batas ang pinagtatalunan sa kaso?	Ang pinagtatalunang batas ay ang Seksyon 36.8 ng Republic Act No. 9189, na binago ng Republic Act No. 10590, at Seksyon 74(II)(8) ng Commission on Elections (COMELEC) Resolution No. 10035.
Ano ang ibig sabihin ng ‘partisan political activity’?	Ayon sa batas, ang terminong ito ay tumutukoy sa mga kilos na naglalayong i-promote o talunin ang isang partikular na kandidato sa isang posisyon sa gobyerno, kabilang ang pangangalap ng boto, pagpupulong, at paglalathala ng campaign materials.
Bakit idineklarang unconstitutional ang pagbabawal?	Idineklarang unconstitutional ang pagbabawal dahil nakita ng Korte Suprema na ito ay masyadong malawak at nilalabag nito ang karapatan sa malayang pananalita at pagpapahayag.
Ano ang ‘content-neutral regulation’ at bakit mahalaga ito?	Ang ‘content-neutral regulation’ ay isang regulasyon na hindi nakabatay sa nilalaman ng mensahe ngunit kumokontrol lamang sa oras, lugar, o paraan ng pagpapahayag. Ito ay mahalaga dahil mas madaling itaguyod kaysa sa mga regulasyong nakabatay sa nilalaman.
Ano ang ‘strict scrutiny test’ at paano ito ginamit sa kaso?	Ang ‘strict scrutiny test’ ay isang pamantayan sa pagsusuri ng batas na naglilimita sa mga pangunahing karapatan. Sa kasong ito, ginamit ang strict scrutiny upang matukoy kung ang pagbabawal ay kinakailangan upang protektahan ang integridad ng eleksyon.
Ano ang implikasyon ng desisyon sa mga Pilipino sa ibang bansa?	Dahil sa desisyon, may karapatan na ngayon ang mga Pilipino sa ibang bansa na makisali sa mga aktibidad pampulitika sa panahon ng botohan sa ibang bansa, nang walang labis na paghihigpit.
Ang ibig sabihin ba nito ay maaari nang mangampanya ang mga kandidato sa lahat ng lugar sa abroad?	Hindi. Ayon sa Korte, nakabatay ito sa territoriality principle, kung saan maaring ipagbawal pa rin ito sa loob mismo ng mga embahada, konsulado at iba pang government establishments.

Ang pagbasura sa probisyong nagbabawal sa partisan political activities sa abroad ay isang paalala ng pagpapahalaga ng bansa sa malayang pananalita. Kaya patuloy na nagtataguyod ang pamahalaan ng malaya at tahimik na prosesong demokratiko, patuloy rin nitong pinoprotektahan ang karapatang ipahayag ang sarili nang malaya, lalo na sa konteksto ng mga pampublikong gawain tulad ng eleksiyon.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Nicolas-Lewis vs. COMELEC, G.R No. 223705, August 14, 2019