Ipinasiya ng Korte Suprema na ang pagpapawalang-bisa ng House of Representatives Electoral Tribunal (HRET) sa resulta ng halalan dahil sa terrorismo ay nangangailangan ng matibay na ebidensya. Ang desisyon na ito ay nagpapatibay na bagama’t may kapangyarihan ang HRET na magpawalang-bisa ng halalan, dapat itong gawin lamang kung ang terrorismo ay nakakaapekto sa malaking bahagi ng mga boto at imposibleng matukoy kung alin ang mga legal at ilegal na boto. Ibig sabihin, hindi basta-basta maaaring gamitin ang alegasyon ng terrorismo para baligtarin ang resulta ng isang halalan.

Halalan sa Northern Samar Ginapos ng Terrorismo? Ang Pagsusuri ng Korte Suprema

Ang kasong ito ay nagmula sa election protest na isinampa ni Raul Daza laban kay Harlin Abayon kaugnay ng resulta ng halalan sa unang distrito ng Northern Samar noong 2013. Iginiit ni Daza na nagkaroon ng malawakang terrorismo na nagresulta sa pagkawala ng kanyang mga boto. Pinawalang-bisa ng HRET ang resulta ng halalan sa ilang presinto dahil umano sa terrorismo, dahilan para ideklara si Daza bilang panalo. Ngunit kinuwestiyon ni Abayon ang desisyon ng HRET, iginiit na walang hurisdiksyon ang HRET na magdeklara ng failure of election at nagkaroon ng grave abuse of discretion dahil walang sapat na basehan ang desisyon.

Ang pangunahing isyu na tinalakay ng Korte Suprema ay kung may hurisdiksyon ba ang HRET na magpawalang-bisa ng halalan dahil sa terrorismo at kung nagkaroon ba ng grave abuse of discretion ang HRET sa paggawa nito. Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang HRET ay may eksklusibong hurisdiksyon na dinggin ang lahat ng election contests kaugnay ng mga miyembro ng House of Representatives, kabilang na ang mga kaso ng pandaraya, terrorismo, o iba pang iregularidad. Ang kapangyarihang ito ay kalakip ng kanilang tungkulin na tiyakin kung sino ang nagkamit ng mayorya ng mga valid na boto. Kaya, may kapangyarihan ang HRET na magpawalang-bisa ng resulta ng halalan kung kinakailangan upang matukoy ang tunay na nagwagi.

Ang Senado at ang House of Representatives ay magkakaroon ng Electoral Tribunal na siyang tanging hukom ng lahat ng mga kontes na may kaugnayan sa halalan, returns, at kwalipikasyon ng kani-kanilang mga Miyembro.

Gayunpaman, nagbigay-diin ang Korte Suprema na ang pagpapawalang-bisa ng halalan ay dapat lamang gawin sa eksepsyonal na mga pagkakataon, kung saan napatunayan na ang terrorismo ay nakaapekto sa malaking bahagi ng mga boto at imposibleng matukoy kung alin ang mga legal at ilegal na boto. Sa kasong ito, binigyang-pansin ng Korte Suprema na ang ebidensya ng terrorismo ay hindi sapat upang suportahan ang pagpapawalang-bisa ng halalan. Sa madaling salita, dapat may malinaw at nakakakumbinsing ebidensya na ang karahasan, pananakot, o pagbabanta ay pumigil sa mga botante na malayang gamitin ang kanilang karapatan.

Ang testimonya ng mga residente na ipinakita ni Daza ay hindi nakapagpatunay na ang terrorismo ay nakaimpluwensya sa mga botante na bumoto kay Abayon. Bukod pa rito, mayroong mga sertipikasyon mula sa COMELEC at PNP na nagpapatunay na naging mapayapa at maayos ang halalan sa Northern Samar. Kaya, ang Korte Suprema ay nagpasyang nagkaroon ng grave abuse of discretion ang HRET sa pagpapawalang-bisa ng halalan at ibinalik si Abayon bilang duly elected Representative ng unang distrito ng Northern Samar.

Ang kasong ito ay nagbibigay linaw sa pagkakaiba ng kapangyarihan ng HRET na magpawalang-bisa ng resulta ng halalan at kapangyarihan ng COMELEC na magdeklara ng failure of election. Ang pagpapawalang-bisa ng HRET ay bahagi ng kanilang quasi-judicial function, samantalang ang deklarasyon ng COMELEC ng failure of election ay bahagi ng kanilang administrative function. Ang huli ay may layuning magsagawa ng special elections.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung may kapangyarihan ba ang HRET na magpawalang-bisa ng resulta ng halalan dahil sa alegasyon ng terrorismo.
Ano ang desisyon ng Korte Suprema?	Ipinawalang-bisa ng Korte Suprema ang desisyon ng HRET at ibinalik si Abayon bilang duly elected Representative.
Ano ang basehan ng Korte Suprema sa pagpawalang-bisa ng desisyon ng HRET?	Napatunayan na ang desisyon ng HRET ay hindi suportado ng sapat na ebidensya at nagkaroon ng grave abuse of discretion.
Ano ang pagkakaiba ng kapangyarihan ng HRET at COMELEC pagdating sa halalan?	Ang HRET ay may kapangyarihang dinggin ang mga election contests at magpawalang-bisa ng resulta ng halalan, samantalang ang COMELEC ay may kapangyarihang magdeklara ng failure of election.
Ano ang ibig sabihin ng grave abuse of discretion?	Ito ay nangangahulugang ang HRET ay nagdesisyon nang walang basehan sa batas o ebidensya.
Ano ang kahalagahan ng ebidensya sa pagpawalang-bisa ng resulta ng halalan dahil sa terrorismo?	Dapat may matibay at nakakakumbinsing ebidensya na ang terrorismo ay nakaimpluwensya sa resulta ng halalan.
Sino si Harlin Abayon?	Siya ang petitioner sa kaso at ang nagwaging kandidato sa halalan na unang idineklarang talo dahil sa desisyon ng HRET.
Sino si Raul Daza?	Siya ang respondent sa kaso at ang kandidato na naghain ng election protest laban kay Abayon.

Ang desisyong ito ng Korte Suprema ay nagbibigay proteksyon sa resulta ng halalan mula sa mga walang basehang alegasyon ng terrorismo. Nagbibigay ito ng mas matibay na proteksyon sa mga nanalong kandidato, dahil dapat may mas malinaw at matibay na ebidensya ng terrorismo ang HRET bago ito magpawalang-bisa ng resulta ng isang halalan.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Abayon v. HRET, G.R. No. 223032, May 3, 2016