Pinagtibay ng Korte Suprema na labag sa Saligang Batas ang paghihigpit ng Legal Education Board (LEB) sa pagpili ng mga law school ng kanilang mga estudyante. Ipinahayag na ang pagpapasya kung sino ang tatanggapin sa mga law school ay eksklusibong karapatan ng mga ito, bilang bahagi ng kanilang academic freedom. Ang pagpilit sa mga law school na sundin ang pamantayan ng LEB sa pamamagitan ng Philippine Law School Admission Test (PhiLSAT) ay hindi makatwiran at lumalabag sa kanilang karapatan.
Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng awtonomiya ng mga institusyon ng mas mataas na edukasyon, partikular na sa mga law school, na malayang makapamili ng mga mag-aaral na sa kanilang paniniwala ay may kakayahang magtagumpay sa pag-aaral ng abogasya. Binibigyang-diin din nito ang limitasyon ng kapangyarihan ng LEB sa pangangasiwa ng edukasyong legal sa Pilipinas.
Paano Nagbago ang Pamantayan: Kwento ng PhiLSAT at Kalayaan ng Law School
Ang kaso ay nag-ugat sa mga petisyon na kumukuwestiyon sa kapangyarihan ng LEB na magtakda ng mga pamantayan sa pagpasok sa mga law school, partikular na ang pagpapatupad ng PhiLSAT bilang mandatoryong pagsusulit. Ayon sa mga petisyoner, labag ito sa academic freedom ng mga institusyon at nagiging hadlang sa mga estudyanteng gustong mag-aral ng abogasya. Binigyang-diin nila na mayroon nang sariling mga proseso ng pagpasok ang mga law school at hindi dapat makialam ang LEB sa mga ito.
Idinepensa naman ng LEB na ang PhiLSAT ay kinakailangan upang mapataas ang kalidad ng edukasyong legal sa bansa. Sinabi nilang ito ay isang makatwirang regulasyon na naglalayong tiyakin na ang mga mag-aaral na papasok sa law school ay may sapat na kakayahan at potensyal. Ang isyu ay umikot sa kung saan nagtatapos ang kapangyarihan ng LEB na pangasiwaan ang edukasyong legal at kung saan nagsisimula ang karapatan ng mga law school na magpasya para sa kanilang sarili.
Sa kanilang pagpapasya, kinilala ng Korte Suprema ang kahalagahan ng parehong kalidad ng edukasyon at academic freedom. Bagama’t sinang-ayunan nila ang kapangyarihan ng LEB na magtakda ng minimum standards, binigyang-diin na hindi dapat umabot ang kapangyarihang ito sa pagkontrol. Ayon sa Korte, ang PhiLSAT, bilang isang mandatoryong pagsusulit, ay lumalabag sa academic freedom ng mga law school dahil inaalis nito ang kanilang awtonomiya sa pagpili ng mga estudyante. Nilimitahan ng Korte Suprema ang kapangyarihan ng LEB na manghimasok sa mga pagpapasya ng law school tungkol sa admission, maliban na lamang kung may malinaw na pag-abuso sa discretion o may kailangang protektahan para sa pangkalahatang kapakanan.
Ipinaliwanag pa ng Korte na hindi maaaring gamitin ang police power para supilin ang mga karapatan. Ang dapat mangibabaw ay ang makatwiran at kinakailangang kapangyarihan na mapangalagaan ang interes ng publiko. Kahit na may mandato ang LEB na pangasiwaan ang mga law school, hindi nito maaaring diktahan ang mga ito sa kung paano nila pinapatakbo ang kanilang mga programa. Pinagtibay ng Korte Suprema na sa mga sitwasyon kung saan nagsasalubong ang police power at academic freedom, ang konstitusyon ay nanghihimasok lamang kung kinakailangan para magsilbi sa pangangailangan ng interes ng publiko at kung ang mga institusyon ay sinasagkaan.
Dagdag pa rito, pinawalang-bisa rin ng Korte ang ilang mga regulasyon ng LEB na itinuring na ultra vires, o lampas sa kanilang legal na kapangyarihan. Kabilang dito ang pagtatakda ng mga kwalipikasyon at klasipikasyon ng mga faculty member, dean, at dean ng graduate schools of law. Sa madaling salita, nagbigay direktiba ang Korte upang masiguro na makakabalikwas ang bawat Law School sa bansa ng malaya at may kaakibat na responsibilidad alinsunod sa itinatakda ng Saligang Batas at hindi nasusupil ng kahit anong ahensya ng Gobyerno.
| Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito? | Ang pangunahing isyu ay kung labag sa academic freedom ng mga law school ang pagtakda ng Legal Education Board (LEB) ng minimum requirements para sa admission, partikular na ang PhiLSAT. |
| Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema? | Ipinahayag ng Korte Suprema na labag sa Saligang Batas ang mandatoryong pagpapatupad ng PhiLSAT dahil lumalabag ito sa academic freedom ng mga law school. |
| Ano ang academic freedom? | Ang academic freedom ay ang karapatan ng mga institusyon ng mas mataas na edukasyon na malayang magpasya sa kanilang mga layunin, pamamaraan ng pagtuturo, at pagpili ng mga estudyante, nang walang labis na pakikialam ng estado. |
| Maaari pa rin bang mangasiwa ng PhiLSAT ang LEB? | Ayon sa Korte Suprema, maaari pa rin ang LEB na mangasiwa ng PhiLSAT, ngunit hindi ito maaaring maging mandatoryo o maging eksklusibong batayan para sa pagpasok sa law school. |
| Ano ang mga implikasyon ng desisyon sa mga law school? | Ang mga law school ay may kalayaan na ngayon na magtakda ng sarili nilang pamantayan sa pagpasok at magdesisyon kung paano gagamitin ang resulta ng PhiLSAT sa kanilang proseso. |
| Ano ang implikasyon nito sa mga estudyanteng gustong mag-aral ng abogasya? | Hindi na hadlang ang PhiLSAT para sa mga estudyanteng gustong mag-aral ng abogasya, lalo na kung ang law school na kanilang gustong pasukan ay hindi ito ginagawang mandatory requirement. |
| Ano ang ultra vires? | Ang “ultra vires” ay isang legal na termino na tumutukoy sa isang aksyon ng isang korporasyon o ahensya ng gobyerno na lampas sa kanilang legal na awtoridad o kapangyarihan ayon sa batas o konstitusyon. |
| Ano ang papel ng police power sa kasong ito? | Kinilala ng Korte Suprema na may kapangyarihan ang estado na manghimasok para sa pangkalahatang kapakanan, ngunit hindi nito maaaring gamitin ang police power para supilin ang karapatang konstitusyonal tulad ng academic freedom. |
Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng patuloy na pagbabalanse ng Korte Suprema sa kapangyarihan ng estado at mga karapatan ng mga institusyong pang-edukasyon. Bagama’t kinikilala ang pangangailangan na mapabuti ang kalidad ng edukasyong legal, binibigyang-diin din ang kahalagahan ng pagprotekta sa awtonomiya at academic freedom ng mga law school.
Para sa mga katanungan hinggil sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.
Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinibigay lamang para sa layuning pang-impormasyon at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: Pimentel vs LEB, G.R. No. 230642 at 242954, November 09, 2021
Mag-iwan ng Tugon