Kailan Hindi Kaagad Pananagutan ang Pagkakamali sa SALN?

DEPARTMENT OF FINANCE­-REVENUE INTEGRITY PROTECTION SERVICE (DOF-RIPS) VS. OFFICE OF THE OMBUDSMAN, FREDERICKS. LEAÑO, AND JEREMIAS C. LEAÑO, G.R. No. 257516, May 13, 2024

Naranasan mo na bang magkamali sa paggawa ng iyong Statement of Assets, Liabilities and Net Worth (SALN)? Madalas, nakakatakot ito dahil baka humantong pa sa kaso. Ngunit, alam mo ba na hindi lahat ng pagkakamali sa SALN ay agad-agad na may pananagutan? Sa kaso ng DOF-RIPS vs. Leaño, tinalakay ng Korte Suprema kung kailan maaaring magkaroon ng “leeway” o pagbibigay-konsiderasyon sa mga pagkakamali sa pagdedeklara ng SALN.

Ang Legal na Batayan ng SALN

Ang pag-file ng SALN ay isang constitutional mandate, ayon sa Artikulo XI, Seksyon 17 ng Konstitusyon ng Pilipinas. Ito rin ay nakasaad sa Republic Act No. 3019 (Anti-Graft and Corrupt Practices Act) at Republic Act No. 6713 (Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees). Ang layunin ng SALN ay magkaroon ng transparency at maiwasan ang pagyaman sa pwesto ng mga opisyal ng gobyerno.

Ayon sa Seksyon 8 ng R.A. 6713:

“Section 8. Statements and Declaration. – Public officials and employees shall file under oath their statement of assets, liabilities and net worth and disclosure of business interests and financial connections and those of their spouses and unmarried children under eighteen (18) years of age living in their households.”

Ibig sabihin, dapat isumite ang SALN nang may panunumpa, at dapat itong maging totoo at detalyado. Ngunit, ayon sa Korte Suprema, ang layunin ng batas sa SALN ay pigilan ang pagkuha ng mga yaman na hindi maipaliwanag. Kaya, kung ang pinagmulan ng yaman ay maipaliwanag, hindi ito dapat parusahan.

Ang Kwento ng Kaso: DOF-RIPS vs. Leaño

Ang DOF-RIPS ay nagsampa ng reklamo laban sa mag-asawang Leaño, na parehong empleyado ng Bureau of Customs (BOC). Sila ay kinasuhan ng paglabag sa R.A. 3019, R.A. 6713, at ng Revised Penal Code dahil umano sa maling deklarasyon sa kanilang SALN. Narito ang mga alegasyon:

• Hindi tamang deklarasyon ng bahay at lupa sa Montefaro Village, Imus City, Cavite sa kanilang SALN mula 2006 hanggang 2018.
• Magkaibang halaga ng acquisition cost ng Montefaro property sa iba’t ibang taon ng SALN.
• Hindi deklarasyon ng bahay at lupa sa Golden Villas Subdivision, Imus City, Cavite sa kanilang SALN mula 2009 hanggang 2018.
• Hindi deklarasyon ng business interest sa Framille General Merchandise sa kanilang 2012 SALN.

Depensa naman ng mga Leaño, ang Golden Villas property ay pag-aari ng kapatid ni Jeremias, at ang mga pagkakamali sa halaga ay dahil sa kanilang pagkalito sa “swapping arrangement” nila ng kanilang mga ari-arian. Dagdag pa nila, hindi na umusad ang negosyo nilang Framille kaya hindi na nila ito idineklara.

Ayon sa Korte Suprema, mahalaga ang sinabi ng OMB na:

“The alleged inconsistencies in their SALNs were a mere product of their honest assessment on how to treat the properties subject of Jeremias’ arrangement with Josielyn. As such, minor errors in a SALN that do not relate to an attempt to conceal illicit activities should not be punishable.”

Dahil dito, ibinasura ng OMB ang kaso, at kinatigan ito ng Korte Suprema.

Ano ang Ibig Sabihin Nito?

Ang desisyon sa kasong ito ay nagpapakita na hindi lahat ng pagkakamali sa SALN ay agad na may kaparusahan. Kung maipaliwanag ang pagkakamali at walang intensyon na magtago ng yaman, maaaring hindi kaagad managot ang isang empleyado ng gobyerno.

Key Lessons:

• Transparency is Key: Mahalaga pa rin ang pagiging tapat at detalyado sa paggawa ng SALN.
• Explainable Wealth: Kung may pagkakamali, dapat maipaliwanag nang maayos ang pinagmulan ng ari-arian.
• Review and Compliance: May proseso para itama ang SALN bago magkaroon ng kaso.

Mahalagang Tanong at Sagot Tungkol sa SALN

1. Ano ang mangyayari kung hindi ako mag-file ng SALN?
Maaari kang makasuhan ng paglabag sa R.A. 6713 at mapatawan ng disciplinary action, tulad ng suspensyon o dismissal.

2. Pwede bang itama ang SALN kung may mali?
Oo, may proseso para itama ang SALN. Dapat ipaalam sa head of office o compliance committee ang pagkakamali at gawin ang kinakailangang corrections.

3. Kailan ako mananagot sa maling deklarasyon sa SALN?
Mananagot ka kung may intensyon kang magtago ng yaman o kung ang pagkakamali ay malaki at hindi maipaliwanag.

4. Ano ang dapat kong gawin kung hindi ako sigurado kung paano ideklara ang isang ari-arian?
Kumunsulta sa isang abogado o eksperto sa SALN para masigurong tama ang iyong deklarasyon.

5. May leeway ba talaga sa pagkakamali sa SALN?
Oo, may leeway kung ang pagkakamali ay menor de edad, maipaliwanag, at walang intensyon na magtago ng yaman.

Ikaw ba ay may katanungan tungkol sa SALN o iba pang usaping legal? Ang ASG Law ay eksperto sa mga ganitong bagay. Huwag mag-atubiling kumonsulta sa amin! Maaari kang mag-email sa hello@asglawpartners.com o bisitahin kami here para sa karagdagang impormasyon. Kami sa ASG Law ay handang tumulong sa iyo!