Kakulangan sa Chain of Custody, Dahilan para sa Pagpapawalang-Sala

G.R. No. 237422, February 14, 2024

Ang mga kaso ng droga ay seryosong usapin sa Pilipinas. Ngunit, mahalaga na sundin ang tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya upang matiyak na walang naaapi at napaparusahan nang walang sapat na basehan. Sa kasong ito, mapapatunayan natin kung gaano kahalaga ang bawat detalye sa proseso ng pagkuha at pag-iingat ng ebidensya, o ang tinatawag na chain of custody.

Ano ang Chain of Custody?

Ang chain of custody ay tumutukoy sa dokumentadong pagkakasunod-sunod ng paghawak, pag-iingat, at paglilipat ng ebidensya, mula sa oras na ito ay nakuha hanggang sa ito ay ipakita sa korte. Layunin nito na mapatunayan na ang ebidensya ay hindi napalitan, nabawasan, o nakompromiso sa anumang paraan. Ito ay proteksyon para sa akusado at para sa integridad ng sistema ng hustisya.

Ayon sa Section 21 ng Republic Act No. 9165 (bago ang amyenda), kailangan ang presensya ng tatlong testigo sa oras ng pag-inventory at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga: isang representante mula sa media, isang representante mula sa Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Ang layunin nito ay upang maiwasan ang pagtatanim ng ebidensya o anumang pagmamanipula.

Narito ang sipi mula sa Section 21 ng Republic Act No. 9165:

SECTION 21. Custody and Disposition of Confiscated, Seized, and/or Surrendered Dangerous Drugs, Plant Sources of Dangerous Drugs, Controlled Precursors and Essential Chemicals, Instruments/Paraphernalia and/or Laboratory Equipment. — The PDEA shall take charge and have custody of all dangerous drugs, plant sources of dangerous drugs, controlled precursors and essential chemicals, as well as instruments/paraphernalia and/or laboratory equipment so confiscated, seized and/or surrendered, for proper disposition in the following manner:

(1) The apprehending team having initial custody and control of the drugs shall, immediately after seizure and confiscation, physically inventory and photograph the same in the presence of the accused or the person/s from whom such items were confiscated and/or seized, or his/her representative or counsel, a representative from the media and the Department of Justice (DOJ), and any elected public official who shall be required to sign the copies of the inventory and be given a copy thereof;

Ang Kuwento ng Kaso ni Ben G. Bation

Si Ben G. Bation ay inakusahan ng pagtatanim ng marijuana. Ayon sa mga pulis, nahuli nila siyang nagdidilig at naglalagay ng abono sa mga halaman ng marijuana sa isang lugar malapit sa kanyang bahay. Inaresto siya at kinumpiska ang mga halaman.

Narito ang mga pangyayari sa kaso:

• Nakatanggap ng impormasyon ang mga pulis tungkol sa pagtatanim ni Bation ng marijuana.
• Pumunta ang mga pulis sa lugar at natagpuan ang mga halaman.
• Nagbantay sila at hinintay si Bation na dumating.
• Nakita nila si Bation na nagdidilig at naglalagay ng abono sa mga halaman.
• Inaresto nila si Bation.
• Kinuha ang mga halaman at dinala sa presinto.
• Nag-inventory at kumuha ng litrato sa presinto, kasama ang DOJ representative at mga barangay official, ngunit walang media representative.

Sa paglilitis, itinanggi ni Bation ang paratang. Sinabi niya na wala siyang kinalaman sa mga halaman at pinilit lamang siya ng mga pulis na magdilig nito. Ngunit, hindi siya pinaniwalaan ng Regional Trial Court (RTC) at hinatulan siya ng habambuhay na pagkabilanggo.

Umapela si Bation sa Court of Appeals (CA), ngunit ibinasura rin ang kanyang apela. Kaya, umakyat siya sa Korte Suprema.

Sa Korte Suprema, nagbago ang ihip ng hangin. Bagamat kinilala ng Korte na valid ang warrantless arrest dahil nahuli si Bation na nagtatanim ng marijuana, pinawalang-sala siya dahil sa hindi pagsunod sa chain of custody. Ayon sa Korte, hindi naipaliwanag ng mga pulis nang maayos kung bakit walang media representative sa oras ng pag-inventory at pagkuha ng litrato ng mga halaman.

Ayon sa Korte Suprema:

The prosecution failed to explain satisfactorily the absence of the representative from the media. That nobody is answering the telephone and that the media outlet is two towns away fail to convince. The police officers could have reached out to another media outlet and not limited themselves to Siquijor Mirror.

Dahil dito, nagkaroon ng gap sa chain of custody, na nagduda sa integridad ng mga ebidensya. Kaya, pinawalang-sala si Bation.

Ayon pa sa Korte:

In fine, there was non-compliance with the provisions of Section 21, in particular, with the number of required witnesses during the marking, inventory, and photograph of the seized items. This failure produces a gap in the chain of custody that adversely affects the integrity and evidentiary value of the seized plants. The identity of the object of the offense was therefore not properly established.

Ano ang Aral ng Kaso?

Ang kasong ito ay nagtuturo sa atin ng ilang mahahalagang aral:

• Mahalaga ang pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga.
• Kailangan ang presensya ng tatlong testigo sa oras ng pag-inventory at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga.
• Dapat maipaliwanag nang maayos kung bakit wala ang isa o higit pang mga testigo.
• Ang anumang gap sa chain of custody ay maaaring magduda sa integridad ng ebidensya at magresulta sa pagpapawalang-sala.

Mga Madalas Itanong

1. Ano ang mangyayari kung walang media representative sa oras ng pag-inventory ng droga?

Kung walang media representative, kailangan ipaliwanag ng mga pulis kung bakit wala sila at kung ano ang mga ginawa nilang hakbang upang makakuha ng isa. Kung hindi sapat ang paliwanag, maaaring magduda ang korte sa integridad ng ebidensya.

2. Puwede bang palitan ng ibang opisyal ang media representative?

Hindi. Malinaw sa batas na kailangan ang media representative, DOJ representative, at elected public official. Hindi puwedeng palitan ang isa ng iba.

3. Ano ang epekto ng chain of custody sa kaso?

Ang chain of custody ay mahalaga upang matiyak na ang ebidensya ay tunay at hindi nakompromiso. Kung may gap sa chain of custody, maaaring hindi tanggapin ng korte ang ebidensya.

4. Ano ang dapat gawin kung inaresto ako dahil sa droga?

Humingi kaagad ng tulong mula sa abogado. Huwag pumirma sa anumang dokumento hangga’t hindi ka nakakausap ng abogado.

5. Ano ang papel ng abogado sa kaso ng droga?

Ang abogado ay tutulong sa iyo na ipagtanggol ang iyong karapatan, suriin ang mga ebidensya, at tiyakin na sinusunod ang tamang proseso.

Dalubhasa ang ASG Law sa mga usapin ng batas na ito. Kung mayroon kayong katanungan o nangangailangan ng legal na representasyon, huwag mag-atubiling makipag-ugnayan sa amin para sa isang konsultasyon. hello@asglawpartners.com o bisitahin ang aming website sa Contact Us.