Kailan Maaaring Payagan ang Plea Bargaining sa Kaso ng Droga?

n

G.R. No. 257410, August 09, 2023

nn

Maraming Pilipino ang nahaharap sa kasong may kinalaman sa droga. Ang pag-unawa sa mga karapatan at opsyon, tulad ng plea bargaining, ay mahalaga. Sa desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito, nilinaw ang mga alituntunin kung kailan maaaring payagan o hindi ang plea bargaining sa mga kaso ng paglabag sa Republic Act No. 9165, o Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002.

nn

Ang kasong ito ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang pagiging updated sa mga panuntunan ng Korte Suprema at Department of Justice (DOJ) tungkol sa plea bargaining, at kung paano ito makakaapekto sa resulta ng isang kaso.

nn

Ang Batas Tungkol sa Plea Bargaining sa Kaso ng Droga

nn

Ang plea bargaining ay isang proseso kung saan ang akusado ay umaamin sa isang mas mababang kaso kapalit ng pagbaba ng orihinal na kaso. Sa konteksto ng mga kaso ng droga, ang Korte Suprema ay naglabas ng mga alituntunin sa pamamagitan ng A.M. No. 18-03-16-SC, o Plea Bargaining Framework in Drugs Cases. Ang DOJ ay naglabas din ng mga circular na naglalaman ng kanilang sariling guidelines.

nn

Ayon sa Section 5 ng R.A. 9165, bawal ang pagbebenta, pag-deliver, o pag-distribute ng iligal na droga. Ang Section 11 naman ay tumutukoy sa pag-possess ng iligal na droga. Ang parusa sa mga paglabag na ito ay nakadepende sa dami ng droga na involved.

nn

Mahalagang tandaan na ang plea bargaining ay hindi awtomatikong karapatan. Kailangan nito ang mutual agreement ng akusado, ng prosecution, at ng korte. Ayon sa Korte Suprema sa kasong Sayre v. Xenos, kailangan ang consent ng lahat ng partido at ang lesser offense ay dapat necessarily included sa offense na ikinaso.

nn

Narito ang sipi mula sa Section 2, Rule 118 ng Rules of Court tungkol sa Plea of Guilty to a Lesser Offense:

nn

SEC. 2. Plea of guilty to a lesser offense. — The accused, with the consent of the offended party and the prosecutor, may be allowed by the court to plead guilty to a lesser offense, regardless of whether or not it is necessarily included in the crime charged. After arraignment but before trial, the accused may manifest his intention to negotiate a plea of guilty to a lesser offense. Where the plea is accepted by the prosecution and the offended party, the court shall ask the accused if he understands the nature and consequences of his plea. If the accused does not fully understand, the court shall enter a plea of not guilty for him. The plea of guilty to a lesser offense may be withdrawn at any time before the judgment of conviction becomes final. Before judgment of conviction becomes final, the court may allow the accused to withdraw his plea of guilty to a lesser offense and enter a plea of not guilty.

nn

Ang Kwento ng Kaso ni Aguilar

nn

Si Edwin Aguilar ay kinasuhan ng paglabag sa Section 5 at Section 11 ng R.A. 9165. Ayon sa impormasyon, siya ay nagbenta ng isang sachet ng shabu sa isang poseur buyer at nakuhanan din ng pitong sachets ng shabu.

nn

Sa panahon ng pre-trial, nagpahayag si Aguilar ng intensyon na mag-file ng motion for plea bargaining. Gusto niyang umamin sa paglabag sa Section 12 ng R.A. 9165, o possession of equipment, instrument, apparatus and other paraphernalia for dangerous drugs, na may mas mababang parusa.

nn

Ang prosecution ay tumutol sa plea bargaining proposal ni Aguilar, dahil hindi ito consistent sa guidelines ng DOJ. Gayunpaman, pinayagan ng RTC ang plea bargaining, dahil ang dami ng shabu na involved ay pasok sa parameters ng A.M. No. 18-03-16-SC, na mas matimbang kaysa sa guidelines ng DOJ.

nn

Ang prosecution ay umapela sa Court of Appeals (CA). Ibinasura ng CA ang desisyon ng RTC, dahil hindi pumayag ang prosecution sa plea bargaining. Ayon sa CA, kailangan ang consent ng prosecution para payagan ang plea bargaining.

nn

Umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Ang pangunahing isyu ay kung tama ba ang ginawa ng CA na ibasura ang desisyon ng RTC na pumayag sa plea bargaining ni Aguilar.

nn

n
• Timeline ng Kaso:

n

n
• July 23, 2018: Kinasuhan si Aguilar sa RTC.

n

• September 9, 2018: Nag-plead ng