Ipinapaliwanag ng desisyon na ito ng Korte Suprema na bagaman maaaring hindi maparusahan ang isang opisyal ng gobyerno sa paglabag sa ilang partikular na batas kriminal dahil sa paglipas ng panahon (prescription), maaari pa rin siyang papanagutin sa pagbawi ng mga ari-arian na nakuha niya nang labag sa batas. Ang Korte Suprema ay nag-utos sa Ombudsman na magsampa ng petisyon para sa pagbawi ng mga ari-arian ni Casayuran sa ilalim ng R.A. 1379, dahil lumilitaw na ang kanyang mga ari-arian ay hindi tugma sa kanyang legal na kita. Mahalaga ito sapagkat kahit hindi na maparusahan ang isang opisyal sa paglabag sa mga batas kriminal, maaari pa ring mabawi ng estado ang mga ari-arian na nakuha niya nang hindi naaayon sa batas.

Pagdedeklara ng SALN: Obligasyon ng Public Official, Paano Nasusukat ang Nakaw na Yaman?

Ang kasong ito ay nagsimula sa reklamong inihain ng Department of Finance-Revenue Integrity Protection Service (DOF-RIPS) laban kay Miriam R. Casayuran, isang empleyado ng Bureau of Customs (BOC). Inakusahan siya ng paglabag sa Anti-Graft and Corrupt Practices Act, Code of Conduct and Ethical Standards for Public Officials and Employees, at Revised Penal Code (RPC), dahil sa hindi pagdedeklara ng ilang ari-arian sa kanyang Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth (SALN) at pagkakaroon ng yaman na hindi umano tugma sa kanyang legal na kita. Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung nagkamali ba ang Ombudsman sa pagbasura sa mga kasong kriminal at pagbawi ng ari-arian laban kay Casayuran.

Sinabi ng Korte Suprema na tama ang Ombudsman sa pagbasura sa mga kasong kriminal dahil sa prescription, ngunit nagkamali sa pagtangging magsampa ng kaso para sa pagbawi ng ari-arian. Ayon sa Korte, may sapat na ebidensya na nagpapahiwatig na ang mga ari-arian ni Casayuran ay hindi tugma sa kanyang legal na kita. Ang SALN ay isang mahalagang dokumento para sa mga empleyado ng gobyerno upang ipakita ang kanilang yaman at upang maging transparent sa publiko. Sa kasong ito, nakita na hindi tugma ang mga ari-arian ni Casayuran sa kanyang kita, at hindi niya ito naipaliwanag nang maayos.

Section 2. Filing of petition. – Whenever any public officer or employee has acquired during his incumbency an amount of property which is manifestly out of proportion to his salary as such public officer or employee and to his other lawful income and the income from legitimately acquired property, said property shall be presumed prima facie to have been unlawfully acquired.

Binigyang-diin ng Korte na ang mga pampublikong opisyal ay may obligasyon na maging tapat sa pagdedeklara ng kanilang mga ari-arian sa SALN. Ang hindi paggawa nito ay maaaring magdulot ng mga legal na problema, kabilang na ang pagbawi ng mga ari-arian. Hindi sapat na basta itago ang yaman; kailangan din itong maipaliwanag kung paano ito nakuha nang legal. Prima facie, ang hindi pagtugma ng yaman sa kita ay nangangahulugan ng pagkakaroon ng illegal na yaman. Kailangan itong patunayan na kabaligtaran sa korte.

Sa pagpapatuloy ng kaso, tinalakay rin ang pagkabigong ideklara ang ilang ari-arian tulad ng sasakyang Sentra. Bagama’t may mga teknikalidad sa petsa ng pagpapatupad ng resolusyon na nag-uutos na ideklara ang ari-arian na nabili sa pamamagitan ng pagpapautang, hindi ito nagpawalang-saysay sa obligasyon na maging tapat sa pagdedeklara ng SALN. Ang transparency at accountability ay mahalagang elemento sa serbisyo publiko, at ang SALN ay isang kasangkapan upang matiyak ito.

Sa madaling salita, ang pagbasura sa kasong kriminal ay hindi nangangahulugan na ligtas na ang opisyal mula sa lahat ng pananagutan. Maaari pa ring harapin ang pagbawi ng ari-arian kung napatunayang hindi tugma ang kanyang yaman sa kanyang legal na kita. Binibigyang-diin ng kasong ito ang kahalagahan ng integridad sa serbisyo publiko at ang mga mekanismo upang mapanagot ang mga opisyal na hindi tapat sa kanilang tungkulin.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nagkamali ba ang Ombudsman sa pagbasura sa mga kasong kriminal at pagbawi ng ari-arian laban kay Miriam R. Casayuran, isang empleyado ng Bureau of Customs. Ang isyu ay umiikot sa hindi pagdeklara ng mga ari-arian sa SALN at pag-aari ng yaman na hindi tugma sa kita.
Ano ang SALN?	Ang Statement of Assets, Liabilities, and Net Worth (SALN) ay isang dokumentong isinusumite ng mga opisyal at empleyado ng gobyerno na naglalaman ng kanilang mga ari-arian, utang, at netong halaga. Ito ay para sa transparency at accountability sa serbisyo publiko.
Ano ang R.A. 1379?	Ang R.A. 1379 ay isang batas na nagpapahintulot sa estado na bawiin ang mga ari-arian ng isang opisyal o empleyado ng gobyerno kung ang mga ito ay nakuha nang labag sa batas. Ito ay kapag ang ari-arian ay hindi tugma sa legal na kita ng empleyado.
Bakit ibinasura ang mga kasong kriminal?	Ibinasura ang mga kasong kriminal dahil sa “prescription” o paglipas ng panahon. Ang batas ay may takdang panahon para magsampa ng kaso, at lumipas na ito sa ilang mga paglabag.
Ano ang kahalagahan ng pagiging tapat sa pagdedeklara ng SALN?	Ang pagiging tapat sa pagdedeklara ng SALN ay mahalaga para sa transparency at accountability sa serbisyo publiko. Ito ay nagpapakita ng integridad at pagiging responsable ng mga opisyal ng gobyerno.
Ano ang ibig sabihin ng “prescription” sa legal na konteksto?	Ang “Prescription” ay tumutukoy sa paglipas ng panahon kung saan may takdang limitasyon para magsampa ng kaso. Kapag lumipas na ang panahong ito, hindi na maaaring ihabla ang isang tao sa paglabag.
Ano ang epekto ng kasong ito sa mga empleyado ng gobyerno?	Ang kasong ito ay nagpapaalala sa mga empleyado ng gobyerno na dapat silang maging tapat sa pagdedeklara ng kanilang SALN. Maari silang papanagutin para sa illegal na ari-arian, kahit pa nakalipas na ang panahong para magsampa ng kasong criminal.
Paano nasusukat kung ang yaman ay “manifestly out of proportion” sa kita?	Ito ay sinusukat sa pamamagitan ng paghahambing ng mga ari-arian ng empleyado sa kanyang legal na kita sa panahon ng kanyang panunungkulan. Kung malaki ang agwat sa pagitan ng dalawa at hindi ito maipaliwanag nang legal, maaaring ituring itong “manifestly out of proportion”.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng transparency, accountability, at integridad sa serbisyo publiko. Nagbibigay ito ng aral na kahit hindi na maparusahan ang isang opisyal sa paglabag sa ilang batas kriminal dahil sa paglipas ng panahon, maaari pa rin siyang managot sa pagbawi ng mga ari-arian na nakuha niya nang labag sa batas.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: DEPARTMENT OF FINANCE-REVENUE INTEGRITY PROTECTION SERVICE VS. OFFICE OF THE OMBUDSMAN AND MIRIAM R. CASAYURAN, G.R. No. 240137, September 09, 2020