Sa kasong Rolando Uy y Sayan alias “Nonoy” v. People of the Philippines, ibinasura ng Korte Suprema ang hatol kay Rolando Uy dahil sa paglabag sa chain of custody ng mga ebidensya. Nilinaw ng Korte na bagama’t legal ang checkpoints, dapat itong isagawa nang hindi lumalabag sa karapatan ng isang indibidwal laban sa di-makatarungang paghahalughog. Higit pa rito, dapat sundin ang mga alituntunin sa paghawak ng mga ebidensya upang mapanatili ang integridad nito at matiyak na hindi mapagbintangan ang isang tao nang walang sapat na batayan.

Checkpoint Ba Ito o Panghuhuli? Ang Limitasyon ng Kapangyarihan ng Pulis

Ang kasong ito ay nag-ugat sa pagkakadakip kay Rolando Uy sa isang checkpoint na isinagawa ng mga pulis sa Bukidnon. Ayon sa mga pulis, pinara nila si Uy dahil hindi nito maipakita ang mga dokumento ng kanyang motorsiklo. Dahil dito, naghinala sila at kinapkapan ang motorsiklo, kung saan umano nila natagpuan ang mga пакете ng marijuana. Iginiit naman ni Uy na siya ay tinaniman lamang ng ebidensya at pinilit na umamin sa krimen.

Ang pangunahing tanong sa kasong ito ay kung naaayon ba sa batas ang pagkakadakip at paghahalughog kay Uy. Itinatakda ng Konstitusyon na ang bawat mamamayan ay may karapatan laban sa di-makatarungang paghahalughog at pagdakip. Maliban kung mayroong warrant of arrest o search warrant, hindi maaaring basta-basta halughugin ang isang tao o ang kanyang pag-aari. Ngunit mayroon din namang mga exception sa panuntunang ito, tulad ng warrantless arrest kung nahuli sa akto (in flagrante delicto) ang isang tao na gumagawa ng krimen.

Gayunpaman, hindi basta-basta maituturing na nahuli sa akto ang isang tao. Kailangan na ang mismong paggawa ng krimen ay nakita ng mga pulis. Sa kaso ni Uy, ang pagkabigo lamang niya na magpakita ng mga dokumento ng motorsiklo ay hindi nangangahulugan na siya ay gumagawa ng krimen. Kaya naman, kung walang sapat na basehan ang mga pulis para maghinala na may ginagawang ilegal si Uy, hindi nila maaaring basta-basta halughugin ang kanyang motorsiklo.

SEC. 5 Arrest without warrant; when lawful. – A peace officer or a private person may, without a warrant, arrest a person:

(a) When, in his presence, the person to be arrested has committed, is actually committing, or is attempting to commit an offense;

(b) When an offense has just been committed and he has probable cause to believe based on personal knowledge of facts or circumstances that the person to be arrested has committed it.

Isa pang mahalagang aspeto ng kasong ito ay ang chain of custody. Ito ay tumutukoy sa proseso ng pagpapanatili ng integridad ng mga ebidensya mula sa oras na ito ay nakumpiska hanggang sa ito ay maipakita sa korte. Dapat tiyakin na ang mga ebidensya ay hindi napalitan, nabawasan, o nadagdagan. Kung hindi nasunod ang tamang proseso, maaaring magduda ang korte sa authenticity ng mga ebidensya at hindi ito tanggapin.

Sa kaso ni Uy, nakita ng Korte Suprema na nagkulang ang mga pulis sa pagsunod sa chain of custody. Hindi naitala ang mga ebidensya, walang inventory report, at walang mga saksing naroroon nang kunin ang mga ebidensya. Dahil sa mga pagkukulang na ito, hindi napatunayan ng prosecution na ang marijuana na ipinakita sa korte ay ang mismong marijuana na nakuha kay Uy.

Dahil sa mga nabanggit, ibinasura ng Korte Suprema ang hatol kay Uy at pinawalang-sala siya sa kasong illegal possession of drugs. Pinagtibay ng Korte na hindi maaaring basta-basta labagin ang karapatan ng isang tao laban sa di-makatarungang paghahalughog at pagdakip. Dapat ding sundin ang tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya upang matiyak na hindi mapagbintangan ang isang tao nang walang sapat na batayan.

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung legal ba ang pagkakadakip at paghahalughog kay Rolando Uy sa checkpoint.
Ano ang chain of custody?	Ito ang proseso ng pagpapanatili ng integridad ng mga ebidensya mula sa oras na ito ay nakumpiska hanggang sa ito ay maipakita sa korte.
Bakit ibinasura ng Korte Suprema ang hatol kay Uy?	Dahil hindi nasunod ang tamang chain of custody sa paghawak ng mga ebidensya.
Ano ang ibig sabihin ng “in flagrante delicto”?	Ito ay nangangahulugan na nahuli sa akto ang isang tao na gumagawa ng krimen.
Kailan maaaring magsagawa ng warrantless arrest?	Kapag nahuli sa akto ang isang tao na gumagawa ng krimen, o kapag may probable cause na ang isang tao ay gumawa ng krimen.
Legal ba ang checkpoints?	Oo, ngunit dapat itong isagawa nang hindi lumalabag sa karapatan ng isang indibidwal laban sa di-makatarungang paghahalughog.
Ano ang dapat gawin kung pinara sa isang checkpoint?	Maging kalmado at magpakita ng kooperasyon. Kung sa tingin mo ay nilalabag ang iyong karapatan, maging mapanuri at itala ang mga pangyayari.
Saan maaaring humingi ng tulong kung inaakala mong nilabag ang iyong karapatan?	Maaaring humingi ng tulong sa mga legal aid organizations o kumuha ng abogado.

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa atin na hindi dapat kalimutan ang mga karapatan natin bilang mga mamamayan, kahit pa sa mga sitwasyon tulad ng checkpoints. Ang pagiging alerto at mapanuri ay mahalaga upang matiyak na hindi tayo biktima ng pang-aabuso.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Rolando Uy y Sayan alias “Nonoy” vs. People, G.R. No. 217097, February 23, 2022