Sa isang desisyon, nilinaw ng Korte Suprema na ang pagkuwestiyon sa paghahanap ng probable cause ng Ombudsman sa mga kasong kriminal ay dapat iapela sa Korte Suprema, hindi sa Court of Appeals. Ang desisyong ito ay nagpapatibay na ang pag-akyat ng kaso sa maling korte ay maaaring magresulta sa pagkawala ng pagkakataong hamunin ang mga paghahanap ng Ombudsman. Ang ruling na ito’y nagbibigay linaw sa tamang proseso para sa mga naghahangad na kuwestiyunin ang mga pagpapasya ng Ombudsman sa mga kasong kriminal, at nagbibigay diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang landas ng pag-apela.

Kapag ang Imbestigasyon ng Ombudsman ay Humantong sa Kriminal na Kaso: Saan Dapat Dumulog?

Ang kaso ay nagsimula sa reklamo na inihain ng Field Investigation Office (FIO) ng Ombudsman laban kay Representative Judy J. Syjuco at iba pang opisyal ng gobyerno at isang pribadong indibidwal, Domingo Samuel Jonathan L. Ng (Ng), para sa Estafa, Falsification of Public Documents, at paglabag sa Seksyon 3(e) ng RA 3019. Ito ay dahil sa pagbili ng communications equipment para sa Region VI kung saan inakusahan si Ng na tumanggap ng bayad nang hindi naman naihatid ang mga cellphone units.

Nagsampa ng petisyon ang mga petitioner sa Court of Appeals (CA), na kinukuwestiyon ang resolusyon ng Ombudsman. Ibinasura ng CA ang petisyon dahil sa kawalan ng hurisdiksyon, na nagsasaad na ang tamang remedyo upang kuwestiyunin ang mga natuklasan ng probable cause ng Ombudsman sa mga kasong kriminal ay sa pamamagitan ng paghahain ng isang orihinal na aksyon para sa certiorari sa Korte Suprema. Kinuwestiyon ng mga petitioner ang pagbasura, na nangatwirang ang pagpapawalang-bisa ng ikalawang talata ng Seksyon 14 sa Carpio-Morales ay sumasaklaw sa lahat ng pagpapasya o paghahanap ng Ombudsman, hindi lamang sa mga kasong administratibo.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay kung nagkamali ba ang Court of Appeals sa pagbasura sa petisyon ng mga petitioner para sa certiorari dahil sa kawalan ng hurisdiksyon. Ang Korte Suprema ay nagpasya na ang CA ay hindi nagkamali sa pagbasura sa petisyon para sa certiorari dahil sa kawalan ng hurisdiksyon. Ang tamang paraan upang kuwestiyunin ang paghahanap ng probable cause ng Ombudsman sa mga kasong kriminal ay sa pamamagitan ng paghahain ng petisyon para sa certiorari sa Korte Suprema, na nabigo ang mga petitioner.

Ang Korte ay sumangguni sa naunang jurisprudence, partikular na ang kaso ng Gatchalian v. Office of the Ombudsman, na naglinaw na ang Carpio-Morales ay may limitadong aplikasyon sa mga kasong administratibo sa harap ng Ombudsman. Ang desisyon ng Gatchalian ay nagbigay-diin na ang pagpapawalang-bisa ng Seksyon 14 ng RA 6770 ay hindi kinakailangang may epekto sa apela na pamamaraan para sa mga utos at desisyon na nagmumula sa mga kasong kriminal.

Sinabi rin sa kasong Yatco v. Office of the Deputy Ombudsman for Luzon na sa mga kasong kriminal, ang remedyo ng isang nagdamdam na partido mula sa resolusyon ng Ombudsman na naghahanap ng presensya o kawalan ng probable cause ay upang maghain ng petisyon para sa certiorari sa ilalim ng Rule 65 ng Rules of Court, at ang petisyon ay dapat iapela hindi bago ang CA, ngunit bago ang Korte Suprema. Kaya naman, ang mga resolusyon ng Ombudsman sa probable cause sa mga kasong kriminal ay dapat iapela sa pamamagitan ng paghahain ng petisyon para sa certiorari sa Korte Suprema.

Binigyang-diin pa ng Korte Suprema na kapag naghain ng mga impormasyon sa Sandiganbayan, ang mga petitioner ay may pagkakataon doon sa panahon ng paglilitis upang pagtatalunan ang mga paghahanap ng probable cause, at, posibleng, sa kalaunan ay linisin ang kanilang mga pangalan mula sa mga paratang na krimen.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung tama ba ang Court of Appeals sa pagbasura ng petisyon para sa certiorari dahil sa kawalan ng hurisdiksyon.
Saan dapat iapela ang paghahanap ng probable cause ng Ombudsman sa mga kasong kriminal?	Ang paghahanap ng probable cause ng Ombudsman sa mga kasong kriminal ay dapat iapela sa Korte Suprema.
Ano ang kahalagahan ng kasong Carpio-Morales sa kasong ito?	Ang kasong Carpio-Morales ay nagpawalang-bisa sa Seksyon 14 ng RA 6770, ngunit ang pagpapawalang-bisa na ito ay nalalapat lamang sa mga kasong administratibo, hindi sa mga kasong kriminal.
Ano ang Rule 65 ng Rules of Court?	Ang Rule 65 ng Rules of Court ay nagbibigay ng paraan para sa paghahain ng petisyon para sa certiorari sa Korte Suprema upang kuwestiyunin ang mga aksyon ng mga sangay ng gobyerno, kabilang ang Ombudsman.
Paano nakaaapekto ang doctrine of hierarchy of courts sa pag-apela ng mga kaso ng Ombudsman?	Kinikilala ng doktrina na dapat munang hilingin ang legal na aksyon sa mga nakabababang korte. Itinatatag nito na dapat ding dumiretso sa Korte Suprema, hindi sa Court of Appeals, ang aksyon para sa certiorari upang labanan ang aksyon ng Ombudsman sa mga kasong kriminal.
Ano ang papel ng Sandiganbayan sa kasong ito?	Binibigyan ng Sandiganbayan ng mga pagkakataon sa mga petisyoner na hamunin ang mga paghahanap ng probable cause pagkatapos maihain ang mga impormasyon.
Ano ang Gatchalian v. Office of the Ombudsman?	Nilinaw sa Gatchalian v. Office of the Ombudsman na ang Carpio-Morales ay may limitadong aplikasyon sa mga kasong administratibo.
Kung naghain ng kaso sa maling korte, pwede pa bang itama ang aksyon?	Hindi tama ang dumulog sa Court of Appeals sa pag apela sa paghahanap ng probable cause. Nalagpasan ng petitioners ang oportunidad na hamunin ang pagpapasiya ng Ombudsman ng sila ay umakyat sa maling hukuman.

Sa kabuuan, ang Korte Suprema ay nagpasya na hindi tama na ang petitioners ay naghain ng kanilang petisyon para sa certiorari sa Court of Appeals, dahil dapat sana ay inihain ito sa Korte Suprema. Bukod dito, kapag naghain na ng impormasyon sa Sandiganbayan, may karapatan ang mga petitioner na hamunin doon ang mga pananaw ng Office of the Ombudsman. Ang desisyong ito ay nagtatatag ng mahalagang precedent sa paghawak ng apela na kinasasangkutan ng Ombudsman.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: ILDEFONSO TV PATDU, JR., REBECCA S. CACATIAN, AND GERONIMO V. QUINTOS vs. HON. CONCHITA CARPIO-MORALES, G.R. No. 230171, September 27, 2021