Sa isang kaso na may kinalaman sa pagkamatay ng isang pulis, nagdesisyon ang Korte Suprema na baguhin ang hatol ng pagpatay (murder) sa homicide dahil sa hindi napatunayan ang ahente ng pangyayaring nagpapabigat ng krimen na pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength). Ipinapakita ng desisyong ito kung paano sinusuri ng korte ang mga pangyayari na nagpapabigat sa krimen upang matiyak na ang mga hatol ay naaayon sa batas. Nililinaw nito na hindi sapat ang simpleng pisikal na kalamangan upang maituring na pagpatay (murder) ang isang krimen, binibigyang diin ang kailangan sa sapat na ebidensya upang patunayan ang mga motibo ng akusado at aktuwal na pangyayari.

Paano ang Pagtulong sa Isa’t Isa ay Humahantong sa Pananagutan: Pagsusuri sa Usapin ng Bautista

Ang kasong ito ay nag-ugat sa insidente noong Disyembre 30, 2011, kung saan si Rufino Rapacon, isang pulis, ay pinatay. Ang mga akusado, ang mga magkakapatid na Bautista, ay kinasuhan ng pagpatay (murder) dahil sa pagkakaisa at tulong-tulong na paggawa ng krimen. Si Florence Rapacon, asawa ni Rufino, ay sugatan din sa insidente, na nagresulta sa karagdagang kaso ng frustrated murder laban sa isa sa mga akusado. Mahalaga dito ay ang tanong kung napatunayan ba ng prosekusyon na ang pagkamatay ni Rufino ay may sapat na basehan upang ituring na pagpatay (murder), lalo na sa aspeto ng pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength) at kung ang pag-atake kay Florence ay may elemento ng pananagutan.

Ang mga pangyayari ay nagsimula nang tulungan ng mga Bautista si Eric Pajarillo, na nauwi sa pagpatay kay Rufino at pagkasugat ni Florence. Sa paglilitis, nagbigay ang magkabilang panig ng magkasalungat na bersyon. Ayon sa prosekusyon, tinulungan ng mga Bautista ang isa’t isa para atakihin si Rufino, samantalang depensa naman ng mga akusado na sila ay nagtanggol lamang. Sinabi ng Korte Suprema na kahit na napatunayan ang pagkakaisa ng mga akusado sa paggawa ng krimen, hindi napatunayan na ang pag-atake ay mayroong pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength). Ito ay nangangahulugan na ang pagkakaroon ng mas maraming bilang ng mga umaatake o ang paggamit ng mga armas ay hindi awtomatikong nangangahulugan na mayroong pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength). Kailangan patunayan na ang mga umaatake ay sadyang ginamit ang kanilang kalamangan upang mas madali nilang magawa ang krimen.

Building on this principle, ang Korte Suprema ay nagbigay-diin sa na ang paggamit ng nakatataas na lakas ay kailangang pinagplanuhan at may layunin upang gamitin ang labis na pwersa na hindi katimbang sa depensa na maaaring gawin ng biktima. Ito ay sinang-ayunan rin ng Court of Appeals (CA) hinggil sa orihinal na hatol ng Regional Trial Court (RTC) na ang pagpatay kay Rapacon ay murder dahil sa pag-abuso sa nakatataas na lakas(abuse of superior strength). Sa Criminal Case No. 6961-V, idineklara ng Korte Suprema na homicide ang krimen. Sa kasong may kinalaman kay Florence Rapacon, ang CA ay nagpasiya na ang krimen ay frustrated murder dahil sa ahente ng pangyayaring nagpapabigat ng krimen na pagtataksil (treachery) nang bigla siyang atakihin mula sa likod. Inapela ito sa Korte Suprema.

This approach contrasts with ang desisyon sa frustrated murder. Natuklasan ng Korte Suprema na walang sapat na ebidensya para patunayan ang elemento ng pagtataksil (treachery) sa pag-atake kay Florence Rapacon. Bagaman biglaan ang pag-atake, walang patunay na pinlano ito upang tiyakin ang tagumpay ng krimen nang walang panganib sa umaatake. Bukod dito, ipinaliwanag na hindi maaaring ipagpalagay na may pagtataksil (treachery) dahil lamang biglaan ang pag-atake, maliban kung napatunayan na ang akusado ay sadyang pinili ang paraan ng pag-atake upang mapadali ang paggawa ng krimen nang walang panganib sa kanyang sarili. Samakatuwid, ibinaba rin ng korte ang hatol sa frustrated murder, ngunit pinanindigan na mayroon pa ring pananagutan si Rolly Bautista sa krimen ng direct assault with frustrated homicide.

Dahil dito, binago ng Korte Suprema ang hatol. Hinatulang nagkasala ang mga Bautista sa homicide, hindi sa murder, at binago rin ang hatol kay Rolly Bautista para sa pag-atake kay Florence Rapacon. Sa isyung ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na sa mga kaso kung saan ang paratang ay nag-ugat sa tulong-tulongan na paggawa ng krimen, ang bawat akusado ay may pananagutan sa parehong krimen maliban na lamang kung mayroong malinaw na ebidensya upang ipakita ang salungat na pangyayari. Ang ganitong prinsipyo ng pananagutan ay nagbibigay diin sa kahalagahan ng malinaw na pagkakaunawaan sa pagitan ng mga indibidwal upang gumawa ng isang iligal na aksyon.

In summary, ipinaliwanag ng Korte Suprema kung paano dapat suriin ang mga pangyayari ng ahente ng nagpapabigat ng krimen sa ilalim ng batas. Nagbigay ito ng malinaw na pagkakaiba sa pagitan ng homicide at pagpatay (murder), at sa mga kinakailangan upang ituring ang isang krimen na nagawa nang may pagtataksil (treachery). Pinakita ng kasong ito ang kahalagahan ng pagiging maingat sa pagtukoy ng mga elemento ng isang krimen upang matiyak na ang hatol ay naaayon sa batas at sa katotohanan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ang mga elementong nagpapabigat sa krimen, tulad ng pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength) sa kaso ng pagpatay kay SPO1 Rufino Rapacon, at pagtataksil (treachery) sa pag-atake kay SPO1 Florence Rapacon. Ito ang nagdidikta kung dapat ituring na murder ang kaso.
Ano ang pagkakaiba ng homicide sa murder?	Ang homicide ay ang pagpatay ng isang tao sa ibang tao, samantalang ang murder ay homicide na may mga elementong nagpapabigat, tulad ng pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength), pagtataksil (treachery), o premeditasyon. Ang pagkakaroon ng mga ahente ng pangyayaring nagpapabigat ng krimen (aggravating circumstances) na ito ang nagiging dahilan para mas mabigat ang parusa sa murder kaysa sa homicide.
Ano ang ibig sabihin ng pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength)?	Ang pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength) ay nangyayari kapag ang mga umaatake ay gumamit ng labis na pwersa na hindi katimbang sa kakayahan ng biktima na magtanggol. Ito ay kailangang sadyang pinagplanuhan upang mas madaling magawa ang krimen.
Ano ang ibig sabihin ng pagtataksil (treachery)?	Ang pagtataksil (treachery) ay nangyayari kapag ang krimen ay ginawa sa paraang tiyak na walang panganib sa kriminal at walang pagkakataon ang biktima na magtanggol. Ito ay kailangang pinagplanuhan din ng kriminal.
Bakit binago ng Korte Suprema ang hatol sa homicide?	Binago ng Korte Suprema ang hatol dahil hindi napatunayan na ang mga akusado ay sadyang nagplano na gamitin ang kanilang nakatataas na lakas (abuse of superior strength) para patayin si SPO1 Rufino Rapacon. Wala ring sapat na ebidensya na si SPO1 Florence Rapacon ay inatake nang may pagtataksil (treachery).
Ano ang pananagutan ni Rolly Bautista sa kaso?	Si Rolly Bautista ay hinatulang nagkasala sa complex crime ng direct assault with frustrated homicide dahil napatunayan na inatake niya si SPO1 Florence Rapacon na isang pulis na gumaganap ng kanyang tungkulin, at mayroon siyang intensyong patayin ito. Ang pag-atake ay hindi naipatupad dahil sa pagkaagap ng pagpapagamot.
Ano ang naging parusa sa mga akusado?	Ang mga akusado ay hinatulang makulong ng mula walong (8) taon at isang (1) araw ng prision mayor, bilang minimum, hanggang labing-apat (14) na taon, walong (8) buwan at isang (1) araw ng reclusion temporal, bilang maximum. Bukod pa rito, sila ay inutusan na magbayad ng P50,000.00 bilang civil indemnity, P50,000.00 bilang moral damages, at P50,000.00 bilang exemplary damages sa mga tagapagmana ni SPO1 Rufino Rapacon.
Ano ang implikasyon ng desisyong ito sa ibang mga kaso?	Ang desisyong ito ay nagpapakita kung paano dapat suriin ang mga pangyayaring nagpapabigat sa krimen, tulad ng pag-abuso sa nakatataas na lakas (abuse of superior strength) at pagtataksil (treachery). Dapat tiyakin na ang mga elemento ng krimen ay napatunayan nang walang pag-aalinlangan (beyond reasonable doubt) bago mahatulan ang isang akusado.

Sa pangkalahatan, ipinapakita ng kasong ito kung paano sinusuri ng Korte Suprema ang mga elemento ng krimen at mga pangyayaring nagpapabigat para matiyak na naaayon sa batas ang hatol. Mahalaga na maunawaan ng publiko ang mga prinsipyo ng batas na ito para sa pagtukoy ng pananagutan sa krimen.

Para sa mga katanungan tungkol sa pagkakapit ng hatol na ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumonsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: People of the Philippines vs Bautista, G.R. No. 247961, June 16, 2021