Ipinawalang-sala ng Korte Suprema si Leonides Quiap dahil sa paglabag sa Section 11, Article II ng RA 9165 (Illegal Possession of Dangerous Drugs). Ang desisyon ay nakabatay sa hindi napatunayang chain of custody ng mga pinagbabawal na gamot, na nagdududa sa integridad at pagiging kapani-paniwala ng ebidensya. Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan ng prosekusyon na walang pagbabago sa kondisyon ng pinagbabawal na gamot at walang pagkakataon para sa ibang tao na mahawakan ito. Kaya, ang ebidensya ay hindi dapat tanggapin at hindi maaaring magamit upang hatulan si Leonides Quiap. Ang kasong ito ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang wastong paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga at kung paano ito maaaring makaapekto sa kinalabasan ng kaso.

Saan Nagkulang ang Pulisya? Kwento ng Aresto at Ebidensya

Noong ika-4 ng Marso, 2011, nakatanggap si PO2 Jerome Garcia ng impormasyon mula sa isang asset tungkol kay “Kacho,” na umano’y bibili ng shabu sa Sta. Cruz, Laguna. Sinundan ng asset si Kacho hanggang sa Calamba Crossing, kung saan sila sumakay ng jeepney. Base sa impormasyon, bumuo ang mga pulis ng isang entrapment team at hinintay ang jeepney sa Barangay Labuin, Pila, Laguna. Pagdating ng jeepney, pinara ito at sumakay si PO2 Garcia. Nakita niya si Kacho na itatapon ang isang bagay na nakabalot sa electrical tape. Pinigilan ni PO2 Garcia si Kacho at pinabuksan ang balot, na naglalaman ng isang plastic sachet na may puting crystalline substance, na umano’y shabu.

Ayon sa bersyon ni Leonides, siya ay pauwi na mula sa bahay ng kanyang pinsan nang parahin ang jeepney. Pinababa siya, pinosasan, at dinala sa istasyon ng pulis. Ipinagtanggol niya na walang nakuha sa kanya na droga. Sa RTC, napatunayang guilty si Leonides. Ayon sa korte, mas matimbang ang presumption of regularity ng mga pulis kumpara sa pagtanggi ni Leonides. Inapela ni Leonides sa CA, ngunit ibinasura ito. Iginiit ng CA na waived na ang kwestyon sa illegal arrest dahil hindi ito tinutulan bago ang arraignment. Dagdag pa, may probable cause para sa warrantless arrest dahil si Leonides ay aktong nagtatangkang magtapon ng plastic sachet. Umakyat ang kaso sa Korte Suprema, kung saan binatikos ang paghawak ng ebidensya.

Ang pangunahing isyu sa kasong ito ay ang chain of custody ng umano’y shabu. Ayon sa Section 21 ng RA 9165, kailangan ang physical inventory at pagkuha ng litrato ng droga pagkatapos makumpiska. Kailangan din itong gawin sa presensya ng akusado, representante mula sa media at Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Kung hindi masunod ang mga ito, maaaring maging inadmissible ang ebidensya. Sa kasong ito, walang representante mula sa media, DOJ, o elected public official nang kunin ang inventory at litrato. Bukod dito, hindi rin maayos na naitala kung paano napunta ang ebidensya mula sa investigating officer patungo sa forensic chemist.

Ang chain of custody ay mahalaga upang matiyak na ang ebidensya na iprinisinta sa korte ay ang parehong ebidensya na nakuha sa akusado. Kung may pagdududa sa integridad ng ebidensya, maaaring mapawalang-sala ang akusado. Ayon sa Korte Suprema, hindi napatunayan ng prosekusyon na walang pagbabago sa kondisyon ng droga at walang pagkakataon para sa ibang tao na mahawakan ito. Dahil dito, hindi naging admissible ang ebidensya laban kay Leonides.

Sa kasong ito, malinaw na may pagkukulang sa pagsunod sa Section 21 ng RA 9165. Hindi napatunayan ang presensya ng tatlong (3) insulating witnesses at kung kaya’t nagkaroon ng pagdududa sa integridad ng chain of custody. Binalangkas sa kasong People v. Lim, na kung hindi nakuha ang presensya ng sinuman o lahat ng mga insulating witnesses, ang prosekusyon ay dapat mag-allege at magpatunay hindi lamang ang mga dahilan ng kanilang pagkawala, kundi pati na rin ang katotohanan na ginawa ang taimtim na pagsisikap upang masiguro ang kanilang pagdalo.

Hindi rin napatunayan na napanatili ang chain of custody mula sa investigating officer hanggang sa forensic chemist. Importanteng tandaan na hindi sapat na magkaroon lamang ng stipulated testimony mula sa forensic chemist. Ayon sa People v. Pajarin, kinakailangan na ang forensic chemist ay magtestigo na natanggap niya ang ebidensya na may marka, selyado, at buo, at na muli niya itong sinelyuhan pagkatapos suriin at nilagyan ng kanyang sariling marka upang masiguro na hindi ito mababago.

Ipinunto ng Korte Suprema na bagama’t may presumption of regularity sa pagganap ng mga pulis sa kanilang tungkulin, hindi ito mas matimbang kaysa sa constitutional right ng akusado na ituring na inosente hanggang mapatunayang guilty. Bukod pa dito, nasira ang presumption of regularity dahil sa mga irregularities sa paghawak ng ebidensya.

Dahil sa mga kadahilanang ito, ibinasura ng Korte Suprema ang desisyon ng CA at RTC. Si Leonides ay pinawalang-sala dahil hindi napatunayan ng prosekusyon na walang paglabag sa chain of custody. Ang kasong ito ay nagsisilbing babala sa mga law enforcement agencies na sundin ang wastong pamamaraan sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Ito ay upang protektahan ang karapatan ng akusado sa isang patas na paglilitis.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ang chain of custody ng pinagbabawal na gamot upang magamit bilang ebidensya laban sa akusado. Kung hindi napatunayan ang chain of custody, hindi maaaring magamit ang ebidensya upang hatulan ang akusado.
Ano ang chain of custody?	Ang chain of custody ay ang pagkakasunod-sunod ng paglilipat ng ebidensya mula sa isang tao patungo sa isa pa, mula sa pagkumpiska hanggang sa pagprisinta sa korte. Layunin nito na masiguro na ang ebidensya ay hindi napalitan o nabago.
Sino ang dapat naroroon sa inventory at pagkuha ng litrato ng droga?	Ayon sa RA 9165, dapat naroroon ang akusado, representante mula sa media at DOJ, at isang elected public official. Ito ay upang masiguro ang transparency sa proseso.
Ano ang presumption of regularity?	Ang presumption of regularity ay ang pag-aakala na ang mga pulis ay ginawa ang kanilang tungkulin nang maayos. Gayunpaman, ito ay maaaring mapabulaanan kung may ebidensya na nagpapakita ng pagkakamali o paglabag.
Ano ang epekto ng paglabag sa chain of custody?	Ang paglabag sa chain of custody ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado. Kung hindi mapatunayan na ang ebidensya ay hindi nabago, hindi ito maaaring magamit upang hatulan ang akusado.
Ano ang kailangan patunayan ng prosekusyon sa kaso ng droga?	Kailangan patunayan ng prosekusyon na ang droga ay nakuha sa akusado, na may chain of custody, at na ang droga ay pinagbawalan. Kailangan din nilang patunayan na walang reasonable doubt na nagkasala ang akusado.
Paano nakakaapekto ang kasong ito sa mga kaso ng droga?	Ang kasong ito ay nagbibigay diin sa kahalagahan ng pagsunod sa tamang pamamaraan sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga. Ang mga law enforcement agencies ay dapat na maging mas maingat upang masiguro na ang chain of custody ay napanatili.
Ano ang dapat gawin kung ikaw ay naaresto sa kaso ng droga?	Mahalaga na kumuha ng abogado upang protektahan ang iyong mga karapatan. Huwag pumirma sa anumang dokumento nang walang payo ng abogado. Magbigay lamang ng pahayag sa presensya ng iyong abogado.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng ebidensya. Ang anumang paglabag sa chain of custody ay maaaring magdulot ng pagpapawalang-sala ng akusado. Kaya’t mahalaga na maging maingat ang mga awtoridad sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng droga.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Leonides Quiap Y Evangelista v. People, G.R No. 229183, February 17, 2021