Pinawalang-sala ng Korte Suprema si Franklin Reyes dahil sa paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 (RA 9165). Ibinasura ng korte ang desisyon ng Court of Appeals at Regional Trial Court dahil sa hindi napatunayang chain of custody ng mga umano’y nakuhang droga. Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at maiwasan ang maling pagkakakulong.

Pagkukulang sa Protokol, Pagkakamali sa Hustisya? Ang Kwento ni Franklin Reyes

Ang kaso ni Franklin Reyes ay naglalaman ng mga paratang ng pagbebenta at pag-aari ng iligal na droga, na nag-ugat sa isang buy-bust operation. Ngunit, sa gitna ng mga alegasyon, lumitaw ang mga seryosong katanungan tungkol sa integridad ng proseso ng pagkolekta at pagpapanatili ng ebidensya. Ang pangunahing isyu dito ay kung napatunayan ba nang walang pag-aalinlangan na ang mga drogang iprinisinta sa korte ay eksaktong mga drogang nakuha mula kay Reyes, o kung nagkaroon ng mga pagkukulang na nagdududa sa katotohanan ng ebidensya.

Sa ilalim ng chain of custody rule, kailangang mapatunayan ng prosecution ang bawat hakbang sa paghawak ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon sa korte. Ang mga hakbang na ito ay kinabibilangan ng: (1) pagkumpiska at pagmarka ng ebidensya sa pinangyarihan ng krimen; (2) paglilipat ng ebidensya sa investigating officer; (3) pagpasa ng investigating officer sa forensic chemist para sa pagsusuri; at (4) presentasyon ng forensic chemist ng ebidensya sa korte. Sa bawat hakbang, kailangang tiyakin na walang pagbabago sa kondisyon ng ebidensya at walang pagkakataon na ito’y mapasakamay ng iba.

Ayon sa Korte Suprema, nagkaroon ng malaking pagkukulang sa unang hakbang ng chain of custody. Base sa Republic Act No. 9165 na inamiyendahan ng RA No. 10640, kailangang isagawa ang physical inventory at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga sa presensya ng akusado, isang elected public official, at kinatawan ng National Prosecution Service o media. Sa kaso ni Reyes, tanging si Kagawad Helen Bulaun ang naroon, at hindi rin napatunayan na sinikap ng mga operatiba na maghanap ng kinatawan mula sa media o National Prosecution Service. Dahil dito, nagkaroon ng duda sa integridad ng ebidensya.

Binigyang-diin ng Korte Suprema ang kahalagahan ng presensya ng mga insulating witness para matiyak ang pagiging tunay ng ebidensya. Sa kasong People v. Lim, ipinaliwanag na kung walang insulating witness, kailangang patunayan ng prosecution ang dahilan ng kanilang kawalan at ang pagsisikap na makuha ang kanilang presensya. Sa kasong ito, hindi naipaliwanag nang maayos ng mga pulis ang kawalan ng kinatawan ng media at National Prosecution Service, kaya hindi nila napatunayan na sinikap nilang sundin ang proseso.

Dagdag pa rito, kinwestyon din ng Korte Suprema ang testimonya ni Kagawad Bulaun, na umaming hindi siya personal na nakasaksi sa pagmarka at inventory ng mga ebidensya. Ito’y nagdagdag ng pagdududa sa kung ang mga iprinisintang ebidensya sa korte ay parehong-pareho sa mga nakumpiska kay Reyes. Bagama’t may presumption of regularity sa pagganap ng tungkulin ng mga pulis, hindi ito sapat para mapawalang-bisa ang karapatan ng akusado na ituring na inosente hangga’t hindi napapatunayang nagkasala.

“We reiterate that the provisions of Section 21 of RA No. 9165 embody the constitutional aim to prevent the imprisonment of an innocent man. The Court cannot tolerate the lax approach of law enforcers in handling the very corpus delicti of the crime.”

Kaya, sa kabila ng mga paratang laban kay Reyes, nagpasya ang Korte Suprema na siya’y pawalang-sala dahil sa pagkabigong patunayan ang chain of custody ng mga ebidensya. Ang desisyong ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na kailangang sundin nang mahigpit ang mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya, upang matiyak ang katarungan at maiwasan ang pagkakulong ng mga inosenteng indibidwal.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba nang walang pag-aalinlangan na ang mga drogang iprinisinta sa korte ay eksaktong mga drogang nakuha mula kay Reyes, o kung nagkaroon ng mga pagkukulang na nagdududa sa katotohanan ng ebidensya. Ito ay may kinalaman sa chain of custody.
Ano ang chain of custody?	Ang chain of custody ay ang proseso ng pagpapanatili at pagdodokumento ng bawat hakbang sa paghawak ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon sa korte, upang matiyak na walang pagbabago sa kondisyon nito at walang pagkakataon na ito’y mapasakamay ng iba.
Bakit mahalaga ang presensya ng mga insulating witness?	Mahalaga ang presensya ng mga insulating witness (kinatawan ng media, National Prosecution Service, at elected public official) para matiyak ang pagiging tunay ng ebidensya at maiwasan ang anumang pagdududa sa integridad nito.
Ano ang presumption of regularity?	Ang presumption of regularity ay ang palagay na ang mga pulis ay gumaganap ng kanilang tungkulin nang maayos. Ngunit, hindi ito sapat para mapawalang-bisa ang karapatan ng akusado na ituring na inosente hangga’t hindi napapatunayang nagkasala.
Ano ang naging papel ni Kagawad Bulaun sa kaso?	Si Kagawad Bulaun ay naroon sa police station ngunit umaming hindi siya personal na nakasaksi sa pagmarka at inventory ng mga ebidensya. Ito’y nagdagdag ng pagdududa sa kung ang mga iprinisintang ebidensya sa korte ay parehong-pareho sa mga nakumpiska kay Reyes.
Ano ang epekto ng desisyong ito sa mga kaso ng droga?	Ang desisyong ito ay nagbibigay-diin sa kahalagahan ng mahigpit na pagsunod sa mga alituntunin sa paghawak ng ebidensya upang maprotektahan ang karapatan ng akusado at maiwasan ang maling pagkakakulong.
Ano ang parusa sa paglabag ng RA 9165?	Ang parusa sa paglabag ng RA 9165 ay nakadepende sa uri at dami ng droga, at maaaring magresulta sa pagkabilanggo at multa.
Bakit pinawalang sala si Reyes?	Si Reyes ay pinawalang sala dahil sa hindi napatunayang chain of custody ng mga ebidensya, na nagdududa sa integridad ng mga drogang iprinisinta sa korte. Ang presensya lang ni Kagawad Bulaun ay hindi kinatigan ang proseso.

Ang kasong ito ay nagpapakita kung gaano kahalaga ang pagsunod sa tamang proseso sa mga kaso ng droga. Ang kawalan ng isang matibay na chain of custody ay maaaring magresulta sa pagpapalaya ng akusado.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Reyes, Jr. v. People, G.R. No. 244545, February 10, 2021