Sa kasong ito, pinawalang-sala ng Korte Suprema sina Alma Camoro Pahkiat, Mahalito Bunayog Lapinid, at Fe Manayaga Lopez sa mga kasong kriminal na isinampa laban sa kanila. Ito ay dahil nauna nang pinawalang-sala ang mga ito sa kasong administratibo na may kaugnayan sa parehong mga pangyayari. Ang desisyon na ito ay nagpapakita na kung ang isang tao ay napatunayang walang kasalanan sa isang kasong administratibo dahil sa kawalan ng direktang partisipasyon sa mga alegasyon, hindi dapat ipagpatuloy ang kasong kriminal laban sa kanila na nakabatay rin sa parehong mga katotohanan. Ang paglilitis sa kanila sa kasong kriminal ay magiging isang malaking kawalan ng katarungan at pag-aaksaya lamang ng panahon.

Katarungan ba ang Madalas na Pagkakamali? Paglilitis sa Kriminal Matapos ang Pagpapawalang-Sala sa Administratibo

Ang kasong ito ay nagsimula nang magsagawa ng espesyal na pagsisiyasat ang Commission on Audit (COA) sa mga transaksyong pinansyal ng Barangay Poblacion, Kidapawan City. Natuklasan ng COA ang mga iregularidad, kabilang ang pagkawala ng mga disbursement voucher (DV), hindi naitalang paglabas ng tseke, at iba pang mga anomalya. Dahil dito, naghain ang COA ng mga kasong kriminal at administratibo laban sa ilang opisyal ng barangay at mga empleyado ng City Accounting Office (CAO), kabilang na sina Pahkiat, Lapinid, at Lopez.

Sa kasong administratibo, natagpuan ng Office of the Ombudsman-Mindanao na nagkasala ang mga nasasakdal at iniutos ang kanilang pagtanggal sa serbisyo. Ngunit sa pagdinig ng kanilang mosyon para sa rekonsiderasyon, binawi ng Ombudsman ang kanyang naunang desisyon at pinawalang-sala sina Pahkiat, Lapinid, at Lopez. Ayon sa Ombudsman, walang direktang partisipasyon ang mga ito sa mga anomalya. Dahil dito, naghain din ang mga nasasakdal ng mosyon para sa rekonsiderasyon sa kasong kriminal, ngunit ibinasura ito ng Ombudsman dahil umano sa nahuling paghahain. Ipinagpatuloy ng Ombudsman ang paglilitis sa kasong kriminal laban sa kanila.

Dahil dito, umakyat ang kaso sa Korte Suprema. Ang pangunahing argumento ng mga petitioner ay nagkaroon ng grave abuse of discretion ang Ombudsman sa pagpapatuloy ng kasong kriminal laban sa kanila. Iginiit nila na dahil nauna na silang pinawalang-sala sa kasong administratibo, walang basehan upang ipagpatuloy ang paglilitis sa kasong kriminal. Binigyang-diin din nila na ang Ombudsman ay naglabas ng magkasalungat na desisyon sa parehong mga kaso.

Sa paglutas ng kaso, sinabi ng Korte Suprema na ang mga remedyo laban sa isang opisyal ng publiko (administratibo, sibil, at kriminal) ay maaaring maghiwalay at walang isa ang maaaring magdikta sa resulta ng isa pa. Ngunit ang panuntunang ito ay mayroong eksepsiyon. Ito’y kung ang kasong kriminal ay isinampa base sa mga parehong katotohanan at ebidensiya na ginamit sa kasong administratibo, at napatunayan na ng korte na walang sapat na ebidensya upang magpataw ng parusa.

“However, if the criminal case will be prosecuted based on the same facts and evidence as that in the administrative case, and the court trying the latter already squarely ruled on the absence of facts and/or circumstances sufficient to negate the basis of the criminal indictment, then to still burden the accused to present controverting evidence despite the failure of the prosecution to present sufficient and competent evidence, will be a futile and useless exercise.”

Sa madaling salita, kung ang Ombudsman ay nagpasya na nauna nang walang pagkakasala sina Pahkiat, Lapinid, at Lopez sa kasong administratibo, hindi na dapat ipagpatuloy ang paglilitis sa kasong kriminal laban sa kanila.

Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang kapangyarihan ng Ombudsman na magsampa ng kaso ay hindi absolute at dapat itong gamitin nang may pag-iingat. Kailangang protektahan ang mga karapatan ng mga akusado laban sa hindi makatarungang pag-uusig. Ang desisyon ng Korte Suprema ay nagpapakita na ang pagpapawalang-sala sa isang kasong administratibo ay maaaring maging batayan upang ihinto ang paglilitis sa kasong kriminal, lalo na kung ang parehong mga kaso ay nakabatay sa parehong mga katotohanan at ebidensiya.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Kung nagkaroon ba ng pang-aabuso sa kapangyarihan ang Office of the Ombudsman-Mindanao nang magpasya itong ituloy ang kasong kriminal laban kina Pahkiat, Lapinid, at Lopez matapos silang mapawalang-sala sa kasong administratibo na may kaugnayan sa parehong mga pangyayari.
Ano ang naging basehan ng COA sa paghahain ng kaso?	Ang COA ay naghain ng kaso dahil sa mga natuklasang iregularidad sa mga transaksyong pinansyal ng Barangay Poblacion, Kidapawan City, kabilang ang pagkawala ng mga disbursement voucher (DV) at hindi naitalang paglabas ng tseke.
Ano ang posisyon ng Ombudsman sa mosyon para sa rekonsiderasyon ng mga nasasakdal?	Ibinasura ng Ombudsman ang mosyon para sa rekonsiderasyon ng mga nasasakdal dahil umano sa nahuling paghahain.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema?	Pinawalang-sala ng Korte Suprema sina Pahkiat, Lapinid, at Lopez sa mga kasong kriminal.
Ano ang naging basehan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala sa mga nasasakdal?	Ayon sa Korte Suprema, nagkaroon ng grave abuse of discretion ang Ombudsman sa pagpapatuloy ng kasong kriminal dahil nauna nang pinawalang-sala ang mga ito sa kasong administratibo na may kaugnayan sa parehong mga pangyayari.
Ano ang ibig sabihin ng “grave abuse of discretion”?	Ang “grave abuse of discretion” ay tumutukoy sa isang paglabag sa kapangyarihan na napakaseryoso at malinaw na nagpapakita ng pagwawalang-bahala sa tungkulin o paggamit ng kapangyarihan sa isang arbitraryo at mapang-aping paraan.
Kailan maaaring ihinto ang kasong kriminal kung nauna nang may kasong administratibo?	Maaaring ihinto ang kasong kriminal kung ito ay nakabatay sa parehong mga katotohanan at ebidensiya na ginamit sa kasong administratibo, at napatunayan na ng korte na walang sapat na ebidensya upang magpataw ng parusa.
Ano ang epekto ng desisyon na ito sa mga kasong kriminal laban sa mga opisyal ng gobyerno?	Ang desisyon na ito ay nagpapakita na ang pagpapawalang-sala sa isang kasong administratibo ay maaaring maging batayan upang ihinto ang paglilitis sa kasong kriminal, lalo na kung ang parehong mga kaso ay nakabatay sa parehong mga katotohanan at ebidensiya.

Sa kabuuan, ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagiging patas sa paglilitis at ang pangangalaga sa mga karapatan ng mga akusado. Kailangan na suriin nang mabuti ang bawat kaso at tiyakin na mayroong sapat na basehan upang ipagpatuloy ang paglilitis. Kung hindi, dapat itong ihinto upang hindi magdulot ng hindi makatarungang paghihirap sa mga akusado.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-aaplay ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa partikular na legal na gabay na naaangkop sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: ALMA CAMORO PAHKIAT, MAHALITO BUNAYOG LAPINID AND FE MANAYAGA LOPEZ VS. OFFICE OF THE OMBUDSMAN-MINDANAO AND COMMISSION ON AUDIT – XII, G.R. No. 223972, November 03, 2020