Sa isang desisyon ng Korte Suprema, binigyang-diin ang kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng ilegal na droga. Ibinasura ng Korte ang hatol ng pagkakakulong sa isang akusado dahil sa kapabayaan ng mga awtoridad na sundin ang itinatakda ng batas hinggil sa chain of custody o tanikala ng pag-iingat ng ebidensya. Dahil dito, hindi napatunayan nang walang pagdududa ang pagkakasala ng akusado. Ang desisyong ito ay nagpapakita na hindi sapat na mahuli ang isang suspek; kailangan din na walang bahid ng pagdududa ang paraan ng paghawak sa mga ebidensya upang maprotektahan ang karapatan ng bawat akusado.

Kung Paano Pinawalang-Sala: Kwento ng Droga at Tamang Proseso

Ang kasong ito ay nagsimula sa isang buy-bust operation kung saan nahuli umano si Rowena Buniel na nagbebenta ng shabu. Ayon sa mga pulis, nakipagtransaksyon sila sa kanya sa pamamagitan ng isang impormante. Matapos ang transaksyon, dinakip si Buniel at nakuha sa kanya ang pera na ginamit sa buy-bust. Kinasuhan si Buniel ng pagbebenta ng ilegal na droga, habang ang kanyang kasama ay kinasuhan din ng pag-iingat ng ilegal na droga.

Sa paglilitis, kinilala ng hukuman ang kahalagahan ng Section 21 ng Republic Act No. 9165, na nagtatakda ng mga hakbang na dapat sundin ng mga awtoridad sa paghawak ng mga nakumpiskang droga. Layunin nito na protektahan ang integridad at pagiging kapani-paniwala ng ebidensya. Ngunit sa kasong ito, nabigo ang mga awtoridad na ipakita na sinunod nila ang lahat ng mga hakbang na ito. Ito ang naging batayan ng Korte Suprema sa pagpapawalang-sala kay Buniel.

(1) Ang pangkat na humuli na may paunang kustodiya at kontrol ng mga droga ay, pagkatapos na makuha at kumpiskahin, ay pisikal na mag-iimbentaryo at kumuha ng litrato ng mga ito sa presensya ng akusado o ng (mga) taong kinumpiskahan at/o kinunan ng mga gamit, o ng kanyang/kanilang kinatawan o abogado, isang kinatawan mula sa media at ang Kagawaran ng Katarungan (DOJ), at sinumang halal na opisyal ng publiko na kinakailangang pumirma sa mga kopya ng imbentaryo at bibigyan ng isang kopya nito.

Sa ilalim ng batas, kailangang gawin ang pag-iimbentaryo at pagkuha ng litrato ng mga nakumpiskang droga sa presensya ng akusado, isang kinatawan mula sa media, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Kailangan din na pumirma ang mga ito sa imbentaryo. Sa kasong ito, lumalabas na hindi nasunod ang mga patakarang ito. Bagamat mayroong isang miyembro ng media, hindi naipaliwanag kung bakit walang kinatawan mula sa DOJ at isang elected public official.

Ayon sa Korte Suprema, mahalaga ang presensya ng mga ito upang masiguro na walang pagdududa sa pagkakakilanlan at integridad ng mga nakumpiskang droga. Ito ay upang maiwasan ang anumang posibilidad ng pagpalit, pagbago, o kontaminasyon ng ebidensya. Ito ay isa sa mga pangunahing elemento na tinitignan ng Korte.

Bukod pa rito, nagkaroon din ng problema sa chain of custody ng mga ebidensya. Hindi malinaw kung paano napunta ang mga droga sa forensic chemist matapos itong matanggap ng isang “PO2 J Rodriguez”. Hindi rin naipakita kung paano pinangalagaan ang integridad ng mga ebidensya habang nasa kustodiya ni “PO2 J Rodriguez”. Dahil sa mga kapabayaan na ito, hindi nakumbinsi ang Korte Suprema na walang pagdududa na ang mga drogang iprinesenta sa hukuman ay pareho sa mga drogang nakumpiska kay Buniel.

Binigyang-diin ng Korte Suprema na ang presumption of regularity sa pagganap ng mga opisyal ay hindi sapat upang mapatunayan ang pagkakasala ng akusado. Kailangan pa rin na sundin ang mga patakaran ng batas upang matiyak na walang paglabag sa karapatan ng akusado. Kaya naman, pinawalang-sala si Buniel dahil sa pagkabigo ng prosecution na patunayan na walang pagdududa ang kanyang pagkakasala.

Ang desisyong ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na dapat nilang sundin ang lahat ng mga hakbang na itinatakda ng batas sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng ilegal na droga. Hindi sapat na mahuli ang isang suspek; kailangan din na pangalagaan ang integridad ng mga ebidensya upang matiyak na walang inosenteng maparusahan.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba nang walang pagdududa ang pagbebenta ng ilegal na droga ni Rowena Buniel, sa kabila ng mga paglabag sa chain of custody.
Ano ang ibig sabihin ng chain of custody?	Ang chain of custody ay ang pagkakasunod-sunod na dokumentasyon ng paglilipat at kustodiya ng ebidensya, mula sa pagkumpiska hanggang sa presentasyon sa hukuman. Layunin nito na masiguro na hindi nabago o napalitan ang ebidensya.
Bakit mahalaga ang pagsunod sa chain of custody?	Mahalaga ang pagsunod sa chain of custody upang maprotektahan ang integridad at pagiging kapani-paniwala ng ebidensya. Kung hindi ito nasunod, maaaring magduda ang hukuman sa pagkakakilanlan ng ebidensya at hindi ito tanggapin.
Sino ang dapat naroroon sa pag-iimbentaryo ng mga nakumpiskang droga?	Dapat naroroon ang akusado, isang kinatawan mula sa media, isang kinatawan mula sa Department of Justice (DOJ), at isang elected public official.
Ano ang epekto kung hindi nasunod ang mga patakaran sa Section 21?	Kung hindi nasunod ang mga patakaran sa Section 21, maaaring hindi tanggapin ng hukuman ang ebidensya. Ito ay maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala sa akusado.
Ano ang presumption of regularity?	Ang presumption of regularity ay ang palagay na ginawa ng mga opisyal ang kanilang trabaho nang tama. Gayunpaman, hindi ito sapat upang mapatunayan ang pagkakasala ng akusado kung mayroong pagdududa sa paraan ng paghawak ng ebidensya.
Anong batas ang nagtatakda ng mga patakaran sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga?	Ang Republic Act No. 9165, o ang Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002, ang nagtatakda ng mga patakaran sa paghawak ng ebidensya sa mga kaso ng droga.
Ano ang naging resulta ng kaso ni Rowena Buniel?	Pinawalang-sala si Rowena Buniel dahil sa pagkabigo ng prosecution na patunayan na walang pagdududa ang kanyang pagkakasala, dahil sa mga paglabag sa chain of custody.

Ang kasong ito ay nagpapakita ng kahalagahan ng pagsunod sa tamang proseso sa paghawak ng mga ebidensya sa mga kaso ng ilegal na droga. Hindi sapat na mahuli ang isang suspek; kailangan din na protektahan ang karapatan ng bawat akusado sa pamamagitan ng pagsunod sa itinatakda ng batas.

Para sa mga katanungan tungkol sa pag-apply ng desisyong ito sa mga tiyak na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuri na ito ay para sa layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniayon sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Source: People of the Philippines vs. Rowena Buniel y Ramos, G.R. No. 243796, September 08, 2020