Sa isang desisyon na nagbibigay-diin sa kahalagahan ng pagpapanatili ng integridad ng ebidensya sa mga kaso ng droga, pinawalang-sala ng Korte Suprema si Raul Del Rosario dahil sa paglabag sa Republic Act No. 9165, o Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002. Natagpuan ng Korte na bigo ang prosecution na patunayan nang walang duda ang pagkakakilanlan ng corpus delicti, ang mismong katawan ng krimen, dahil sa mga kapabayaan sa chain of custody at hindi pagsunod sa mga kinakailangan sa Section 21 ng batas na ito. Ang desisyon na ito ay nagsisilbing paalala sa mga awtoridad na mahigpit na sumunod sa mga pamamaraan na itinakda upang matiyak ang integridad at pagiging maaasahan ng ebidensya sa droga, na pinoprotektahan ang mga karapatan ng akusado laban sa mga posibleng pang-aabuso.

Kakulangan sa Protocol: Nang Mawalan ng Linaw ang Chain of Custody

Isang confidential informant ang nagsumbong kay SPO1 Naredo na si Raul Del Rosario ay sangkot umano sa mga iligal na gawain sa droga. Binuo ang isang buy-bust team na nagresulta sa pag-aresto kay Del Rosario dahil sa pagbebenta at pag-iingat ng shabu. Ngunit, sa paglilitis, lumitaw ang mga seryosong kwestyon tungkol sa kung paano pinangasiwaan ang ebidensya, mula sa sandali ng pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Ito ang nagbunsod ng sentral na tanong: napanatili ba ang integridad at pagkakakilanlan ng ipinagbabawal na gamot sa buong proseso, at sapat ba ito upang hatulan si Del Rosario nang walang duda?

Ang desisyon ng Korte Suprema ay nakasentro sa konsepto ng chain of custody, na tumutukoy sa sinusunod na proseso ng pagtatala at pagprotekta sa mga iligal na droga mula sa pagkumpiska hanggang sa pagpresenta nito sa korte. Ito ay upang matiyak na ang ebidensyang ipinakita sa korte ay ang mismong gamot na nakuha mula sa akusado. Ang Seksyon 21 ng R.A. 9165 ay nagtatakda ng mga tiyak na hakbang na dapat sundin, kabilang ang pisikal na imbentaryo, pagkuha ng litrato ng ebidensya sa presensya ng akusado, kinatawan mula sa media, Department of Justice (DOJ), at isang elected public official. Mahalaga ang mga ito para maiwasan ang pagtatanim ng ebidensya o kontaminasyon.

Sa kasong ito, binigyang-diin ng Korte Suprema na ang buy-bust team ay kumpletong nagpabaya sa mga pamamaraan na itinakda sa ilalim ng Seksyon 21, Artikulo II ng R.A. No. 9165. Hindi nila ginawa ang pisikal na imbentaryo ng mga nakumpiskang item at hindi rin kinunan ng litrato ang mga ito. Dagdag pa rito, hindi nakuha ng buy-bust team ang presensya ng mga kinatawan na kinakailangan ng batas upang saksihan ang pag-aresto sa appellant at pagkumpiska ng mga iligal na droga. Ang kakulangan na ito ay nagdudulot ng malaking pagdududa sa integridad ng ebidensya.

(1) Ang apprehending team na may initial custody and control ng mga droga ay dapat, kaagad pagkatapos ng pagkakakumpiska, pisikal na imbentaryuhin at kunan ng litrato ang parehong sa presensya ng akusado o ng (mga) tao kung kanino kinumpiska at/o sinamsam ang mga nasabing item, o ng kanyang kinatawan o abogado, isang kinatawan mula sa media at ang Kagawaran ng Katarungan (DOJ), at anumang inihalal na opisyal ng publiko na kinakailangang pumirma sa mga kopya ng imbentaryo at bigyan ng kopya nito.

Ang chain of custody ay nangangailangan ng patunay sa bawat hakbang, mula sa pagkuha ng item hanggang sa iharap ito bilang ebidensya. Sa kasong ito, ang prosecution ay bigong magpakita ng malinaw na record ng kung paano at kanino ipinasa ang mga gamot. Hindi natukoy kung sino ang investigating officer at kung paano pinangasiwaan ang ebidensya sa pagitan ng pagkuha at pagpapadala sa laboratoryo. Ito ay nagpapahina sa paniniwala na ang ipinakitang ebidensya ay talagang ang mismong droga na nakuha kay Del Rosario. Ang hindi pagsunod sa protocol ay hindi lamang simpleng teknikalidad; ito ay may malaking epekto sa karapatan ng akusado sa isang patas na paglilitis.

Sa kadahilanang ito, hindi rin maaaring umasa ang prosecution sa saving clause ng Seksyon 21, Artikulo II ng R.A. No. 9165. Ayon sa Korte, ang saving clause ay maaari lamang magamit kung kinilala ng prosecution ang mga procedural lapses ng mga pulis o ahente ng PDEA at nagpaliwanag ng mga makatwirang dahilan para sa mga ito. Pagkatapos nito, kailangan ding ipakita ng prosecution na napangalagaan ang integridad at evidentiary value ng mga nakumpiskang gamit. Sa kasong ito, hindi kinilala ng prosecution ang anumang pagkakamali at hindi nagbigay ng anumang pagправдааilan kung bakit hindi sinunod ang pamamaraan sa Seksyon 21.

Binigyang diin ng Korte Suprema na ang pagkabigong sundin ang mga hakbang na ito ay nagdudulot ng “serious uncertainty” sa pagkakakilanlan ng corpus delicti. Dahil dito, walang sapat na ebidensya upang hatulan si Del Rosario. Ang tungkulin ng prosecution na patunayan ang kasalanan ng akusado nang walang makatwirang pagdududa ay hindi natugunan sa kasong ito.

Samakatuwid, sa batayan ng mga kapabayaan sa chain of custody at ang kawalan ng pagsunod sa Seksyon 21, Artikulo II ng R.A. No. 9165, ang pagpapawalang-sala kay Del Rosario ay nararapat. Ang kaso ay nagsisilbing paalala sa mga law enforcement agencies na ang pagpapanatili ng integridad ng ebidensya ay mahalaga sa pagtiyak ng hustisya at pagprotekta sa mga karapatan ng mga akusado.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung napatunayan ba ng prosecution nang walang duda na ang ebidensyang gamot na ipinakita sa korte ay ang mismong gamot na nakuha mula kay Del Rosario, at kung sinunod ang tamang chain of custody.
Ano ang chain of custody sa mga kaso ng droga?	Ang chain of custody ay ang dokumentado at awtorisadong paggalaw at kustodiya ng mga nasamsam na droga sa bawat yugto, mula sa sandali ng pagkumpiska hanggang sa pagtanggap sa forensic laboratory para sa pagsusuri hanggang sa iharap ito sa korte.
Ano ang Seksyon 21 ng R.A. 9165?	Ang Seksyon 21 ng R.A. 9165 ay nagtatakda ng mga pamamaraan na dapat sundin ng mga awtoridad pagkatapos kumpiskahin ang iligal na droga, kabilang ang pisikal na imbentaryo at pagkuha ng litrato sa presensya ng akusado at iba pang mga saksi.
Sino ang dapat naroroon sa oras ng pag-aresto at pagkuha ng ebidensya ayon sa R.A. 9165?	Dapat naroroon ang akusado (o kanyang kinatawan), kinatawan mula sa media, kinatawan mula sa DOJ, at isang elected public official.
Ano ang nangyari sa kasong ito?	Hindi sinunod ng mga awtoridad ang mga kinakailangan ng Seksyon 21, at nagkaroon ng mga gaps sa chain of custody.
Ano ang epekto ng hindi pagsunod sa Seksyon 21?	Nagdududa ito sa integridad ng ebidensya at maaaring magresulta sa pagpapawalang-sala ng akusado.
Bakit pinawalang-sala si Raul Del Rosario?	Pinawalang-sala si Del Rosario dahil sa kabiguan ng prosecution na patunayan nang walang duda na ang ebidensyang droga ay ang mismong nakuha sa kanya, at dahil hindi sinunod ang mga pamamaraan ng chain of custody.
Ano ang aral sa desisyong ito?	Dapat mahigpit na sundin ng mga awtoridad ang mga pamamaraan sa paghawak ng ebidensya sa droga upang matiyak ang integridad at pagiging maaasahan nito.

Para sa mga katanungan ukol sa aplikasyon ng desisyong ito sa mga partikular na sitwasyon, mangyaring makipag-ugnayan sa ASG Law sa pamamagitan ng contact o sa pamamagitan ng email sa frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: Ang pagsusuring ito ay ibinigay para sa mga layuning pang-impormasyon lamang at hindi bumubuo ng legal na payo. Para sa tiyak na legal na gabay na iniakma sa iyong sitwasyon, mangyaring kumunsulta sa isang kwalipikadong abogado.
Pinagmulan: People of the Philippines vs. Raul Del Rosario y Niebres, G.R. No. 235658, June 22, 2020