Nilalayon ng kasong ito na linawin kung kailan maituturing na may probable cause para sa paglabag ng Section 3(e) ng Republic Act No. 3019, o ang Anti-Graft and Corrupt Practices Act. Ipinasiya ng Korte Suprema na hindi sapat ang mga iregularidad sa proseso ng procurement upang mapatunayang nagkasala ang isang opisyal ng gobyerno sa ilalim ng nasabing batas. Kailangan ding patunayan na ang opisyal ay nagpakita ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence, at nagdulot ito ng undue injury sa gobyerno o nagbigay ng unwarranted benefits sa isang pribadong partido. Ang desisyong ito ay nagbibigay proteksyon sa mga opisyal na gumagawa ng kanilang tungkulin nang walang malinaw na intensyong lumabag sa batas.

Pagbili ng Excavator: Kailan Nagiging Graft ang Pagkakamali sa Pagbili?

Ang kaso ay nagsimula nang ireklamo ni Christopher Lozada ang ilang opisyal ng Bislig City, kabilang si Felipe Sabaldan, Jr., dahil sa umano’y iregularidad sa pagbili ng isang hydraulic excavator. Iginiit ni Lozada na mas mahal ang biniling excavator mula sa RDAK Transport Equipment, Inc. kumpara sa alok ng JVF Commercial International Heavy Equipment Corp. Sinabi niyang naging disbentaha ito sa gobyerno. Inakusahan niya si Sabaldan at iba pang opisyal ng paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019.

Ang Office of the Ombudsman ay nagdesisyon na may probable cause para sampahan ng kaso si Sabaldan. Gayunpaman, umapela si Sabaldan sa Korte Suprema, iginiit niya na walang sapat na batayan para sa finding of probable cause. Ayon sa kanya, wala siyang ipinakitang manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence sa proseso ng procurement. Iginiit niya na ang kanyang papel bilang BAC member ay limitado lamang sa pagpapatunay ng mga pangalan ng bidders at ang kanilang mga bid prices.

Ayon sa Korte Suprema, malinaw na hindi sapat na basehan ang mga iregularidad sa procurement upang masabing lumabag si Sabaldan sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Ang Section 3(e) ay malinaw na nagtatakda ng mga elemento na dapat mapatunayan. Dapat na ipakita na ang akusado ay kumilos nang may manifest partiality (may kinikilingan), evident bad faith (may masamang intensyon), o gross inexcusable negligence (lubhang kapabayaan), at nagdulot ito ng undue injury sa gobyerno o nagbigay ng unwarranted benefits sa isang pribadong partido.

SEC. 3. Corrupt practices of public officers. — In addition to acts or omissions of public officers already penalized by existing law, the following shall constitute corrupt practices of any public officer and are hereby declared to be unlawful:

x x x x

(e) Causing any undue injury to any party, including the Government, or giving any private party any unwarranted benefits, advantage or preference in the discharge of his official, administrative or judicial functions through manifest partiality, evident bad faith or gross inexcusable negligence. This provision shall apply to officers and employees of offices or government corporations charged with the grant of licenses or permits or other concessions.

Sa kasong ito, hindi napatunayan na kumilos si Sabaldan nang may alinman sa mga nabanggit. Ayon pa sa Korte Suprema, ang paglabag sa procurement laws ay hindi nangangahulugang awtomatiko na lumabag din sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Kailangang ipakita ang koneksyon sa pagitan ng paglabag sa procurement laws at ang mga elemento ng Section 3(e).

Ang kasong ito ay nagpapaalala sa kahalagahan ng pagiging maingat sa mga proseso ng procurement, ngunit nagbibigay din ito ng proteksyon sa mga opisyal na hindi naman intensyong lumabag sa batas. Dapat malinaw na napatunayan ang manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence upang mapanagot ang isang opisyal sa ilalim ng Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Ang batayan na ito ay naayon din sa kaso ng Sistoza v. Desierto kung saan idinagdag na hindi awtomatikong nangangahulugan na may pananagutan na rin ang isang opisyal kahit pa napatunayang iregular ang bidding procedure.

Kaugnay pa nito, hindi rin dapat kalimutan na ang R.A. No. 9184 (Government Procurement Reform Act) at ang R.A. No. 3019 ay dalawang magkaibang batas na may magkaibang mga kinakailangan para sa paglabag. Ang paglabag sa isa ay hindi nangangahulugan ng paglabag sa isa pa. Sa madaling salita, mahalaga na suriin ang mga elemento ng Section 3(e) ng R.A. No. 3019 upang matiyak kung mayroong probable cause para sa kaso, hindi lamang ang simpleng paglabag sa mga panuntunan sa pagbili.

FAQs

Ano ang pangunahing isyu sa kasong ito?	Ang pangunahing isyu ay kung mayroong probable cause para sa paglabag sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019 dahil sa umano’y iregularidad sa pagbili ng hydraulic excavator. Nilalayon nitong linawin kung kailan responsable ang isang opisyal ng gobyerno kung hindi sumunod sa mga patakaran sa pagbili.
Ano ang Section 3(e) ng R.A. No. 3019?	Ang Section 3(e) ng R.A. No. 3019 ay tumutukoy sa mga corrupt practices ng mga public officers, kung saan nagdudulot ng undue injury sa gobyerno o nagbibigay ng unwarranted benefits sa pribadong partido sa pamamagitan ng manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence. Ito ay tumutukoy din sa mga opisyal na nagbibigay ng lisensya, permit, o konsesyon.
Ano ang ibig sabihin ng “manifest partiality”?	Ang “manifest partiality” ay nangangahulugan ng malinaw na pagkiling o pagpabor sa isang panig o tao kaysa sa iba. Ito ay katumbas ng “bias” na nagiging dahilan upang makita at iulat ang mga bagay ayon sa personal na kagustuhan.
Ano ang ibig sabihin ng “evident bad faith”?	Ang “evident bad faith” ay tumutukoy sa masamang pagpapasya, pandaraya, o dishonesty, na may layuning gumawa ng moral na kamalian o may maling intensyon. Ito ay nagpapahiwatig ng pagkakaroon ng personal na motibo.
Ano ang ibig sabihin ng “gross inexcusable negligence”?	Ang “gross inexcusable negligence” ay tumutukoy sa kapabayaan na walang kahit katiting na pag-iingat, paggawa o hindi paggawa sa isang sitwasyon kung saan mayroong tungkuling gawin, hindi dahil sa pagkakamali ngunit kusang-loob at may malay na pagwawalang-bahala sa mga kahihinatnan para sa ibang tao. Ipinapakita nito ang lubhang pagwawalang bahala.
Kailangan bang may undue injury para mapanagot sa Section 3(e)?	Oo, kinakailangan na mayroong undue injury sa gobyerno o unwarranted benefits sa isang pribadong partido upang mapanagot sa Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Hindi sapat na mayroong manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence kung walang naidulot na pinsala.
Sapat na ba ang paglabag sa procurement laws para mapanagot sa Section 3(e)?	Hindi sapat. Kailangang patunayan na ang paglabag sa procurement laws ay nagdulot ng undue injury sa gobyerno o nagbigay ng unwarranted benefits sa isang pribadong partido, at na kumilos ang akusado nang may manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence.
Ano ang naging desisyon ng Korte Suprema sa kaso ni Sabaldan?	Ibinasura ng Korte Suprema ang kaso laban kay Sabaldan dahil walang probable cause para sa paglabag ng Section 3(e) ng R.A. No. 3019. Hindi napatunayan na kumilos si Sabaldan nang may manifest partiality, evident bad faith, o gross inexcusable negligence.

Ang desisyon ng Korte Suprema sa kasong ito ay nagbibigay ng mahalagang gabay sa pagtukoy ng pananagutan ng mga opisyal ng gobyerno sa ilalim ng Anti-Graft and Corrupt Practices Act. Mahalaga na hindi lamang nakabatay sa iregularidad sa proseso ng procurement ang pagsampa ng kaso, kundi dapat din napatunayan ang intensyon at epekto ng kilos ng opisyal.

For inquiries regarding the application of this ruling to specific circumstances, please contact ASG Law through contact or via email at frontdesk@asglawpartners.com.

Disclaimer: This analysis is provided for informational purposes only and does not constitute legal advice. For specific legal guidance tailored to your situation, please consult with a qualified attorney.
Source: Sabaldan vs. Ombudsman, G.R. No. 238014, June 15, 2020